وظیفه‌ی شخصی که قضای روزه را نگرفته و توانایی خود را ازدست‌داده
اگر فردی در ادای روزه قضا کوتاهی کند و بعد نیز توانایی خود را از دست بدهد، وظیفه‌ی او چیست؟
چنانچه عذر شرعی داشته است باید برای هرروز دو نفر مسکین را اطعام کند و اگر عذر عرفی داشته بچه‌ها باید بعداً قضا کنند و نیازی به وصیت نیست، البته اگر عذر نداشته و عمدی بوده است باید 62 فقیر را برای هرروز سیر کند.
حکم اجازه‌ی شوهر براي روزه قضای همسر
آیا زن برای گرفتن روزه‌ی قضا، باید از شوهرش اجازه بگیرد؟
در روزه‌هاي قضايي که وقت آن کم است (مثلاً 10 روزه قضا از رمضان گذشته مانده و 10 روز نيز تا رمضان فرصت دارد) نيازي به اجازه شوهر نيست و بايد روزه بگيرد. ولي در روزه‌هاي نذر و روزه‌هاي قضايي که تا ماه رمضان وقت کافي دارد و روزه گرفتن مزاحم حقوق شوهر می‌شود بايد از شوهر اجازه بگيرد. البته در قضاي روزه رمضان که وقت کافي دارد اگر بدون اطلاع شوهر روزه گرفت و بعد از اذان ظهر شوهر تقاضاي تمکين و مانند آن نمود زن بايد روزه خود را ادامه دهد.
روزهای که به خاطر ترک غسل از روی خجالت قضا شده
چنانچه فردی در مکانی میهمان باشد و جنب شود، اما به علت خجالت غسل و تیمم نکرده است، آیا باید علاوه‌ی بر قضا، کفاره نیز بدهد؟
اگر تصورش این بوده که به علت اضطرار می‌تواند غسل نکند قضای روزه کافی است و کفاره لازم نیست.
وظیفه شخص در مورد روزه مستحبی و نذری و نیابتی باوجود روزه قضا
آیا شخصی که روزه قضا دارد می‌تواند روزه‌ی نذری یا مستحبی بگیرد؟
کسي که روزه قضا دارد:1- نمی‌تواند روزه مستحبي بگيرد.2- می‌تواند روزه مستحب را نذر کند، مشروط بر این‌که بعد از روزه‌هاي قضا، بتواند آن را بجا آورد. به اين معنا که اگر مثلاً ده روز، روزه قضا دارد و تا ماه رمضان آينده بيشتر از ده روز باقی‌مانده، می‌تواند نذر روزه کند ولي اگر فقط ده روز باقی‌مانده، با توجه به این‌که در اين حالت بايد روزه قضا را بگيرد، نذر روزه مستحبي اشکال دارد.3- می‌تواند روزه نيابتي بگيرد.
تکلیف بیمار در صورت احتمال هشتاددرصدی ضرر داشتن روزه از سوی پزشک
در بعضى موارد، پزشکان در مورد بیماران چنین اظهارنظر می‌کنند: «روزه براى این فرد 80% مضر است» و منظورشان این است که طبق آمار علمى 80% افرادى که با این بیمارى روزه می‌گیرند دچار ضرر شده‌اند. درصورتی‌که این اظهارنظر براى انسان یقین آور باشد، ولى وضعیت خود را ازنظر تطبیق آمار بر خودش نداند حکم روزه او چیست؟
چنین آمارهایى درصورتی‌که از اطبّاى متعهّد شنیده شود طبعاً موجب خوف ضرر می‌شود و روزه با آن واجب نیست.
تقليد مجاز و غير مجاز
مسأله 1ـ هيچ مسلمانى نمى تواند در اصول دين تقليد نمايد، بلكه بايد آنها را از روى دليل ـ به فراخور حال خويش ـ بداند ولى در فروع دين يعنى احكام و دستورات عملى، اگر مجتهد باشد (يعنى بتواند احكام الهى را از روى دليل به دست آورد) به عقيده خود عمل مى كند و اگر مجتهد نباشد بايد از مجتهدى تقليد كند، همان گونه كه مردم در تمام امورى كه تخصّص و اطّلاع ندارند، به اهل اطّلاع مراجعه مى كنند و از آنها پيروى مى نمايند.و نيز مى تواند عمل به احتياط كند، يعنى در اعمال خود طورى رفتار نمايد كه يقين كند تكليف خود را انجام داده است، مثلاً اگر بعضى از مجتهدين كارى را حرام و بعضى مباح مى دانند آن را ترك كند و يا اگر بعضى، آن را مستحب و بعضى واجب مى دانند آن را حتماً به جا آورد، ولى چون عمل به احتياط مشكل است و احتياج به اطّلاعات نسبتاً وسيعى از مسائل فقهى دارد، راه براى توده مردم غالباً همان مراجعه به مجتهدين و تقليد از آنهااست.
راه هاى شناخت مجتهد و أعلم
مسأله 5ـ «مجتهد» و «اعلم» را از سه راه مى توان شناخت:اوّل: اين كه خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد.دوم: اين كه دو نفر عادل از اهل علم به او خبر دهند، به شرط اين كه دو نفر عالم ديگر برخلاف گفته آنها شهادت ندهند.سوم: اين كه آنچنان در ميان اهل علم و محافل علمى مشهور باشد كه انسان يقين پيدا كند او اعلم است.
اصطلاحات فقهى موجود در رساله
مسأله 9ـ در جايى كه مجتهد صريحاً فتوا ندارد، بلكه مى گويد احتياط آن است كه فلان گونه عمل شود، اين احتياط را «احتياط واجب» مى گويند و مقلّد يا بايد به آن عمل كند و يا به مجتهد مساوی یا مجتهدی که بعد از مرجع تقلید فرد، اعلم از دیگر مجتهدان باشد مراجعه نمايد ولی اگر فتواى صريحى داده، مثلاً گفته اقامه براى نماز مستحبّ است، سپس گفته احتياط آن است كه ترك نشود، اين را «احتياط مستحبّ» مى گويند و مقلّد مى تواند به آن عمل كند يا نكند. و در مواردى كه مى گويد «خالی از اشکال نیست» یا «محلّ تامّل» يا «محلّ اشكال» است مقلّد مى تواند عمل به احتياط كند يا به ديگرى مراجعه نمايد. امّا اگر بگويد «ظاهر چنين است» يا «اقوى چنين است»، اين تعبيرها فتوا محسوب مى¬شود و مقلّد بايد به آن عمل كند.
