شک در پرداخت خمس هدیه
سکه طلایی هدیه گرفتهام که بیش از یک سال خمسی بر آن گذشته است اما فراموش کردهام که خمسش را پرداختهام یا خیر تکلیف چیست؟
درصورتیکه یقین به پرداخت خمس آن ندارد، بنا بر احتیاط واجب خمس آن را بپردازد.
بخشش مال غیر مخمس
بخشیدن مالی که غیر مخمس است به دیگری چه حکمی دارد؟
اگر چيزى را كه خمس آن را نداده به ديگرى ببخشد مقدار خمس آن ملك او نمىشود.
اولویت در پرداخت دیون شرعیه و قرض
هرگاه کسى بدهکار خمس یا زکات باشد و قرض هم داشته باشد و درعینحال بدهیهایی از بابت نذر و مانند آن نیز بر او واجب شده باشد اگر نتواند همه آنها را بپردازد تکلیف چیست؟
هرگاه عین مالى که خمس یا زکات یا نذر به آن تعلقگرفته موجود است، خمس و زکات و نذر مقدّم است و اگر عین آن موجود نیست، حق النّاس اولویت دارد.
مرجع رفع حوائج مؤمنین اهل پرداخت وجوهات در صورت فقر و نیازمندی
نظر به اینکه متدینین اهل پرداخت خمس و زکات هستند و بر انجام این وظیفه افتخار دارند. اگر برحسب اتّفاق کسى از آنها فقیر و نیازمند شد، آیا براى آنها در شرع مقدّس نهادى منظور شده که به آن مراجعه کند؟ تا هممحل رفع نیاز محتاجین باشد و هم متدینین بدانند اگر امروز از روى اخلاص و قصد قربت خمس پرداخت میکنند، روزى هم به آنها کمک میشود؟
البتّه بیتالمال مرجعى براى این کار است.
عدم بازگشت خمس بعد از پرداخت آن
مدّتى قبل خانهای از شخصى خریدارى شد; ولى مبلغى از قیمت این خانهمانده بود; بعد از عقد قرارداد، شخص بنگاهى باقیمانده پول را بابت خمس قبول میکند و معامله تمام میشود و سند خانه هم طبق قرارداد به نام مشترى میشود; امّا بعد از چند ماهى شخص قبول کننده خمس، از عمل خود پشیمان میشود، آیا با پشیمانى این شخص لازم است مبلغى را که بابت خمس قبول کرده، به او برگردانده شود؟
این پشیمانى اثرى ندارد و خمس برنمیگردد.
حکم مصرف وجوهات شرعیّه توسط واسطه
اگر شخصی که واسطه شده تا وجوهات شرعیّه را به دفتر معظم له برساند، به دلیل نیاز شدید مالی این پول را خرج کرده و بعد از حدود یک سال آن را به دفتر تحویل دهد چه وظیفهای دارد؟
کار خلافی مرتکب شده است و باید توبه کند و درصورتیکه تورّم در این مدت شدید بوده، باید تورّم را هم به آن بیفزاید.
مبلغی که فطریه یا خمس یا کمک به مسجد بودن آن مشخص نیست
اگر مبلغ صد هزار تومان در روز عید فطر به دست امام جماعت رسیده باشد و او شک کند که این مبلغ خمس یا فطریه یا کمک به مسجد است؛ با توجه به اینکه همه مبالغ در یک مکان جمعآوریشده، نحوهی مصرف آن را بیان فرمایید؟
چنانچه خادم مسجد فقیر باشد مبلغ مزبور را میتوان به او داد که به مصرف هر سه احتمال برسد.
حکم تصرّف در مالى که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد
تصرّف در مالی که شک در پرداخت خمس آن وجود دارد چه حکمی دارد؟
انسان نمیتواند در مالى که یقین دارد خمسش را ندادهاند تصرّف کند، ولى در مال کسى که شک دارد خمس آن دادهشده یا نه تصرّف جایز است و قبول بخشش و معامله یا شرکت در میهمانى چنین کسى اشکال ندارد و تفحّص و جستجو لازم نیست.
حکم تصرّف در مال شخص معتقد به خمس که سال خمسی ندارد
اگر مالی از شخص معتقد به خمس که سال خمسی ندارد به ما برسد تکلیف چه است؟
اگر اجمالاً میدانیم کسى عقیده به خمس دارد و خمس نمیدهد ولى نمیدانیم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلقگرفته یا نه مثل اینکه احتمالاً اموالی از طریق ارث به او رسیده، یا وام گرفته و احتمال میدهیم این مال از آنها باشد، تصرّف در چنین مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست، همچنین قبول دعوت اینگونه اشخاص و یا نمازخواندن در خانه آنها جایز است، مگر اینکه بدانیم غذایى را که تهیهکرده و یا خانه او از پولهایى است که خمس آن را نداده.
معامله نسیهای و پرداخت بدهی با پول غیر مخمس
اگر انسان جنسی را نسیهای بخرد و با پول غیر مخمس بدهی را پرداخت کند تکلیف چیست؟
اگر جنسى را به ذمّه بخرد ولى بعد از معامله قيمت آن را از پولى كه خمس آن را نداده بپردازد معامله او صحيح و تصرفاتش در آن جنس جايزاست، ولى چون از پولى كه خمس در آن است به فروشنده داده به مقدار خمس آن پول به او مديون است و درصورتیکه آن مقدار در دست فروشنده موجود باشد حاكم شرع همان را میگیرد و اگر از بين برود عوض آن را از خريدار يا فروشنده مطالبه میکند.
حکم خريد مالي که خمس آن پرداختنشده
چنانچه مالی که خمس آن پرداختنشده است خریداری شود چه حکمی دارد؟
هرگاه كسى مالى را كه خمسش را ندادهاند خريدارى كند، معامله او نسبت به خمس باطل است، مگر آنكه حاكم شرع اجازه دهد كه در اين صورت خمس پول معامله را بايد به او داد و اگر به فروشنده داده باشد بايد از او بگيرد و به حاكم شرع دهد.
حکم معامله با عين پولى که خمس آن پرداختنشده
معامله کردن با عين پولى که خمس آن پرداختنشده است چه حکمی دارد؟
اگر با عين پولى كه خمس آن را ندادهاند جنسى بخرد، معامله نسبت به مقدار خمس باطل است، مگر اينكه حاكم شرع آن را اجازه دهد؛ در اين صورت بايد (یکپنجم یا بیست درصد) جنسى را كه خريده به حاكم شرع دهد.
تصرف در وجوهات شرعیّه بهعنوان قرض
تصرّف در وجوهاتی مانند صدقه، خمس و مانند آن، بهعنوان قرض و سپس برگرداندن آنچه حکمی دارد؟ وجوهاتی که بهعنوان امانت در نزد انسان است چطور؟
درصورتیکه صاحب پول، آنها را بهعنوان صدقه یا خمس جدا کرده، میتواند در آنها تصرّف کند؛ ولى اگر کسى بهعنوان امانت به آنها سپرده، حقّ تصرّف ندارند.