مابهالتفاوت هزینه حج نایبی که میت مشخص کرده
فردی سالها پیش برای حج تمتع ثبتنام کرد و گفته بود اگر فوت کردم خواهر بزرگم حج را انجام دهد وارثان این کار را انجام دادند آیا الآن که قیمت حج تمتع بالا رفته آیا میشود حج را فروخت و پولش رابین وراث تقسیم کرد؟
باید او را اعزام کنند و تفاوت قیمت را از ثلث اموال مادر بدهند زیرا درواقع مادر وصیت نموده که این حج انجام شود و در این صورت تمام هزینههای لازم جزء ثلث میت است که میتوانسته در مورد آن وصیت کند.
کسر رد مظالم و کفاره از ثلث
در مورد وصیت به رد مظالم باید از اصل مال برداشت یا از ثلث، همچنین در مورد وصیت مبلغ معین بهمنظور کفاره باید در مورد کفاره عمد مصرف شود یا غیر عمد؟
رد مظالم واجب از اصل مال برداشته میشود اما کفاره و ردمظالم مشکوک هر دو از ثلث برداشته میشود و احتیاط این است که کفاره عمد حساب کنند که اگر کفاره عذر هم باشد مشکلی ایجاد نخواهد شد.
وصیت به جماعت خواندن نمازها
اگر پدری وصیت کند که پسر بزرگ نمازهای قضای او را به جماعت بخواند آیا این وصیت لازمالاجرا است؟
عمل کردن به آن لازم است و تفاوت اجرت را از ثلث برمیدارد.
صدق وقف بر وصيت درآمد ثلث اموال در عزاداري
اگر فردي وصيت کند درآمد ثلث اموالم را صرف عزاداري سیدالشهدا (علیهالسلام) کنيد آيا وصيت است يا وقف؟
اين، وصيت به وقف است؛ و چون در این موارد غالباً صیغه وقف نمیخوانند، وقف معاطاتي میشود.
لزوم عمل مطابق وصیت با وجود مصلحت در تغییر
شخصى محترم و خیر در وصیتنامه خود از بازماندگان درخواست نموده، از محل ثلث اموال او یک حسینیه و یک مسجد احداث نمایند. بازماندگان حسینیه را ساختهاند و اکنون درصدد احداث مسجد میباشند، حال با توجه به اینکه مسجد در آن محل زیاد است و بازماندگان متوفی اصرار به ساخت مسجد در محل و محدوده زندگى خود دارند ولی وکیل متوفی تمایل به احداث بنایى براى رفع نیازهای امامزاده محل را دارند؛ و اینکه ) زمینهای امامزاده همگى وقف میباشند و ساخت مسجد در این مکان چندان مناسب و ضرورى نمیباشد. آیا میتوان بهجای مسجد حسینیهای دیگر، یا یکى دو سالن به بناى امامزاده محل اضافه نمود؟
وصیت را نمیتوان تغییر داد و باید مسجد ساخته شود، البتّه در محلی که احتیاج به مسجد بیشتر است، خواه دور باشد یا نزدیک (درصورتیکه جاى معیّنى در وصیتنامه تعیین نشده باشد.)
تصرف موصی در اموالی که مطابق وصیتنامه تقسیم کرده
فردی اینگونه وصیت کرده که وصيت میکنم بعد از مرگم سه دانگ از منزلم را به پسرم و سه دانگ به دخترم بدهيد و لازم به ذكراست همه را واگذار كردم در مقابل مالالصلح مبلغ هزار تومان مشروط به اينكه تا عمر دارم خودم حق تصرف و فسخ داشته باشم." آيا اين وصيت صحيح است؟ اگر نيست به چه صورت بنويسيم؟
اگر در حال حيات واگذار کنيد و تحويل دهيد و سپس در اختيار بگيريد و شرط کنيد مادامالعمر در اختيارتان باشد مشکلي ندارد ولي هرگاه نسبت به بعد از وفات وصيت نمایید تنها در ثلث مجموع اموال پذيرفته است.
مشخص نبودن تقدم و تأخر زمان مرگ موصی و وصی
زوج به زوجه وصیت میکند که بعد از فوتش ثلث کل اموالش را پس از کسر دیون و هزینههای دفن و کفن و... نصف باقیمانده از ثلث را خودش تملک نماید و نصف دیگر را به تملیک فرزند صغیرشان درآورد، در اثر سانحهای زوج و زوجه فوت میکنند بهطوریکه مقدم و مؤخر بودن فوت هیچکدام معلوم نمیشود؛ به نظر حضرتعالی در این فرض وراث زوجه میتوانند نصف ثلث مذکور را تملک نمایند؟ و نصف دیگر ثلث به تملک فرزند صغیر درمیآید؟
با توجه به این که به وصیت عمل نشده، اموال به ملک مرد باقی مانده و باید طبق احکام مهدوم علیهم درباره ارث آنها عمل شود.
ادعای وصیت مالی از طرف ميّت
اگر كسى بگويد كه ميّت وصیت كرده فلان مال را به من بدهيد وظیفه چیست؟
اگر كسى بگويد كه ميّت وصیت كرده فلان مال را به من بدهيد چنانچه دو مرد عادل گفته او را تصديق كنند، يا قسم بخورد و يك مرد عادل هم گفته او را تصديق نمايد، يا يك مرد عادل و دو زن عادله، يا چهار زن عادله گواهى دهند، بايد به گفته آن شخص عمل شود و اگر موقع وصیت مرد عادلى حضور نداشته تنها يك زن عادله شهادت دهد بايد یکچهارم آن مال را به او دهند و اگر دو زن عادله شهادت دهند نصف آن را و اگر سه زن عادله شهادت دهند بايد سهچهارم آن را به او دهند و نيز اگر دو مرد كافر ذمّى كه در دين خود عادل باشند گفته او را تصديق كنند درصورتیکه ميّت ناچار بوده كه وصیت كند و مرد و زن مسلمان عادلى هم در آنجا نبوده بايد به وصیت عمل شود.
جبران وقفه در عمل به وصیت
شخصی وصیت کرده است هر پنجشنبه، یک روضه بخوانند، حدوداً یک سال به این وصیت عمل نشده است. تکلیف چیست؟
همزمان در مساجد دیگر هم روضه بگیرید تا جبران سال گذشته نیز بشود.
مدتزمان عمل به وصیت انجام عبادات از درآمد ماترک
فردی وصیت کرده تا از محل درآمد قطعه زمینی، برایش نماز و روزه بجا آورند. اکنونکه مطابق وصیت او عمل شده و قضای عباداتش بجا آورده شده است، تکلیف ورثه در خصوص آن زمین چیست؟ آیا بعد از اتمام نمازهای قضا باید نمازهایی به نیت مستحب بخوانند یا بازهم نمازهای قضا را احتیاطاً اعاده کنند (این کار نوعی حبس مال است)؟
بهاندازهای که یقین کنند نائب یا نائبان بهاندازه تمام عمر او نماز صحیح خواندهاند باید عمل شود و بعدازآن لازم نیست.
تکلیف وصی اگر مبلغ وصیت شده برای حج کافی نباشد
چنانچه زنی بعد از مرگ همسرش برای شوهرمرده خود حج تمتع وصیت زبانی کند و مبلغی برای این وصیت کنار بگذارد که در حال حاضر این مبلغ مکفی برای حج نمیباشد و زن نیز بعد از وصیت فوت کند، تکلیف چیست؟
اگر امکان دارد شخصی را نایب بگیرند تا با این پول حج میقاتی به نیابت از وی بجا بیاورد و اگر امکان ندارد مبلغ به ورثه برمیگردد.