حکم تقلید از میت درصورتی‌که حی اعلم از او باشد
اگر مکلّفى از مرجعِ میّتِ اعلمِ از حىّ تقلید نموده باشد; ولى بعد از فوت ایشان، حىّ، اعلم از میّت و یا مشکوک الاعلمیّه گردیده باشد، در این صورت نظر مبارک را راجع به بقاء بر تقلید بیان فرمایید.
درصورتی‌که اعلمیت حىّ محرز شود، باید در مسائل اختلافى به او عدول کند.
بقاء بر تقلید
باقی ماندن بر تقلید از مجتهدی که قبلاً از او تقلید می‌کرده در صورت فوت آن مرجع چیست؟
هرگاه مرجع تقليدي فوت کند مقلدين او بايد يک مرجع زنده که او را اعلم از ديگران می‌دانند انتخاب کنند و تمامی مسائل خود را از او تقلید نمایند. همچنین اگر بخواهند بر تقليد مرجع ميت باقي بمانند در مسائلی که به فتوای میت عمل کرده‌اند مجازند و در مسائلی که عمل‌نکرده‌اند باید به فتوای زنده عمل نمایند پس در مسائلى كه اولين بار است مورد ابتلا آن‌ها قرار مىگيرد مثل‌اینکه اولين بار است به حج يا عمره مىرود به فتواى زنده عمل نمایند.
تقلید از مجتهد مرده
آیا می‌توان بر مجتهدی که خیلی قبل فوت کرده و از او تابه‌حال تقلید نکرده بودم تقلید کنم؟
عمل كردن به فتواى مجتهد مرده درصورتی‌که قبلاً از او تقلید نکرده بوده جايز نيست هرچند اعلم باشد بنا بر احتياط واجب.
بقا بر تقلید مرجع میّت قبلى که اعلم از میت بعدى و از حی بوده
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتی‌که هر یک از مراجع میّت قبلى، اعلم از بعدى بوده‌اند و اعلم از حىّ بوده‌اند؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
رجوع به مجتهد میت در احتیاطات
آیا در مواردی که آقا احتیاط می‌فرمایند می‌توانیم به مرجع تقلید متوفی که قبلاً از ایشان تقلید می‌نمودیم رجوع نماییم؟
نمی‌توان در احتیاطات به مجتهد میت رجوع کرد.
بقا بر تقلید فقط در مسائلی که عمل کرده
افرادى كه از مجتهد متوفى در زمان حياتش تقليد کرده‌اند در صورت بقاء بر او آيا بايد به ابواب فقهى كه عمل كرده بودند باقى بمانند؟
خير بلكه بايد فقط بر خصوص مسئلهاى كه عمل کرده‌اند باقى باشند نه ديگر جزئيات و مسائل آن باب را.
تقلید از میت بدون اجازه از مجتهد حی
کسى که بدون اجازه مجتهد زنده به تقلید میّت باقی‌مانده است اعمالى که انجام داده چه حکمى دارد؟
حال باید از مجتهد زنده در مسئله بقاى بر تقلید میّت، تقلید کند چنانچه فتواى مرجع فعلى او جواز بر بقا باشد اعمال سابق او صحیح است.
بقا بر تقلید مراجع متوفی مساوی یا مشکوک الاعلمیّه
وظیفه مکلّفى که از چند مجتهد، یکى پس از فوت دیگرى، تقلید نموده و از هرکدام مسائلی را در زمان حیاتشان یاد گرفته، نسبت به بقاء بر تقلید درصورتی‌که دو نفر از این مراجع متوفی باهم مساوى یا مشکوک الاعلمیّه بوده‌اند و هر دو، از میّتِ سوم و از حىّ اعلم بوده‌اند چیست؟
باید در مسائلی که از مرجع اوّل تقلید کرده است، بر تقلید او باقى بماند.
ملاک تشخیص اعلمیت مجتهد متوفی
آیا ملاك در اعلمیت مجتهد متوفى نظر مقلّد است یا مجتهد زنده؟
ملاك در اعلمیت مجتهد متوفى نظر مقلّد است نه مجتهد زنده يا ديگران.
شرط عمل به فتوای در بقا بر تقلید مجتهد اعلم
آيا در مورد وجوب بقاء بر مجتهد متوفاى اعلم نيز شرط عمل به مسائل او وجود دارد؟
در مورد وجوب بقاء بر مجتهد متوفاى اعلم نيز شرط عمل به مسائل او وجود دارد.
اختلاف‌نظر مرجع حی و میت در موارد موضوع بقاء
آیا آنچه مشمول مسئله بقاء بر میت نیست و اگر خلاف نظر میت هم باشد باید از حی تقلید شود، فقط اصل مسئله بقاء است یا مسائلی که نتیجتاً در بقاء یا عدم بقاء تأثیر دارد هم همین‌طور است؟ مثلاً حی و میت در جواز رجوع به فالاعلم در احتیاطات اعلم اختلاف دارند و میت قائل به جواز و اعلم است و حی قائل به عدم جواز و فالاعلم است.
در مسائلی که به فتوای میت عمل کرده باقی می‌ماند، در باقی مسائل هر چه باشد از حی تقلید می‌کند.
