تفاوت مستحب با احتیاط مستحب
فرق مستحب و احتیاط مستحب در چیست؟ آیا عمل به احتیاط مستحب مانند عمل به مستحب ثواب دارد؟
هردو ثواب دارد ومستحب دلیل کافی دارد ولی احتیاط مستحب دلیل کافی ندارد.
نوع اماره بودن سنّ 9 سالگى در بلوغ دختران
اگر سنّ 9 سالگى را براى بلوغ دختران كافى بدانيم از دو حال خارج نيست: الف (سنّ 9 سالگى يا اماره تعبّدى براى بلوغ است؛ يعنى شارع مقدّس آن را تعبّداً بلوغ دانسته است. ب) يا اینکه اماره غير تعبّدى (تحقيقى يا طبيعى) است.اگر آن را اماره تعبّدى بلوغ بدانيم با سه اشكال يا ايراد مواجه می‌شویم: (عدم مطابقت با آيات، روايات، واقعیت خارجى).1. آنچه از آيات قرآن (58 و 59 سوره نور، 6 سوره نساء، 152 سوره انعام، 5 سوره حج و 67 سوره غافر) استفاده می‌شود اين است كه در هیچ‌کدام از آن‌ها سن به‌عنوان بلوغ ذكر نشده و ملاك بلوغ را رسيدن به حدّ نكاح و حلم و رشد قرار داده است و هرکدام از اين عناوين سه‌گانه در آيات مذكور و مانند آن، با يكديگر متلازم می‌باشند، بديهى است كه تحقّق اين عناوين براى انسان، عناوين واقعى و نفس الامرى می‌باشد و به‌هیچ‌وجه جنبه تعبّدى ندارد.2. رواياتى كه درباره بلوغ واردشده مختلف و بسيارند:ـ بعضى روايات ملاك بلوغ را رسيدن به حدّ احتلام و رشد دانسته و به‌هیچ‌وجه ميزان سنّى براى آن در نظر گرفته نشده است؛ مانند صحيحه هشام و صحيحه علی بن جعفر.ـ در بعضى از روايات بلوغ سنّى ذکرشده كه متفاوت می‌باشند، ازجمله: اوّل: موثّقه عبدالله بن سنان كه در اين حديث سنّ بلوغ براى پسران 13 سال و دختران 9 سال ذکرشده، امّا 9 سالگى را مناط بلوغ قرار نداده، بلكه حيض را علّت تحقّق بلوغ در سن 9 سالگى دانسته و بديهى است كه در اين صورت ملاك بلوغ جنسى و طبيعى دختران است، كه حيض كاشف از آن است.دوم: موثّقه عمّار ساباطى، كه طبق اين حديث پسر و دختر در سن 13 سالگى بالغ می‌شوند و اگر پسر قبل از اين سن محتلم و دختر حيض شود، احتلام و حيض نيز علامت بلوغ آنان است.سوم: صحيحه حمران، كه در پسران 15 سالگى و در دختران 9 سالگى را اماره بلوغ قرار داده است. به‌هرحال با توجّه به ناسازگارى آشكار روايت 9 سال با روايات ديگر، تعبّدى بودن قضيّه بعيد به نظر می‌رسد و جاى سؤال است كه چرا غالب فقهاى شيعه به روايات 9 سال عمل کرده‌اند؟ ضمن اینکه آنان توجّه داشته‌اند دختران در سنّ 9 سالگى معمولاً حيض نمی‌شوند و روايات ديگر نيز (مانند سن 13 سال) وجود دارد!3. عمل به روايت 9 سال، با واقعیت خارجى غالباً مطابقت ندارد و با تحقيقاتى كه به‌عمل‌آمده اكثر دختران در 13 سالگى بالغ می‌شوند. بنابراين، در اين شرايط، مكلّف دانستن دختران 9 سال چه در امور عبادى و چه در امور حقوقى و قضايى (با توجّه به ضعف قواى جسمانى و عقلانى آنان در اين سن) موجب وهنِ شريعت مقدّس خواهد گرديد.نتيجه اینکه با توجّه به اشكالات سه‌گانه فوق‌الذکر، تعبّدى بودن اماره 9 سالگى براى بلوغ دختران كاملاً بعيد به نظر می‌رسد؛ و اگر سن 9 سالگى را اماره طبيعى يا تحقيقى (غير تعبّدى) بدانيم نيز با اشكال جدی مواجه می‌شویم. اماره زمانى می‌تواند يك اماره محسوب گردد كه دائمى يا غالبى باشد و بر اين اساس اماره بودن سن 9 سال براى بلوغ درست نيست. زيرا غالباً در سنّ 9 سالگى بلوغ طبيعى محقق نمی‌گردد، در اينجا لازم است كلامى از فقيه بزرگ مرحوم صاحب جواهر (ره) بياوريم كه در اين رابطه می‌فرمایند:«در بلوغ نيازى به بيان شارع نيست. زيرا بلوغ از امور طبيعى است و در لغت و عرف شناخته‌شده است و از موضوعات شرعى نيست كه جز از طريق شارع قابل شناخت نباشد.»با توجّه به مطالب مذكور نظر معظّم له در رابطه با «نوع اماره بودن سنّ 9 سالگى» و اشکالات و ايرادات فوق‌الذکر، چيست؟
گرچه در يك نامه كوتاه جواب سؤالات مشروح ميسّر نيست؛ ولى پاسخ سؤالات مذكور اجمالاً به شرح زير است:1. به هنگام تعارض روايات طبق قواعدى كه در بحث تعادل و ترجيح آمده اخذ به شهرت فتوايى می‌شود و بزرگان علما در اين مسئله طبق اين قاعده رفتار کرده‌اند.2. سنّ 9 سالگى دختران و پانزده‌سالگی پسران سنّ شمول تكاليف (مانند نماز) است ولى نكاح مشروط به رشد كافى جسمانى است و بدون آن، نكاح همراه با عروسى جايز نيست و تصرفات مالى منوط به رشد فكرى براى این‌گونه تصرفات است و بدون آن باطل است و آنچه در آيات قرآن آمده ناظر به اين دو موضوع است. با توجّه به آنچه گفته شد فتواى صحيح و معتدل در اين مسئله روشن می‌شود.
شک در مرجعی که از او تقلید کرده
چند سال پیش یادم رفته بود که بعد از سن تکلیف مرجع تقلیدم آقای بهجت بود یا آقای مکارم شیرازی تا اینکه خودم آقای مکارم شیرازی را انتخاب کردم حالا تکلیف آن چند سالی که تو شک بودم چیست؟
عمالی انجام‌شده در آن چند سالی که شک در مرجعی که از او تقلید کرده داشته اشکالی ندارد.
تقلید زن مجتهد
اگر زنى به مقام اجتهاد برسد آیا بر او نیز تقلید حرام است؟
در این مسئله فرقى میان مرد و زن نیست.
دیدن خون حیض از نشانه‌های بلوغ
آیا دیدن خون حیض نشانه‌ی بلوغ می‌باشد؟
دو صورت دارد: الف: چنانچه فرد یقین دارد که این خون قبل از نه سال قمری می‌باشد، خون حیض محسوب نمی‌شود و اگر مربوط به زخم و جراحت نباشد، استحاضه محسوب می‌شود. ب: چنانچه فرد نمی‌داند سنش چقدر است، هرگاه عادت ماهیانه ببیند نشانه بلوغ است.
تأخیر در انجام عبادات به فتوای مرجع خود
دخترى طبق فتواى مرجع تقليدش 13 سالگى را مبناى تكليف خود قرار داده و بعدازآن به شما رجوع كرده، آيا لازم است نماز و روزه هاى 9 تا 13 سالگىاش را قضا كند؟
عمل او طبق فتواى مرجع تقليدش درست بوده است و نيازى به قضا نيست.
وظیفه والدین در مورد فرزندانی که به سن تکلیف می‌رسند
وظیفه والدین دختری که به نه‌سالگی می‌رسد در خصوص تعیین مرجع تقلید وی چیست؟
لازم است او را راهنمایی کنند و اطلاعاتشان را در اختیار وی بگذارند و اگر دختر از سخن والدین اطمینان پیدا کرد می‌تواند عمل کند.
معيار مميّز بودن كودك
معيار مميّز بودن كودك چيست و معمولاً از چندسالگی بچه را مميّز می‌گویند؟
معناى تمييز در امور مختلف متفاوت است و حقيقت آن تشخيص دادن خوب و بد درباره هر موضوعى است.
منظور از عبارت "خالی از اشکال نیست"
منظور مرجع تقلید در مسئله، از بیان کردن «خالی از اشکال نیست»، چیست؟
منظور از عبارت مذكور احتياط واجب مي باشد که مقلّد مى تواند عمل به احتياط كند يا به مرجع ديگرى مراجعه نمايد.
تقلید در اصول و فروع دین
جایگاه تقلید در اصول دین و در فروع دین و علت آن را بیان کنید؟
هيچ مسلمانى نمىتواند در اصول دين تقليد نمايد، بلكه بايد آن‌ها را از روى دليل- به فراخور حال خويش- بداند ولى در فروع دين يعنى احكام و دستورات عملى، اگر مجتهد باشد (يعنى بتواند احكام الهى را از روى دليل به دست آورد) به عقيده خود عمل مىكند و اگر مجتهد نباشد بايد از مجتهدى تقليد كند، همانگونه كه مردم در تمام امورى كه تخصّص و اطّلاع ندارند، به اهل اطّلاع مراجعه مىكنند و از آن‌ها پيروى مىنمايند.
قضای اعمال انجام‌شده بر طبق مذهب اهل سنت
من در یک خانواده آذری به دنیا آمده‌ام ولی به علت اینکه خانواده من ملتزم به مسائل دینی نبودند لذا مسائل دینی خود را از اهل سنت یاد گرفتم و مدتی بر همان اساس عمل نمودم بعداً مذهب خود را شناختم و بر اساس مذهب شیعه عمل می‌کنم حال اعمالی را که مدتی بر اساس فقه اهل سنت انجام داده‌ام چگونه است آیا باید قضا بکنم؟
لازم نیست گذشته را قضا کنید.
