مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

چنانچه هديه تا پايان سال خمسى مورد استفاده قرار نگيرد، و سال خمسى بر آن بگذرد، بنابر احتياط واجب خمس دارد.

در صورتی که فاصله کمی وجود داشته باشد جزء مؤونه محسوب می شود.

درصورتی‌که صاحبان آن را نشناسد و مقدار آن را نداند تخمیس می‌شود و اگر سال هم بر آن گذشته باشد به خاطر گذشتن سال، بار دیگر تخمیس می‌شود.

اگر از درآمد کسب‌وکار آذوقه‌ای براى مصرف سالش خريده، اگر چيزى در آخر سال از آن زياد بماند، چنانچه مقدار باقیمانده، ارزش مالی داشته باشد (این مقدار را در بازار می‌خرند) و سال خمسی بر آن بگذرد خمس دارد. در غیر این صورت، پرداخت خمس آن واجب نیست اما احتیاط آن است که خمس آن را نیز بدهد.

براى همه درآمدها بايد يك سال خمسى قرارداد.

كسى كه داراى چند رشته کسب‌وکار است، مثلاً هم زراعت دارد و هم صنعت و هم درآمد كارگرى، بايد منافع همه را در آخر سال يكجا حساب كند، چنانچه چيزى زائد بر مخارج داشت خمس آن را بدهد.

اگر زمان اولین دریافت حقوق را به یاد دارد، سال خمسی بر اساس زمان دریافت اولین حقوق، روشن می‌شود و اگر بر مبالغی که هزینه شده است سال خمسی بگذرد به اصل و سود آن خمس تعلق می‌گیرد. اگر زمان دریافت اولین حقوق را به یاد ندارد و از درآمد یازده ماه منتهی به ثبت‌نام، هزینه کرده است (دوازده ماه تمام از زمان دریافت حقوق نگذشته باشد) به اصل و سود آن خمس تعلق نمی‌گیرد و اگر از ذخیره قبل از آن بوده باشد، اصل و سود آن خمس دارد.

براى دادن خمس مى‏توان معيار را سال شمسى يا قمرى قرارداد.

هر کس درآمدى زائد بر مخارجش دارد باید سال خمسى داشته باشد و بعد از گذشتن سال اموال خود را تخمیس کند و تفاوتى بین زن و مرد ازاین‌جهت نیست.

اگر اجمالاً می‌دانیم کسى عقیده به خمس دارد و خمس نمی‌دهد ولى نمی‌دانیم خصوص مالى را که به ما داده خمس به آن تعلق‌گرفته یا نه مثل این‌که احتمالاً اموالی از طریق ارث به او رسیده، یا وام گرفته و احتمال می‌دهیم این مال از آن‌ها باشد، تصرّف در چنین مالى اشکال ندارد و خمس آن لازم نیست، همچنین قبول دعوت این‌گونه اشخاص و یا نمازخواندن در خانه آن‌ها جایز است، مگر این‌که بدانیم غذایى را که تهیه‌کرده و یا خانه او از پول‌هایى است که خمس آن را نداده.

هر زمان از رهن بیرون آمد و سال خمسی بر آن گذشت خمس دارد ولی سود آن جداگانه محسوب می شود و اگر سال بر آن بگذرد مشمول خمس است.

چنانچه جنس سرمایه بوده درهرحال به آن یا پول آن خمس تعلق می گیرد.