حکم تمسخر شخص جایز الغیبة
آیا شخص ظالمی که غیبت او جایز است مانند رئیس‌جمهور آمریکا؛ آیا می‌توان علاوه بر غیبت، چهره او را نیز مسخره کرد؟
بهتر آن است که با این مسائل، منطقی برخورد کنید.
حکم تجمل‌گرایی در ادارات دولتی
آیا تجمّل گرایى در ادارات را به‌عنوان آبروى مملکت می‌دانید؟
اگر تجمّل گرایى به معناى اسراف و تبذیر باشد، حرام است و اگر اسراف و تبذیر نیست، بهتر ترک آن است.
حکم سوزاندن درختان جوان و شاداب
آیا درختی که دارای جان و حیات است، سوزاندن و قطع آن موجب ضمان و گناه است؟
درصورتی‌که متعلق به دیگران باشد ضمان دارد؛ در غیر این صورت نوعی انحراف و کار حرامی است مگر اینکه ضرورت داشته باشد.
حکم گرفتن غذای بیش‌ازحد نیاز
در مجموعه‌های سازمانى که غذا به‌طور دسته‌جمعی تقسیم و صرف می‌شود، غذای زیادی اسراف می‌شود، به‌طوری‌که برخی یک‌سوّم غذایى را که کاملاً قابل‌خوردن است دور می‌ریزند؛ با توجه به این مطلب، به نظر حضرت‌عالی کسانى که غذایشان اضافه می‌ماند، اگر بیشتر از حدّ نیاز از مقسّم غذا بگیرند این کار چه حکمی دارد؟
چنانچه ممکن باشد که زیادى را به دیگرى واگذار کند و دور ریخته نشود، مانعى ندارد که زیادتر بگیرد و الا اسراف است و حرام است.
حرمت مصرف بی‌رویه آب
با عنایت به محدودیت منابع آب قابل شرب و شیرین در کشور، مصرف بی‌رویه و غیرضرورى آنچه حکمی دارد؟
مصرف بی‌رویه آب قابل شرب یا آب‌های زراعتى، در هیچ زمانى مجاز نیست؛ باید در این نعمت گران‌بهای الهى، همه مردم صرفه‌جویی کنند و جلوی هرگونه اسراف را بگیرند.
حرمت اسراف آب در هنگام وضو
اگر شخص در موقع وضو، شیر را آب را نبندد این کار چه حکمی دارد؟
مسلماً اسراف است و جایز نیست.
حکم گفتن دروغ برای حفظ جان دیگران
دروغ گفتن در موارد ذیل چه حکمی دارد؟الف) براى حفظ جان مسلمان؟ب) برای حفظ جان کافر ذمّی؟ج) درجایی که انسان می‌تواند با دروغ گفتن و به خطر انداختن جان خود و یا شخص دیگر، موجب نجات جان چند مسلمان بشود؟ ضمناً در این صورت با به خطر افتادن جان شخص دیگر و تلف شدن او، دیه به عهده کیست؟
الف) نه‌تنها جایز بلکه واجب است.ب) اشکال ندارد.ج) دروغ گفتن براى نجات جان افراد اشکال ندارد ولى به خطر انداختن جان خود یا دیگرى براى حفظ جان دیگران لازم نیست و اگر جان دیگرى را به خطر بیندازد ضامن است.
وظیفه کارگر در صورت اجبار کارفرما به گفتن دروغ
این‌جانب مدّتى است که دریکی از باجه‌های مخابرات مشغول به کار هستم. کارفرمایم معتقد است که از نرخ‌های مخابرات بیشتر باید گرفت. ضمناً کار دیگرى که انجام می‌دهیم، خدمات فورى است؛ مثلاً کارهایى از قبیل خلافى ماشین‌ها باید زود گرفته شود، ولى به دلایلى زود انجام نمی‌شود. وى می‌گوید: «ارباب‌رجوع را با دروغ بفرست تا بروند» حال اگر من دروغ بگویم، گناه کرده و به خلق خدا نیز ظلم نموده‌ام و اگر راستش را بگویم، ارباب‌رجوع با من درگیر شده، کارم را هم از دست می‌دهم؛ و مشکل دیگر این است که اگر کسى تلفن بزند و مبلغ آن 27 تومان شود، به خاطر نبودن پول خُرد، مجبور هستم 30 تومان بگیرم؛ با توجه به این مطلب وظیفه کارگر چیست؟
چنانچه نتوانید کارفرما را متقاعد کنید که طبق قوانین و مقررات عمل شود، آن کار را رها کنید و به دنبال کار مشروعى باشید. انشاء الله خداوند به شما کمک خواهد کرد.
حکم دروغ گفتن خبرنگار برای مصلحت نظام اسلامی
امام راحل (قدس سره) می‌فرمودند: «گاه می‌توان براى حفظ نظام، برخى از واجبات را نیز ترک کرد.» آیا این موضوع در خبر هم صادق است؟ آیا خبرنگار نیز می‌تواند براى حفظ نظام به‌دروغ متوسّل شود؟
اگر واقعاً مسئله به‌صورت اهم و مهم درآید و مانند دروغ براى اصلاح ذات البین شود، مانعى ندارد. ولى چون ممکن است این حکم وسیله سوءاستفاده قرار گیرد و به هر بهانه‌ای خبرهاى دروغ منتشر کنند، باید حتّى الإمکان از این کار پرهیز کرد.
حکم بیان داستان‌های تخیّلی
داستان‌هایی که ساخته می‌شود و طبعاً دروغ هستند و واقعیت ندارند (امّا براى آموزش مخاطب مؤثر است) ازلحاظ فقه و شریعت مقدّس اسلام چه حکمی دارد؟
اگر قرینه‌ای بر تخیّلى بودن آن وجود داشته باشد مانعى ندارد.
حکم گفتن خلاف واقع در احوال‌پرسی‌ها
در تعارفات روزمره گاهی انسان در جواب احوال‌پرسی‌ها خلاف واقع را بیان می‌کند مثلاً زمانی که گفته می‌شود حالت چطور است، حتّی اگر حالش هم بد باشد می‌گوید خوبم! آیا این کار جایز است؟
با توجه به اینکه این پاسخ‌ها جنبه تعارف و تشریفات دارد و معمولاً معنی حقیقی آن قصد نمی‌شود و منظور خوب نسبی است نه خوب مطلق اشکالی ندارد.
گفتن سخنی که احتمال کذب دارد
هنگامی‌که انسان، نسبت به درست بودن مطلبى احتمال زیاد می‌دهد یا احتمال بیش از 50 درصد می‌دهد می‌تواند آن را بیان کند (به‌خصوص در مواردى که از سوى شنونده، احتمال خطاى گوینده در نظر گرفته‌شده است؛ به‌طور مثال هنگامی‌که استاد از شاگرد مطلبى را می‌پرسد و شاگرد احتمال زیاد یا بیش از 50 درصد به‌درستی جوابش می‌دهد، آیا می‌تواند آن را با صراحت بیان کند)؟
انسان تا یقین نداشته باشد، نباید چیزى را به‌صورت قطعى بیان کند; بلکه باید به‌عنوان احتمال بیان کند، مگر اینکه قرائنى وجود داشته باشد که آن بیان درواقع جنبه احتمالى دارد و در موارد امتحان انسان می‌تواند جوابى را که احتمال قوى به صحیح بودنش می‌دهد، بنویسد.
تعریف توریه
توریه به چه معنا است؟ آیا توریه اختصاص به موارد ضرورت دارد یا در غیر آن‌هم جایز است؟
توریه آن است که انسان سخنى دوپهلو بگوید و قصدش چیزى باشد، ولى مخاطب چیز دیگرى بفهمد. مثل اینکه کسى پشت در خانه بیاید و بپرسد: آیا فلآن کس در خانه است؟ و گوینده سخن در جواب بگوید: اینجا نیست و منظورش از «اینجا» پشت در باشد، ولى شنونده خیال می‌کند شخص موردنظر در خانه نیست؛ و این‌گونه توریه مشروط به حال ضرورت نیست; هرچند بهتر رعایت ضرورت است.
