مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه در مكانى به اعتقاد اينكه مسجد، يا مسجد جامع است معتكف شد، سپس معلوم شود كه مسجد نيست، يا مسجد جامع نيست، اعتكافش باطل است.

هرگاه شك كند كه فلان قسمت مسجد، حكم مسجد دارد، يا از ملحقات و املاك مسجد است، حكم مسجد بر آن جارى نمى شود؛ مگر اينكه ظاهر حال آن باشد كه جزء مسجد است. بنابراين در حياط مسجدى كه معلوم نيست صيغه وقف مسجد بر آن خوانده شده يا نه، نمى توان اعتكاف كرد.

هرگاه مكان خاصّى از مسجد را به عنوان محلّ اعتكافش تعيين كند، متعيّن نمى شود و چنين قصدى بى اثر است. يعنى لازم نيست در طول اعتكاف فقط در همان مكان باشد.

پشت بام، زيرزمين و محراب مسجد جزء مسجد محسوب مى شود; مگر اينكه يقين داشته باشيم واقف آنها را جزء مسجد قرار نداده است.

هرگاه در مسجدى معتكف شود، سپس مانعى پيش آيد كه ادامه اعتكاف در آن مسجد ممكن نباشد (مثل اينكه مسجد خراب شود، يا امنيّت خود را از دست بدهد، يا امكانات لازم در آن مسجد فراهم نگردد و مانند آن) اعتكافش باطل نمى شود، بلكه آن را در مسجد جامع ديگرى ادامه مى دهد.

لازم نيست اعتكاف در يك مسجد جامع انجام شود، بلكه مى توان در دو مسجد متّصل به هم نيز معتكف شد، مثلا يك روز را در مسجد اوّل و دو روز آخر را در مسجد دوم به سر برد.

اعتکاف تلفیقی يعنى نيمى از يك روز با دو روز و نيم ديگر معتكف شود. مثلا روز اوّل روزه را بگيرد ولى از ظهر در مسجد شروع به اعتكاف كند و روز چهارم را هم روزه بگيرد و تا ظهر در مسجد بماند، و چنين اعتكافى باطل است.

اعتكاف بدون روزه تحقّق پيدا نمى كند. بنابراين اعتكاف مسافرى كه نمازش شكسته است و اعتكاف بیماری که روزه برای او ضرر دارد، صحيح نيست. همانطور كه اعتكاف در روز عيد فطر و قربان صحيح نمى باشد.

اگر شخصى دو روز قبل از عيد اعتكاف را شروع كند، با توجّه به اينكه روز سوم در عيد واقع مى شود، اعتكافش صحيح نخواهد بود; هر چند به هنگام شروع غافل از اين مسأله بوده است.

لازم نيست روزه به قصد همان اعتکاف باشد و با هر روزه اي که مربوط به خودش است مانند روزه قضا، کفاره يا نذر، مانعي ندارد ولي با روزه استيجاری نمي توان اعتکاف کرد. ضمنا کسی که روزه قضا دارد باید نیت قضا کند.

مجاز است و اشکالی ندارد.

اعتکاف او درست نیست و چون نیت خیر داشته، ان شاء الله ثواب اعتکاف را به او می دهند.

تغییر قصد وجه در روزه روز سوم لازم نیست و هر سه روز را به قصد قربت روزه می گیرد البته اگر روزه قضا دارد یا نذر و مانند آن کرده  باید به همان نیت روزه بگیرد.

بازگشت و عدول از نيّت اعتكاف جايز نيست; هر چند هر دو مستحب يا واجب باشد. بنابراين كسى كه دو اعتكاف بر اثر نذر و قسم بر او واجب شده، و اكنون به نيت انجام اعتكاف نذرى معتكف گرديده، نمى تواند نيّت خود را به اعتكاف ديگر تغيير دهد. همچنين تغيير نيّت اعتكافى كه به نيابت از سوى فلان ميّت صورت گرفته، به ميّت ديگر، يا به انسان زنده جايز نيست. همانگونه كه تغيير اعتكاف استيجارى به اعتكاف براى خويشتن، يا بالعكس جايز نمى باشد.

چنانچه دراعتكاف مستحبى اشتباهاً قصد وجوب كند، يا دراعتكاف واجب اشتباهاً نيّت استحباب كند، ضررى به اعتكافش نمى زند.