مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر وارث، برادر و خواهر پدر و مادرى با هم باشند سهم هر برادر دو برابر خواهر خواهد بود.

اگر وارث چند برادر يا چند خواهر پدر و مادرى باشند همه مال به‌طور مساوى در ميان آنها تقسيم می‌شود.

هر گاه وارث همسر و برادر و خواهر میت باشد دو حالت دارد: 1. همسر و یکی از سه دسته (برادر و خواهر مادری یا پدر و مادری یا پدری) باشد، همسر سهم خود را می برد و مابقی بین خواهر و برادر تقسیم می شود 2. همسر و برادر و خواهر مادری به همراه برادر و خواهر پدری یا پدر و مادری باشد همسر سهم خود را می برد، خواهر و برادر مادری یک سوم اصل مال را می برد و مابقی بین سایرین تقسیم می شود .

این سنت حسنه‌ای است که سابقه آن به سال اول هجرت برمی‌گردد؛ زمانی که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) میان مهاجرین و انصار عقد اخوت برقرار کردند و با توجه به شرایط سخت آن زمان، از یکدیگر ارث نیز می‌بردند که بعدها منتفی شد و شرایط دیگر باقی ماند.

باوجود برادر و خواهر پدر و مادرى، برادر و خواهر پدرىِ فقط كه از مادر با ميّت جداست ارث نمى‏برد.

باوجود خواهرزاده به عموزاده‌ها ارثى نمی‌رسد و اگر وارث دیگرى نیست، باید تمام مال را به همان خواهرزاده داد.

درصورتی‌که ميّت، خواهر و برادر نداشته باشد، سهم آنان به اولادشان می‌رسد به این صورت که: 1. سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى به‌طور مساوى بين آنها تقسيم می‌شود؛ 2. سهم برادرزاده و خواهرزاده پدرى يا پدر و مادرى چنان تقسيم می‌شود كه پسر دو برابر دختر می‌برد.تذکر: اگر برادرزاده پدرى يا پدر و مادرى، همه از يك برادر باشند احتياط آن است كه در مقدار تفاوت ميان پسر و دختر، باهم مصالحه كنند.

پدربزرگ و پدر او، هر چه بالا روند و مادربزرگ و مادر او، هر چه بالا روند (پدرى باشند يا مادرى) و همچنين خواهر و برادر و با نبودن برادر و خواهر اولاد ايشان و اولاد ايشان، هرکدام به ميّت نزدیک‌تر است و تا يك نفر از اين گروه وجود دارد گروه سوم ارث نمى‏برند.

چنانچه فقط يك خواهر يا يك برادر پدرى دارد تمام مال به او مى‏رسد؛ و اگرچند برادر يا چند خواهر پدرى دارد مال به‌طور مساوى در میان آنها تقسيم می‌شود؛ و اگر هم برادر و هم خواهر پدرى دارد هر برادر دو برابر خواهر می‌برد.

اگر ورثه «برادر و خواهر پدر و مادری» و «برادر و خواهر پدری» به همراه «برادر و خواهر مادری» باشند برادر و خواهر پدری ارث نمی‌برند و تقسیم ارث بین مابقی ورثه دو حالت دارد: اگر يك برادر یا يك خواهر مادرى باشد، مال را شش قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را به برادر يا خواهر مادرى، بقيّه را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و هر برادر دو برابر خواهر می‌برد. امّا اگر بيش از يك برادر يا يك خواهر مادرى باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت آن را برادر و خواهر مادرى به‌طور مساوى ميان خودشان تقسيم مى‏كنند و دو قسمت را به برادر و خواهر پدر و مادرى مى‏دهند و سهم هر برادر دو برابر خواهر است.

هرگاه وارث فقط يك جد يا يك جدّه است، چه پدرى باشد يا مادرى همه مال به او مى‏رسد و باوجود جد یا جدّۀ ميّت، پدرجد یا مادرجدّ او ارث نمى‏برد.

چنانچه ورثه منحصر به خواهر ابوینی و امی است مال بین آن دو طوری تقسیم می‌شود که سهم خواهر ابوینی دو برابر سهم خواهران است.