شرط تبدیل معامله نقد به نسیه با قیمت جدید در صورت تأخیر در پرداخت مبلغ
شخصی آهنفروش است. وقتی با شخص خریدار معامله میکند به او میگوید اگر چک من را سر موعد مقرر پاس نکنی این کار تو بهمنزله فسخ محسوب میشود و من معامله نسیه دیگری با قیمت جدید با تو میبندم. آیا این کار اشکال دارد؟
اشکالی ندارد.
شرط مطلق عدم فروش در معامله با اشخاص حقیقی
آیا شرط ضمن عقد به اینکه مشتری حق ندارد خانهای که خریداری کرده به دیگری بفروشد و این شرط بهصورت مطلق و مقید به زمان خاصی نباشد صحیح است؟ و آیا بعد از فوت متبایعین، شرط ضمن عقد کماکان لازم الوفاء است به این معنی که ورثه مشتری هم نمیتوانند ملکی را که قهراً مالک شدهاند به دیگری بفروشند؟
ظاهر این است که مشتری مادامالعمر نمیتواند آن را بفروشد ولی ورثه حق فروش دارند.
شرط حق فسخ در صورت تخلف بایع
اگر متعاملین در قرارداد بیع شرط کنند اگر بایع ظرف سه ماه سند ملک را به نام مشتری انتقال ندهد برای مشتری حق فسخ باشد. چنین شرطی صحیح است یا نه و در صورت صحت اینگونه شرطها شرط فعل هستند یا خیار شرط و اگر خیار شرط باشد آیا میتوان خیار شرط را مقید به امر دیگری کرد؟
این شرط اشکالی ندارد و جنبه شرط خیار دارد و اگر قید دیگری به آن بزنند آن قید نیز قابلقبول است.
انجام معامله جایز الفسخ بهجای بدهی
شخصى با دیگرى درگیر شده، و طرف مقابل را به قتل میرساند و محکوم به دیه قتل میشود. ولى چون قاتل پول نقد نداشته، زمین خود را به بیع جائز الفسخ فروخته که هر زمان پول مذکور را ادا کرد، زمینش را تحویل بگیرد. آیا قاتل حق دارد پول را تحویل داده، زمین خود را باز پس بگیرد؟
نگونه خیار شرط صحیح نیست. ولى اگر در وقت بیع مغبون بوده، میتواند از خیار غبن استفاده کند.
قرار دادن خیار فسخ برای مشتری توسط وکیل
شخصى به دیگرى وکالت داده که منزلش را بفروشد. وکیل خانه را فروخته، و بدون اطّلاع مالک براى مشترى خیار فسخ قرار داده، و آن خیار موجب ضرر و زیان بایع گردیده است؟ آیا چنین معاملهای صحیح است؟
در فرض سؤال، قرار دادن خیار فسخ فضولى، منوط به اذن بایع است; ولى اگر بایع اجازه نداد مشترى حق فسخ دارد.
شرط بازنگرداندن بیعانه در صورت انصراف خریدار
قبل از انجام معامله ماشین مشتری مبلغی را بهعنوان بیعانه به فروشنده میدهد تا جنس را برایش نگه دارد و به دیگران نفروشد و باهم شرط میکنند که اگر از خرید پشیمان گشت بیعانه به او بازنخواهد گشت، حال مشتری پشیمان گشته آیا چنین شرطی صحیح بوده و فروشنده میتواند طبق شرط در بیعانه تصرف کند؟
نوعی قرارداد است و اشکالی ندارد.
شرط قمار گونه در ضمن معامله یا معاوضه
دو نفر ملکی را معاوضه میکنند و شرط میکنند اگر یکی از طرفین سند ملک را به نام دیگری نزند معاوضه فسخ و ملک فرد ناقض شرط، بهعنوان خسارت متعلق بهطرف دیگر باشد آیا چنین شرطی جایز است؟
هرگاه تمام شرایط معاوضه جمع باشد این شرط مانعی ندارد ولی بهتر است ازاینگونه شرطهای قمار مانند، پرهیز کنند.
شرط ضمن عقد خارج لازم
آیا شرایط ذیل که خریدار و فروشنده در ضمن عقد خارج لازم متعهّد گردیدهاند، لازمالاجراست؟الف) در ظرف مدّت حداکثر 80 روز از تاریخ این مبایعهنامه، در دفترخانه رسمى حاضر و سند به نام خریدار تنظیم و تحویل گردد.ب) چنانچه بند «الف» رأس مدّت مقرّر به اجرا درنیاید شخصِ مقصّر موظّف است بیستوپنج درصد از بهاى مورد معامله را بهعنوان خسارت بهطرف دیگر پرداخت نماید.ج) کشف هرگونه فساد تا تاریخ تنظیم سند و تحویل ملک مورد معامله به عهده فروشنده میباشد.د) کلیّه هزینهها و مخارج مربوط به انتقال سند به عهده فروشنده میباشد; مگر هزینه حقّ الثّبت که به عهده طرفین میباشد.هـ) کلیّه خیارات، حتّى خیار غبن فاحش بل افحش، از طرفین ساقطشده استضمناً فروشنده متعهّد گردید که اگر در موعد مقرّر اقدام به تخلیه ننماید و یا در موعد مقرّر در بند «الف» در محضر حاضر نگردد روزانه مبلغ پانصد هزار ریال تحت عنوان خسارت به خریدار پرداخت نماید.
شرایط مزبور کلاً صحیح و لازمالاجراست.