مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هرگاه معامله به‌صورت ظاهر، جدی و اختیارى بوده نافذ است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود هرچند احتیاط مستحب آن است که در زاید بر ثلث، با ورثه مصالحه شود.

تقسیم به قوّت خود باقى است مگر اینکه با دلیل قاطع شرعى ثابت شود که او در آن زمان به حقّ خود نرسیده است.

تصرف در مال ارث قبل از تقسیم، بدون اجازه همه ورثه جایز نیست و در صورت اختلاف، حاکم شرع، مال مشترک را می‌فروشد و سهم آنها را از هم جدا می‌کند.

هیچ‌یک از ورثه حق ندارند بیش از سهم خود را از اموال میّت بردارند، مگر به رضایت بقیّه؛ و به‌طورکلی استفاده از ملک مشترک بدون رضایت تمام افراد جایز نیست.

اگر سهم خود را به برادر دیگر بخشیده اند و تحویل وی داده‌اند حق رجوع ندارند.

درصورتی‌که پس از تحقیقات کافى از آشنایان و بستگان و اهل اطّلاع مسئله روشن نشود، احتیاط آن است که طرفین ورثه باهم مصالحه کنند، درصورتی‌که صغیرى در بین نباشد، وگرنه احتیاط رعایت حقّ اوست.

درصورتی‌که خواهران صریحاً رضایت نداده باشند فرزندان آنها حق مطالبه دارند.

اگر وارث عمو و عمّه هر دو باشند (و همه پدر و مادرى يا پدرى باشند) عمو دو برابر عمّه می‌برد.

دلیل آن روشن است زنان هنگامی‌که شوهر می‌کنند هزینه‌ای براى زندگى نمی‌پردازند و در اسلام تمام هزینه آنها بر دوش مردان است و به تعبیر دیگر مردان هم باید هزینه زندگى خود را بپردازند و هم هزینه زندگى فرزندان و زنانشان را و بااین‌حال طبیعى است که سهم ارث آنها بیشتر باشد، ممکن است گفته شود بعضى از زنان شوهر نمی‌کنند و بعضى از مردان زن نمی‌گیرند، درباره آنها چطور؟ پاسخ آن نیز با توجّه به یک نکته معلوم می‌شود و آن اینکه قوانین الهى (بلکه تمام قانون‌ها) هماهنگ با نوع افراد جامعه است. افراد استثنایى معیار قوانین نیستند (شرح بیشتر را در تفسیر نمونه، جلد سوّم، صفحه 374، ذیل آیه دوازدهم سوره نسا مطالعه فرمایید).

هرگاه وارث يك دايى يا يك خاله و يك عمو يا يك عمّه باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك سهم را دايى يا خاله، دو سهم را عمو يا عمّه می‌برد.

هرگاه وارث يك دايى و يك عمه باشد، مال را سه قسمت مى‏كنند، يك سهم را دايى، دو سهم را عمّه می‌برد.

اگر وارث میت یک جدۀ پدری و یک جد مادری باشد در این صورت دو قسمت سهم جده می‌شود و یک قسمت سهم جد می‌شود.

اموال میت به یازده قسمت تقسیم می شود یک سهم آن برای طلبکار یک میلیاردی و ۱۰ سهم بقیه برای طلبکار ۱۰ میلیاردی.

با توجه به اينکه اين وصيت پدربزرگ درواقع نوعي هديه است بين ورثه مادر مرحومتان به‌صورت مساوي تقسيم می‌شود.

هرگاه وارث ميّت عمو و عمّه و دايى و خاله پدر و عمو و عمّه و دايى و خاله مادر او باشد، مال او سه سهم می‌شود، يك سهم به عمو و عمّه و دايى و خاله مادر ميّت مى‏رسد (و آنها بنا بر احتياط واجب در تقسيم آن مصالحه مى‏كنند) و دو سهم ديگر را سه قسمت مى‏كنند، يك قسمت را دايى و خاله پدر ميّت، به‌طور مساوى ميان خود تقسيم مى‏كنند و دو قسمت ديگر آن به عمو و عمّه پدر ميّت مى‏رسد (و سهم عمو دو برابر عمّه است).