مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

اگر موجب ضرر و زیانى نباشد، جایز است.

البتّه وسایل فساد را می‌توان نابود کرد و سبب ضمان نمی‌شود. ولى افراد مجاز نیستند خودسرانه این کار را انجام دهند; چون سبب هرج‌ومرج می‌شود. بلکه باید طبق برنامه و ضوابط و زیر نظر حاکم شرع و مسؤولین ذی‌ربط، انجام شود.

هرگاه این کار خلاف قانون بوده یا سبب تقویت دشمنان اسلام گردد و یا مفاسد اخلاقی یا اعتقادی و یا اجتماعی باشد جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.

چنانچه احترامات لازم رعایت شود و این اشتباه براى بیننده حاصل نشود که گمان کند واقعاً شما امام را در این صحنه در مسجد جمکران و مانند آن دیده‌اید و فیلم برداشته‌اید، اشکالى ندارد.

توهین درهرصورت جرم است. البتّه با تفاوت اشخاص و زمان و مکان و گستره آن، تفاوت می‌کند.

ممکن است حاکم شرع در مسائلى که احتیاج به خبرویّت دارد، براى احراز جرم تکیه بر نظرات اهل خبره کند و پس از ثبوت موضوع انشاى حکم نماید.

الف) منظور از «مبانى اسلام»، مسائل ضرورى دینى است. خواه در مسائل اعتقادى باشد، مانند توحید و معاد و عصمت انبیا و ائمّه معصومین (علیهم‌السلام) و امثال آن و خواه در فروع دین و احکام و قوانین اسلام و خواه در مسائل اخلاقى و اجتماعى باشد و منظور از «اخلال» هر کارى است که سبب تضعیف مبانى فوق، یا ایجاد بدبینى و شک و تردید نسبت به آن‌ها شود، خواه از طریق درج مقاله باشد، یا داستان، یا عکس و کاریکاتور و یا غیر آن.ب) اگر منظور از سؤال، گرفتن جواب باشد، اخلال نیست. ولى اگر به‌منظور ایجاد شبهه در افکار مردم باشد، اخلال محسوب می‌شود؛ و منظور از برداشت، اگر صرفاً بیان یک احتمال علمی باشد که تحت مطالعه قرار گیرد، اخلال نیست; امّا هرگاه به‌طورقطع روى آن تکیه شود، یا به‌طورى نشر گردد که در تضاد با مسائل ضرورى اسلام محسوب گردد، اخلال به مبانى خواهد بود.ج) بدون شک بین این دو تفاوت است. در نشریات عمومى گاه ممکن است شکل اخلال به مبانى اسلام به خود بگیرد، ولى در نشریات خصوصى این‌چنین نیست.

با شرایطى که ذکر کرده‌اید، اشکالى ندارد

الف) البتّه تعبیر به مقدسات اسلامى در هر مورد با ملاحظه قرائن موجود در کلام ممکن است تفسیر خاصی داشته باشد; ولى معمولاً هنگامی‌که این تعبیر گفته می‌شود، اشاره به امورى است که در نظر همه دینداران محترم است; مانند «خدا»، «پیامبر (صلی‌الله علیه وآله)» «ائمّه هدى (علیهم‌السلام)»، «قرآن مجید»، «مساجد»، «کعبه»، «احکام مسلّمه اسلام» و امثال آن. ممکن است در پاره‌ای از موارد، مقدسات اسلامى معناى گسترده‌تری داشته باشد. ب) مرجع تشخیص، عرف افراد دین‌دار و آشنا به مسائل اسلامى است و ممکن است در موارد پیچیده، نیاز به استفاده ازنظر دانشمندان و علماى دینى نیز باشد. ج) اگر منظور از نقد و بررسى، ایراد به قانون و قانون‌گذار باشد، بی‌شک جزء مصادیق اهانت است و اگر منظور، اشکال و ایراد به کسانى باشد که چنان حکمى استنباط کرده‌اند و به تعبیر دیگر، استنباط زیر سؤال برود نه حکم الهى، مصداق اهانت به مقدسات اسلامى نیست.

لازم است از طریق صداقت و راست‌گویی اخبار را منعکس کنیم و مراقب توطئه مای آن‌ها باشیم و دروغ مای آن‌ها را افشا کنیم و مطمئن باشید دروغ سرانجام فاش و سبب بی‌اعتباری می‌شود.

مادام که طرح نظرات دیگران و نقد و بررسى آن، سبب پیشرفت فکرى و فرهنگى مسلمین است، باید از این روش استفاده کرد؛ و اگر در مواردى جنبه تخریبى پیدا کند، باید از آن پرهیز کرد.

چنین کاری جایز نیست.

فرقى در میان کودکان و بزرگسالان نیست و خطر آن براى هر دو مسلّم است.

در فرض سؤال، چنین استفاده‌هایی اشکال ندارد؛ ولی وجود ماهواره در هر خانه یقیناً منشأ مفاسدی می‌شود و به همین دلیل اشکال شرعی دارد؛ چه‌بهتر که از رادیوهایی استفاده کنید که همان دروس را به زبان‌های اصلی ارائه می‌دهد.

درصورتی‌که فعالیت آن‌ها در جهت ترویج و گسترش معارف اسلامی است کمک به آن‌ها اشکالی ندارد.