مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

به نمازهاى مستحبى «نافله» می‌گویند. تعداد این نمازها بسیار است و از میان‏ آن‌ها، نافله‌های شبانه‌روزى بيشتر سفارش شده است.

درست است كه آيه مربوط به قصر نماز در مورد خوف نازل‌شده و عمومیت ندارد، ولى آیه مربوط به ترك روزه براى مسافر عمومیت دارد و می‌دانیم نماز و روزه در سفر از هم جدا نيستند. بنابراين، عمومیت حكم سفر را مى‌توان از قرآن استفاده كرد. علاوه بر اين، روايات متعدّدى نيز در اين زمينه واردشده است. امّا آيه مربوط به اعتكاف، به تعبير فقها، در مقام بيان مشروعیت اعتكاف نيست تا از آن عموم استفاده شود، بلكه در مقام بيان نهى از نزديكى با زنان به هنگام اعتكاف است.

خواندن نماز شکسته در اوّل وقت اولویت دارد.

تفاوتى میان شهرهاى بزرگ و کوچک نیست و بلاد کبیره و صغیره در احکام مسافر یکسان است مگر اینکه شهرى به‌قدرى بزرگ شود که هر محلّه از آن یک شهر مستقل محسوب شود مثل شمیران و شهرری که در عین اتصال به تهران شهرهاى مستقلی محسوب می‌شوند ولى محلات مختلف تهران جزء تهران محسوب می‌شوند و در مواردى که هر محلّه‌ای شهر مستقلى است اگر بین آن‌ها فاصله نماز قصر باشد نماز شکسته است و در غیر این صورت تمام است و معیار در مسافت، آخرین خانه‌هاى شهر است.

حكم نماز مسافر مربوط به آسان بودن و سخت بودن سفر نيست، بلكه در مسافرت‌هاى راحت امروز نيز بايد نماز را شكسته خواند و قانون اسلام ناظر به عموم جامعه است و الآن هم اکثریت مردم در مسافرت نسبت به وطن خود مشقت‌های بیشتری را متحمل می‌شوند و این ارفاق، در حقّ آن‌ها شده است.

مستحب است مسافر به اميد ثواب الهى بعد از هر نماز شكسته سى مرتبه سبحان‌الله وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا اله إلَّااللَّهُ وَ الله‌اکبر بگويد.

اگر کسى اوّل وقت در وطن یا محل اقامت بوده و نماز را نخوانده، مسافرت کرد، باید نمازش را در سفر شکسته بخواند.

نیّت خاصی ندارد، همین‌که نماز چهار رکعتی را دو رکعت بخوانند، نماز مسافر محسوب می‌شود، در ضمن لازم نيست نيت را به زبان بگويد يا از قلب خود بگذراند، همين اندازه که متوجه است چه عملي را انجام می‌دهد کافي است.

هرگاه كسى مشغول نماز شكسته شود و در بين نماز يادش بيايد كه مسافر نيست و يا سفرش سفرى نيست كه نماز در آن شكسته باشد، بايد نماز را چهار ركعتى تمام كند و نمازش صحيح است.

مسافرى كه اجمالًا مى داند بايد در مواردی نماز را کامل بخواند اگر بعضى از جزئيّات آن را نداند (مثلًا نداند كه اگر ده روز در جایی بماند باید کامل بخواند) چنانچه نماز را شکسته بخواند احتياط واجب آن است كه به صورت کامل اعاده کند.

كسى كه وظیفه‌اش نماز تمام است اگر از روى اشتباه يا فراموشى شكسته بخواند نمازش باطل است.

كسى كه وظيفه ‏او خواندن نماز تمام است اگر عمداً نماز را شكسته بخواند نماز او باطل است.

مسافرى كه اجمالاً می‌داند بايد در مواردی نماز را کامل بخواند اگر بعضى از جزئیات آن را نداند (مثلاً نداند كه اگر ده روز درجایی بماند باید کامل بخواند) چنانچه نماز را شکسته بخواند احتياط واجب آن است كه به‌صورت کامل اعاده کند.

هرگاه مشغول نماز چهار ركعتى است و در بين نماز يادش بيايد كه مسافر است، يا متوجّه شود كه سفر او هشت فرسخ است، اگر به ركوع ركعت سوم نرفته، بايد نماز را دورکعتی تمام كند و اگر به ركوع ركعت سوم رفته نمازش باطل است و بايد شكسته بخواند.

كارهايى كه روزه را باطل می‌کند بنا بر احتياط واجب نُه چيز است: 1- خوردن و آشاميدن، 2- جماع، 3- استمناء، 4- دروغ بستن به خدا و پيغمبر صلی‌الله عليه و آله و ائمّه علیهم‌السلام، 5- رساندن غبار غليظ به حلق، 6- فروبردن سر در آب، 7- باقى ماندن بر جنابت يا حيض يا نفاس تا اذان صبح، 8- اماله كردن با مايعات، 9- قى كردن عمدى.