تعیین قیم برای فرزندان صغیر
کسی كه آثار مرگ را در خود مىبيند آیا میتواند قيّم و سرپرست برای فرزندان صغير خود معيّن نكند؟
درصورتیکه فرزندان صغير دارد و اگر قيّم و سرپرست معيّن نكند حقّ آنها از بين مىرود يا خودشان ضايع مىشوند، بايد براى آنان قيّم امينى معيّن نمايد.
رعایت ترتیب مذکور در وصیت
میتی وصیت نموده است که بعد از فوت او سه ختم قرآن و یک حج انجام دهند و مبلغى به مسجد کمک نمایند، آیا ورثه میتوانند ختم قرآن را مقدّم بدارند؟
اگر حج واجب نباشد و ثلث براى همه کفایت نکند باید به ترتیب عمل کنند.
وصیت به مصالحه تمامى اموال بشرط تحقق شروطی از سوی فرزند
مادرى در زمان حياتش بهصورت كتبى اعلام نموده كه تمامى اموال منقول و غیرمنقول خود را بعد از فوتم در برابر شروطى به دخترم مصالحه و بخشش مىنمايم. لطفاً بفرماييد:الف) آيا اين مصالحه نافذ و صحيح است؟ب) درصورتیکه دختر به شروط اعلامشده در زمان حيات مادر عمل نموده باشد، آيا مادر مىتواند از بخشش خود منصرف شود؟
اين مصالحه درواقع نوعى وصیت است و تنها در ثلث اموالش نافذ است و بهتر اين است كه اگر آن دختر به شرايط عمل كرده از اين وصیت برنگردد.
وصیت برای نوهها و نتیجههای آینده
آیا وصیت برای نوهها و نتیجههای آینده صحیح است؟
اگر منظورتان نوه و نتیجهای است که درراه است اشکالی ندارد
وصیت به انجام واجبات قضا شده موصی از سوی پسر کوچکتر
اگر پدر در وصيتش نوشته باشد كه 20 سال نماز و روزهاش بر عهده پسر آخر باشد، آیا از گردن پسر بزرگتر ساقط میشود درصورتیکه اين فكر پسر بزرگتر بوده و پدر هنوز زنده است و پسر آخر كمتر از بقيه فرزندانش ارث برده است.
پدر نمیتواند آنچه را بر گردن پسر بزرگتر است به گردن دیگری بیندازد مگر اینکه او راضی به این کار بشود در ضمن مشخص کنند چرا پسر کوچکتر کمتر ارث میبرد درحالیکه همه پسران در ارث مساوی هستند و پدر نمیتواند فرزندان را از ارث محروم کند.
برگشتن ورثه از اجازه خود بر وصیت به مازاد بر ثلث
درصورتیکه ورثه اجازه دهند میت بر بیشتر از ثلث مال خود وصیت كند آیا ورثه میتوانند از اجازه خود برگردند؟
ورثه بعد از اجازه نمىتوانند از حرف خود برگردند، خواه قبل از فوت اجازه داده باشند يا بعدازآن بنابر احتياط واجب.
شمول وصیت برای صغار عقبافتاده ذهنی
شخصی در طی وصیتنامهای یکی از فرزندان خود را در خصوص اداره امور صغار از ورثه، بعد از فوتش وصی قرارداده و متذکّر شده پس از رشد و کبر، بقیّه برادران شرکت در وصایت داشته باشند و با توجه به اینکه خواهر کوچک آنها عقبافتادگی ذهنى داشته و دارد والان 41 سال دارند آیا برادران هنوز میتوانند قیّم خواهر کوچک باشند؟ و آیا این وصیتنامه به قوّت خود باقى است؟
درصورتیکه وصیتنامه مطلق بوده و قید و شرطى در آن نباشد، شامل قیمومیت فرزندهایى که عقل کافى پیدا نکردهاند میشود.
وصیت برای بچه در شکم مادر
آیا وصیت برای بچهای كه در شكم مادر است صحیح است؟
اگر براى بچهای كه در شكم مادر است وصیتی كند وصیت او صحيح است هرچند هنوز روح نداشته باشد، پس اگر زنده به دنيا آمد بايد آنچه را كه وصیت كرده به او دهند و اگر مرده به دنيا آيد وصیت باطل مىشود و آن مال به ورثه مىرسد.
وجود خارجی داشتن شخصی که برای او وصیت شده
آیا شخصى كه براى او وصیت شده بايد حتماً وجود داشته باشد؟
شخصى كه براى او وصیت شده بايد وجود داشته باشد، بنابراين اگر مالى را براى بچهای كه ممكن است بعداً به وجود آيد وصیت كند اشكال دارد و احتياط آن است كه با ورثه صلح كنند.
وصیت به عفو قصاص و یا بخشیدن دیه
درصورتیکه مجنىّ عليه از زنده ماندن خود مأيوس شده باشد، آيا مىتواند در مورد تبديل قصاص نفس به ديه، يا مصالحه، يا عفو جانى، وصیت نمايد؟
او مىتواند در حال حيات خود جانى را عفو كند و نسبت به يك ثلث ديه نيز وصیت نمايد. امّا نسبت به وصاياى ديگر او، احتياط آن است كه ورثه (اگر صغير در ميان آنها نباشد) به آن عمل كنند.
وصیت متوفی بلا وارث مسیحی به بیش از ثلث
با توجه به قانون مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام سال 1372 برای تقسیم ارث، اگر متوفی جزو اقلیت دینی، زرتشتی یا کلیمی یا مسیحی باشد و در بین ورثهاش مسلمان وجود داشته باشد، باید قواعد و عادات مسلمه متداوله در مذهب متوفی رعایت شود. حال اگر متوفی بلا وارث مسیحی باشد، با توجه به نص روایات: (الامام وارث من لا وارث له) امام (ع) وارث میباشند و وصیت فقط تا میزان ثلث نافذ است. ولی در قانون دیوان عالی کشور شخص میتواند به تمام اموال وصیت کند. درحالیکه قانون مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام سال 1372 عیناً رأی به وحدت رویه دیوان عالی کشور به شماره 37 مورخ 63/9/19 را که در مورد متوفی بلا وارث مسیحی است را داده و تصویب نموده است. در این مورد وظیفه چیست؟
وصیت بیش از ثلث درهرحال جایز نیست.
وصیتهای متعددی که ثلث اموال کفاف ادای همه آنها را نکند
اگر وصیتهای متعدد براى كارهاى مختلف كند و ثلث مال او را كفايت نكند وظیفه چیست؟
هرگاه كسى وصیتهای متعدد براى كارهاى مختلف كند و ثلث او كفايت نكند، بايد به ترتيب آنچه در وصیت ذکرشده عمل كنند تا بهاندازه ثلث برسد و بقيّه وصیت باطل است (مگر اينكه ورثه اجازه دهند) امّا اگر در وصیت خود واجبات را هم ذكر كرده باشد مانند حج و خمس و زكات و مظالم اين قسمت از اصل مال برداشته مىشود و بقيّه از ثلث.