کفاره عهد
چنانچه به عهد خود عمل نکند وظیفه اش چیست؟
كسى كه به عهد خود عمل نكند بايد كفّاره بدهد و كفّاره عهد مانند كفاره نذر است، يعنى سير كردن شصت فقير، يا دوماه روزه پى در پى (يعنى سى و يك روز آن را پشت سر هم به جا آورد) يا آزاد كردن يك بنده؛ و در زمان ما كه بنده آزاد كردن موضوع ندارد در ميان دو چيز ديگر مخيّر است.
وجوب عمل به عهد
شرایط و احکام عهد چیست؟
عمل كردن به عهد مانند نذر واجب است به شرط اين كه صيغه عهد را بخواند، مثلًا بگويد: با خدا عهد كردم كه فلان كار خير را انجام دهم امّا اگر صيغه نخواند، يا آن كار شرعاً مطلوب نباشد عهد او اعتبارى ندارد.
حکم سجدهی فراموششده
چنانچه نمازگزار سجده را فراموش نماید، نماز او چه حکمی دارد و چه وظیفهای دارد؟
هرگاه كسى يك يا چند سجده نماز را فراموش كرد، نماز صحیح است ولی بايد قضاى آن را بعد از نماز بهجا آورد (البته اگر دو سجده از یکرکعت فراموش شود نماز باطل است) و بنا بر احتیاط واجب سجدهی سهو بهجا میآورد.
حکم تشهد فراموششده
چنانچه نمازگزار تشهد نماز را فراموش نماید، نمازش چه حکمی دارد و وظیفهی او چه است؟
چنانچه تشهد فراموش شود احتیاط مستحب این است که بعد از نماز قضای آن را بهجا آورند و بعدازآن بنا بر احتیاط واجب سجدهی سهو بهجا آورند، البته تشهد سجدهی سهو کفایت از تشهد فراموششده میکند.
حکم فراموش کردن سجده یا تشهد در نماز مستحبی
چنانچه نمازگزار در نماز مستحبی یک سجده یا تشهد را فراموش نماید، وظیفهی او چه است؟
نماز صحیح است و سجده و تشهد فراموششده قضا ندارد.
شرایط قضا کردن سجده و تشهد فراموششده
آیا برای بهجا آوردن سجده و تشهد فراموششده رعایت شرایط نماز مثل وضو و قبله لازم است؟
در قضاى سجده و تشهّد فراموششده تمام شرايط نماز مانند طهارت و قبله و شرطهای ديگر لازم است و بايد بلافاصله بعد از نماز انجام دهد و در تشهّد فراموششده لازم نیست سلام داده شود.
رعایت ترتیب بین سجده و تشهد فراموششده
چنانچه در نماز سجده و تشهد فراموش شود، میتوان هرکدام را مقدم داشت یا باید ترتیب رعایت شود؟
اگر یک سجده و تشهد را فراموش کند احتیاط واجب آن است که هرکدام را اول فراموش کرده اول قضا کند و اگر نداند کدامیک را اول فراموش کرده بنا بر احتیاط واجب یک سجده و بعد یک تشهد و بار دیگر یک سجده بهجا میآورد تا یقین کند سجده و تشهد را به ترتیبی که فراموش کرده قضا کرده است.
انجام مبطل نماز
اگر نمازگزار در نماز سجده و تشهد را فراموش نماید ولی قبل از قضا نمودن مبطل نماز را بهجا آورد، چه وظیفهای دارد؟
هرگاه بعد از نماز كارى كند كه صورت نماز را به هم میزند يا نماز را باطل میکند (مثلاینکه پشت به قبله كند) بايد قضاى سجده و تشهد را بهجا آورد و نماز را بنا بر احتياط واجب اعاده كند و اگر كارى كند كه سجده سهو میآورد، بعد از قضاى سجده يا تشهد احتياط واجب آن است كه سجده سهو بهجا آورد.
شک در فراموش کردن سجده یا تشهد
چنانچه نمازگزار شک نماید که سجده یا تشهد را فراموش کرده، یا میداند یکی از آن دو را فراموش کرده اما نمیداند کدامیک از آنها بوده، تکلیف او چه است؟
اگر شك دارد كه سجده يا تشهد را فراموش كرده يا نه واجب نيست قضا كند و اگر مىداند يكى را فراموش كرده، امّا نمىداند کدامیک بوده، هر دو را قضا كند و هرکدام را اوّل بهجا آورد مانعى ندارد.
واجب شدن سجدهی سهو و قضای تشهد یا سجده
چنانچه نمازگزار در نماز کاری انجام بدهد که سجدهی سهو برا او واجب شده است و همچنین سجده یا تشهد را فراموش نماید، چگونه باید آنها را انجام بدهد و کدام مقدم است؟
هرگاه علاوه بر قضاى سجده يا تشهد، سجده سهو نيز بر ذمّه او باشد، بايد بعد از نماز اوّل سجده یا تشهد را قضا كند و بعد سجده سهو را بهجا آورد. (در مورد تشهد، انجام سجده سهو بهتنهایی کافی است و تشهد سجده سهو، كفايت از تشهد فراموششده میکند).
کفایت سجدهی سهو از تشهد فراموششده
چنانچه سجدهی سهو و تشهد بر نمازگزار واجب شده باشد، آیا باید هر دو را انجام بدهد یا تشهد سجدهی سهو کفایت از تشهد فراموش کرده میکند؟
در مورد تشهد، انجام سجده سهو بهتنهایی کافی است و تشهد سجده سهو، كفايت از تشهد فراموششده میکند، هرچند احتیاط مستحب در بهجا آوردن آن است.

