حکم از بین بردن کتاب‌های دکتر سروش
مسئول کتابخانه‌ای هستم که در آن کتاب بسط تجربه نبوی دکتر سروش وجود دارد؛ آیا می‌توان آن را به‌عنوان کتب ضاله نابود کرد؟
اگر مطالب بدآموزی دارد می‌توان آن را از بین برد.
دیه کشته شدن سهوی دانش‌آموز بسیجی توسط مسئول پایگاه
مسئول برگزارى اردوى دانش‌آموزى، اسلحه کلاشینکف خود را بدون خشاب و فشنگ در اختیار دیگر اعضا قرار می‌داده است. در همین اثنا که اسلحه دست یکى از اعضا بوده، وى متأسفانه بدون اطّلاع مسئول اردو یک فشنگ جنگى که از قبل همراه خود داشته را داخل اسلحه به نحوى جاى می‌دهد که اسلحه آماده شلیک می‌گردد. به ناگاه ترقّه‌ای صوتى در کنار مسئول برگزارى اردو منفجر می‌گردد، ایشان جهت برقرارى نظم اسلحه را از دست فرد مزبور گرفته، خشابى را که نزد خود داشته به روى اسلحه سوار کرده، اسلحه را از ضامن خارج نموده، لکن هنوز مسلّح نکرده که اشتباهاً دست وى به روى ماشه رفته و موجب شلیک و اصابت گلوله به یک نوجوان بسیجى می‌گردد. علیرغم سعى و تلاش تیم پزشکى، مصدوم فوت می‌نماید. با توجّه به توضیحات بالا چه کسى ضامن است؟
ظاهر این است که هر دو مشترک در برابر دیه ضامن هستند و براى تعیین مقدار مسؤولیت هرکدام باید نظر کارشناسان متعهّد را به دست آورند و در صورت شک، احتیاط آن است که این دو نفر باهم مصالحه کنند و درهرحال این قتل جزء قتل خطا نیست بلکه شبه عمد است.
گذاشتن تسبیح مقابل نمازگزار در نماز جماعت
مسئله 822 هرگاه انسان در جايى نماز می‌خواند كه مردم از جلو او عبور می‌کنند مستحب است جلو خود چيزى بگذارد كه میان او و آن‌ها حائل گردد، حتّى اگر عصا و تسبيح و ريسمانى هم باشد كافى است آیا مسئله شامل نماز جماعت نیز می‌شود و گذاشتن تسبیح بدون دلیل اشکالی برای نماز جماعت ندارد؟
در نماز جماعت نیز مانعی ندارد و گذاشتن آن بدون دلیل نیز مانعی ندارد.
اعلمیت مراجع عصر حاضر بر مراجع گذشته
مسئله رجوع به اعلم در مسائل مورد اختلاف فقها، ازجمله مسائلى است که در تمام رساله‌های عملیّه آمده است; ولى حقیقت این است که تشخیص اعلم کارى سخت، بلکه شاید از محالات باشد! چون هر شخص یا گروهى، شخص خاصی را اعلم دانسته و غیر او را اعلم نمی‌داند. سؤال این است که: مراجعى بودند که گفته می‌شد در زمان حیات و حتّى پس از حیات اعلم از دیگران هستند. ولى آیا ممکن است این مراجع (رضوان‌الله علیهم) پس از گذشت زمان طولانى از وفاتشان و با آمدن مراجع جدید ـ که مشغول درس و بحث هستند و علوم و تحقیقات جدیدى در دست دارند ـ بازهم اعلم از احیا باشند؟
شکی نیست که علم و دانش همراه زمان در حال تطوّر و تکامل است؛ و همان‌گونه که در تعلیقه بر عروة الوثقى، مبحث عدم جواز تقلید ابتدایى از میّت، نوشته‌ایم، ممکن است بسیارى از مجتهدین زنده از مراجع گذشته اعلم باشند; چون مراجع زنده معلومات و دانش گذشتگان را به‌اضافه علوم جدیدى در اختیاردارند. بدین‌جهت ممکن است در بین مراجع میّت کسانى باشند که از مراجع زنده استعدادى قوی‌تر داشته باشند، ولى اطلاعات احیا ممکن است نسبت به اموات اقرب به‌واقع باشد و ملاک اعلمیت، اقربیّت به‌واقع است. همان‌گونه که ممکن است طبیب امروز از ابن‌سینا ماهرتر باشد; درحالی‌که استعداد بوعلى بیشتر بوده است. همچنین در سایر علوم; و روشن است که علم فقه و اصول از این قاعده کلی مستثنا نیست و این دو علم دائماً در حال تطوّر و تکامل است.
طواف نساء اهل سنت
مسئله اهل تسنن که طواف نساء ندارند چگونه است؟
در روايت موثّقه اي از معصومين (ع) آمده است که طواف وداع براي آن‌ها جايگزين طواف نساء است.
موارد نشسته خواندن نماز احتیاط
مسئله‌ی 1077: شک میان دو و سه بعد از سر برداشتن از سجده دوم: باید بنابگذارد که سه رکعت خوانده و یک‌رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام کند و بعد از نماز، یک‌رکعت نماز احتیاط ایستاده به‌جا آورد، آیا می‌توان آن را نشسته به‌صورت دورکعتی خواند؟
در غیر مواردی که در رساله آمده جایز نیست.
کشته شدن سهوی کار آموز توسط مسئول
مسؤول برگزارى اردو، اسلحه کلاشینکف خود را بدون خشاب و فشنگ در اختیار دیگر اعضا قرار مى داده در همین اثنا که اسلحه دست یکى از اعضا بوده، وى متأسفانه بدون اطّلاع مسؤول اردو یک فشنگ جنگى که از قبل همراه خود داشته را داخل اسلحه به نحوى جاى مى دهد که اسلحه آماده شلیک مى گردد. به ناگاه ترقّه اى صوتى در کنار مسؤول برگزارى اردو منفجر مى گردد، ایشان جهت برقرارى نظم اسلحه را از دست فرد مزبور گرفته، خشابى را که نزد خود داشته به روى اسلحه سوار کرده، اسلحه را از ضامن خارج نموده، ولی هنوز مسلّح نکرده، که اشتباهاً دست وى به روى ماشه رفته و موجب شلیک و اصابت گلوله به یک نوجوان مى گردد و علیرغم سعى و تلاش تیم پزشکى، مصدوم فوت مى نماید با توجّه به توضیحات بالا چه کسى ضامن است؟
ظاهر این است که هر دو مشترکاً در برابر دیه ضامن هستند، و براى تعیین مقدار مسوولیّت هر کدام باید نظر کارشناسان متعهّد را بدست آورند. و در صورت شک، احتیاط آن است که این دو نفر با هم مصالحه کنند، و در هر حال این قتل جزء قتل خطا نیست; بلکه شبه عمد است.
اصطلاحات فقهى موجود در رساله
مسأله 9ـ در جايى كه مجتهد صريحاً فتوا ندارد، بلكه مى گويد احتياط آن است كه فلان گونه عمل شود، اين احتياط را «احتياط واجب» مى گويند و مقلّد يا بايد به آن عمل كند و يا به مجتهد مساوی یا مجتهدی که بعد از مرجع تقلید فرد، اعلم از دیگر مجتهدان باشد مراجعه نمايد ولی اگر فتواى صريحى داده، مثلاً گفته اقامه براى نماز مستحبّ است، سپس گفته احتياط آن است كه ترك نشود، اين را «احتياط مستحبّ» مى گويند و مقلّد مى تواند به آن عمل كند يا نكند. و در مواردى كه مى گويد «خالی از اشکال نیست» یا «محلّ تامّل» يا «محلّ اشكال» است مقلّد مى تواند عمل به احتياط كند يا به ديگرى مراجعه نمايد. امّا اگر بگويد «ظاهر چنين است» يا «اقوى چنين است»، اين تعبيرها فتوا محسوب مى¬شود و مقلّد بايد به آن عمل كند.
