مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

هنگام نيّت اعتكاف، قبل از اذان صبح است. امّا مى تواند شب هنگام، قبل از خواب نيز نيّت كند، مشروط بر اينكه اين نيّت در اعماق ذهنش باقى بماند.

قصد وجه در اعتكاف، همانند ساير عبادتها، واجب نمى باشد(يعنى لازم نيست در نيّت خود وجوب يا استحباب اعتكافى كه بجا مى آورد را تصريح كند).

در صورتى كه اعتكافهاى متعدّدى برعهده داشته باشد، (مثل اينكه بر اثر نذر، قسم، عهد و شرط ضمن عقد، چهار اعتكاف بر خويش واجب كرده باشد) بايد علاوه بر قصد قربت، در نيّت خود هر چند اجمالا معيّن كند كه كدام يك از اعتكافهاى مذكور را بجا مى آورد.

قصد قربت (يعنى انجام اعتكاف صرفاً براى رضايت پروردگار عالم) در همه عبادات، از جمله اعتكاف شرط است؛ بنابراين چنانچه هدف معتكف ريا و خودنمايى و مانند آن باشد، اعتكافش باطل است.

اعتكاف شخص ديوانه، حتّى ديوانه ادوارى چنانچه در دور جنونش معتكف شود و نیز اعتكاف كسى كه مست شده، يا به هر دليل ديگر از نعمت بى بديل عقل محروم است، صحيح نمى باشد.

گرچه بسيارى از فقها اغما را با جنون يكسان دانسته اند، ولى با توجّه به تفاوت مهمّى كه اين دو با هم دارد حكم جنون بر اغما جارى نمى شود.

احتیاط واجب قضا دارد.

هرگاه واقعاً شبيه افراد مست يا ديوانه باشند اعتكافشان صحيح نيست، ولى هميشه معتادان به اين صورت نيستند.

اگر مسلمانى به هنگام اعتكاف مرتد شود، اعتكافش باطل مى شود (هر چند فوراً توبه كند،) مشروط بر اينكه در اثناى روز باشد، بلكه اقوى عدم تفاوت بين شب و روز در اين مسأله است.

هشت چيز در صحّت اعتكاف شرط است: 1ـ ايمان. 2ـ عقل. 3ـ قصد قربت. 4ـ روزه. 5ـ كمتر از سه روز نباشد. 6ـ در مسجد جامع باشد. 7ـ اذن زوج، والدين و صاحب كار. 8ـ از مسجد خارج نشود. نکته: منظور از ایمان؛ ایمان به خدا و خاتمیت پیامبر اسلام و قیامت است و ایمان به ولایت شرط قبول است نه شرط صحت.

اعتكاف از سوى حضرات معصومين(عليهم السلام)دليل معتبرى ندارد، مگر اينكه به قصد رجا انجام گيرد.

شخص معتکف مى تواند براى خودش، یا به نیابت از دیگری(زنده باشد یا فوت کرده باشد) معتکف شود.

اعتكاف استيجارى اشکال دارد؛ و احتیاط آن است در این موارد مال را به عنوان هدیه بدهند و عمل را تبرعا انجام دهند.

اعتكاف عبارت است از: «توقّف و ماندن در مسجد به قصد عبادت»، بنابراين، صرف ماندن در مسجد بدون قصد عبادت ديگرى اعتكاف ناميده نمى شود.

مراسمى شبيه به اعتكاف در ميان بعضى از مؤمنان به شرايع سابق بوده است. و در زندگى حضرت مريم و زكريا (عليهما السلام) آثارى از آن ديده مى شود.