مصالحه کالی به کالی
آیا مصالحه دو چیز بهگونهای که هر دو نسیه باشند، صحیح است؟
مصالحه دو چیز بهگونهای که هر دو نسیه باشد اشکال دارد.
صلح دو چیز از یک جنس با یکدیگر
اگر دو چیزی که از یک جنس هستند مثلاً ده کیلو گندم را به ده کیلو گندم مصالحه نماید، اشکال دارد؟
اگر بخواهند دو چيز از يك جنس را كه وزن آنها معلوم است به يكديگر صلح كنند در صورتى صحيح است كه ربا لازم نيايد. يعنى وزن هردو يكى باشد.
صلح کردن دو چیز از یک جنس در وزن نامعلوم
صلح کردن دو چیز از یک جنس را که وزن آن معلوم نیست به یکدیگر صحیح است؟
صلح کردن دو چيز از يك جنس با یکدیگر بهگونهای كه وزن آنها معلوم نیست و احتمال کموزیاد بودن است اشكال دارد.
شرایط صلح کننده
شخصی که میخواهد صلح نماید، باید دارای چه شرایطی باشد؟
کسى که چیزى را به دیگرى صلح میکند باید بالغ و عاقل باشد و کسى او را مجبور نکرده و در قصد صلح جدی باشد; سفیه نباشد، (اموال خود را بیهوده مصرف نکند) و نیز حاکم شرع او را از تصرّف در اموالش جلوگیرى نکرده باشد.
قبول ظاهری صلح
یکى از طرفین مصالحه میداند که این صلح باعث تلف و تضییع حقّ او میشود; ولى به خاطر فشار طرف مقابل و اِعمال زور از ناحیه او، یا هر کس دیگر، تن به آن مصالحه میدهد و ظاهراً قبول میکند. آیا این صلح ارزش دارد؟
مصالحه اجبارى اعتبارى ندارد; ولى اگر ظاهراً مصالحه درست بوده و بعد بخواهد ادّعاى اجبار کند، پذیرفته نیست; مگر اینکه دلیل شرعى بر این امر اقامه کند.
هبه معوضه بودن بذل زوجه
در طلاق خلع زوجه با بذل مهريه، يا عنداللّزوم مازاد بر آن، طلاق خود را از زوج تقاضا مى نمايد؛ سؤال اين است كه: آيا بذل مهريه و مازاد بر آن در قالب عقد هبه ضمن طلاق خلع صورت مى گيرد؟ اصولاً تمليك زوجه نسبت به زوج در طلاق خلع از لحاظ فقهى تحت چه عنوانى از عناوين فقهيه است؟
بذل زوجه نوعى هبه معوّضه است ولى احكامى مخصوص به خود دارد.
قرار دادن ثواب عمل به عنوان عوض در هبه
آیا ثواب عمل را می توان به عنوان عوض در عقد هبه منظور کرد یا خیر؟ (مثلا ثواب حج واجب من به عنوان عوض در هبه شرط شود)
خالی از اشکال نیست ولی اگر نیابت در حج را مثلاً عوضش قرار دهد مانعی ندارد.
صلح بدون خواندن صیغه
آیا صلح کردن بدون خواندن صیغه جایز است یا باید صیغه خوانده شود؟
هر اقدام عملى كه بهوضوح نشان دهد طرفين مىخواهند بهوسیله آن صلح و سازش كنند كافى است.
صلح کردن اموال به مسجد باوجود ورثه
شخصی اموال خود را به مسجد مصالحه نموده است، درحالیکه وارث طبقه دوّم او (برادر و خواهر) موجودند، آيا اموال مختصر او به مسجد مىرسد، يا ورثه او نيز حقّى دارند؟
اگر اين صلح را بهعنوان بعد از مرگ سفارش كرده، وصیت محسوب مىشود و فقط در یکسوّم اموالش موثّر است؛ و اگر صلح قطعى در حال حيات كرده و تحويل داده، كسى در آن حقّى ندارد؛ زيرا انسان تا زنده است حقّ تصميمگيرى در اموال خود را دارد.
نحوهی خواندن صیغه صلح
صیغه صلح را باید به چه زبانی خواند؟
صلح را مىتوان با صيغه عربى يا فارسى يا هر زبان ديگرى خواند.
صلح تمام اموال در زمان حیات با شروط متعدد
شخصى در زمان حیات خویش، تمام اموال خود را با شرایط زیر به همسرش صلح نموده است.الف) تا زمانی که زنده است اختیار منافع آن، حتّى خیار فسخ، با شخص صلح کننده باشد.ب) بعد از فوت صلح کننده، کسی که با او صلح کرده (همسرش) هزینه تجهیز و انجام وصایاى او را بپردازد.ج) کسی که با او صلح کرده (همسرش) حقّ واگذارى املاک مورد مصالحه را به غیر در زمان حیات خود ندارد.د) بعد از وفات کسی که با او صلح کرده (همسرش) نصف آن چیزی که بهواسطه صلح مالک شده بین ورثه صلح کننده تقسیم شود و نصف دیگر با اذن ورثه در کارهای نیک و خیرات مصرف شود.با توجّه به اجمالى که گذشت; آیا این صلح با شرایط مذکور صحیح است؟
اینگونه صلح با شرایط مذکور خالى از اشکال نیست.
مصالحه با طلبکار با ادعای بدهکار مبنی بر عدم آگاهی از میزان بدهی
اگر بدهکار بدهی خود را درصورتیکه اظهار ناآگاهی به مقدار آن میکرده به مقدار کمتر از بدهی با طلبکار صلح کند تکلیف چیست؟
صلح صحيح نيست و بدهكار نسبت به مقدار اضافى مديون است، مگر اينكه چنان چه طلبکار مقدار طلب خود را هم مىدانست باز به اين صلح راضى میبود.