حکم شهادت با انگیزه های قومی یا گروهی
گاهى مدّعى يا منكر، براى اثبات ادّعاى خود افرادى را به عنوان شاهد معرّفى مىكند كه با انگيزه قومى يا گروهى مىخواهند به نفع يكى و ضرر ديگرى شهادت بدهند؛ حتّى ديده شده كه شخص وعده مىدهد كه اگر به نفع او شهادت بدهند، هر زمان كه آنها با كسى دعوا داشتند تلافى مىكند، شهادت اين نوع افراد چه حكمى دارد؟
چنانچه قاضى بداند اين گونه افراد با انگيزه هاى فوق شهادت مى دهند، نمى تواند شهادت آنها را بپذيرد.
عدم تأثیر عدول از شهادت به سبب اختلاف
اگر زنى در دادگاه به نفع شوهر خود و عليه شخصى شهادت دهد و پس از مدّتى با شوهرش اختلاف شديد پيدا كند و از شهادتى كه به نفع او داده برگردد، آيا از نظر شرعى اثرى دارد؟
در صورتى كه آن اختلاف سبب عداوتى در ميان آن دو شده باشد، عدول از شهادت اثرى ندارد.
تعارض شهادت شهود با اقرار متهم به ارتکاب قتل
هرگاه اقرار متّهم به ارتكاب قتل، با شهادت شهود متعارض باشد حكم چيست؟
ولىّ دم اختيار دارد كه نسبت به مورد شهادت يا به مورد اقرار قصاص كند و اگر نسبت به مورد شهادت قصاص كند، اقرار كننده بايد نيمى از ديه را به اولياى شخص مورد شهادت بپردازد و اين مسأله صراحتا آورده شده و به آن فتوا داده شده است.
حکم شهادت افراد برای نجات متهم براساس تبانی
اگر فاميلى قصد درگيرى و نزاع با فاميل ديگرى داشته باشد، و بخواهد از طرف مقابل كسى را بكشد، يا حتّى مجروح نمايد، برای این کار با كليّه افراد فاميل خود مشورت نموده، و آنها را در جريان موضوع قرار داده، و سپس هم قسم مىشوند، و چنين جرمى را انجام می دهند به این طریق كه شبانه دو نفر از آنها به منزل آن فرد حمله كرده، و او را جلوى چشم زن و فرزندان خردسالش به قتل رسانده، و متوارى مىشوند! زمانى كه مقتول هنوز جان داشت، عمويش بر بالين او حاضر مىشود. مقتول به عمويش مىگويد: «فلانى مرا با اسلحه مجروح نموده است.» و از طرفى دو سه نفر از فاميل قاتل (برادر و پسر عموى قاتل) شهادت دادهاند كه قاتل اين كار را انجام نداده است. آيا شهادت فاميل قاتل، كه در برنامهريزى قتل مشورت و مشاركت داشته، و از روى غرض شهادت مىدهند، مورد قبول است؟
شهادت به قاتل نبودن فايده اى ندارد؛ هر چند شهود متّهم نباشند، و در اينجا طبق آنچه در فرض مسأله آمده شهود متّهم نيز مى باشند، ولى شهادت مقتول نيز اثرى ندارد؛ مگر اين كه قاضى از شهادت او و بستگانش (كه حضور داشته اند) و قرائن ديگرى از اين قبيل، علم پيدا كند كه شخص مذكور قاتل است.
شهادت بر امر عدمی
آيا امر عدمى با شهادت شهود قابل اثبات است؟
در صورتى كه شرايط شهادت در آن جمع باشد مانعى ندارد.
چگونگی ادای شهادت توسط شاهد
آيا شاهد موظّف است تمام حقيقت را بگويد، يا همين كه ملزم شود آن چه مىگويد حقيقت است كفايت مىكند؟
شاهد بايد آنچه را از او مى پرسند، اگر مى داند بگويد.
وظیفه قاضی در صورت عدول شهود از شهادت
اگر شهود از شهادتشان بازگردند تکلیف چیست؟
هرگاه شهود از شهادت خود بازگردند سه صورت دارد: الف) قبل از صدور حكم، در اينجا مشهور عدم حكم است. ب) بعد از صدور حكم و تلف مال مورد ادّعا، مشهور انفاذ حكم و غرامت شهود است. ج) بعد از صدور حكم و تنفيذ و قبل از تلف مال، در اينجا نيز جمع كثيرى از فقها حكم به نفوذ حكم و غرامت شهود كرده اند.
حکم شهادت نابالغ به نقص عضو
دو نفر بچه نابالغ روى يك منزل تابستانى كه به لفظ محلى كَپَر گفته مىشود بازى مىكردند، يكى از آنها از كپر افتاده و نقص عضو پيدا كرد، بچه مجروح، مدّعى است كه آن يكى او را انداخته و بچه مدّعىٌ عليه منكر اين ادّعاست و چند نفر بچه نابالغ ديگر هم حضور داشتند و به نفع مدّعى يا مدّعى عليه شهادت مىدهند آيا گواهى بچه نابالغ مسموع است؟
شهادت مزبور پذيرفته نيست مگر اين كه منجر به قتل شده باشد ولى بهتر اين است كه مصالحه نمايند.
حکم شرعی شهادت بر شهادت
آيا شهادت بر شهادت قبول است؟
شهادت بر شهادت در حقوق النّاس قبول است.
حکم تبعیت از مرد در زمان استفاده از حق حبس
در صورت حالّ بودن (نقد) مهریّه، زوجه غیر مدخول بها حق دارد تا گرفتن مهریّه تمکین نکند امّا آیا این حق را دارد که در غیر تمکین نیز از زوج اطاعت نکند، مثلاً منزل خانواده خود بماند و هرجا خواست برود و هرکار خواست انجام دهد و با این حال مى تواند مطالبه نفقه نماید؟
باید به وظایف دیگر خود عمل کند، تنها مى تواند تمکین را منوط به گرفتن مهر کند، آن هم در صورتى که مهر حالّ بوده و قرائن دلیل بر تأخیر آن نبوده است.
حکم در صورت ادعای مرد بر عدم تمکین زن حتی با پرداخت مهریه
اگر بین طرفین در این جهت اختلافى حاصل شود و زوجه مدعى تمکین تعلیقى بشود و زوج اظهار نماید که همسرش اهل تمکین حتّى در صورت دریافت مهر نیست و قراینى هم در حدّ افاده احتمال بر صحّت اظهارات زوج وجود داشته باشد آیا بهصرف ادّعاى زوجه، شوهر ملزم به پرداخت نفقه میگردد و یا اینکه فصل خصومت باید از طریق اقامه بیّنه و یمین به عمل آید و بنابراین چه کسى مدعى و یا منکر شناخته میشود؟
هرگاه ظاهر حال زوجهای که نزد مرد زندگى میکند تمکین است و شوهر ادعاى خلاف آن را کند باید ثابت نماید و اگر ظاهر حال عکس آن باشد ادّعاى زوج مقبول است.
حکم جلوگیری از نزدیکی به علت تهمت زدن
آیا زن میتواند به دلیل آنکه به من تهمتزدهای یا آبروى مرا پیش دوستان و نزدیکان با سخنان تهمتآمیز بردهای خود را بر شوهر رسمى و شرعى خود حرام کند و از او تمکین عام و خاص نکند؟
زن حق ندارد به این اعذار ازتمکین خوددارى کند و اگر شوهر به او تهمتزده، باید نزد حاکم شرع برود و مجازات او را بخواهد، مگر اینکه زن او را ببخشد.
حکم نهی شوهر از انجام مستحبات
اگر زن به خاطر انجام مستحبات زیاد، دچار خستگى مفرط شود بهطوریکه مرد نتواند تمتّعات لازم را از او ببرد، آیا مرد حق دارد او را از انجام چنین مستحباتى نهى نماید؟
مرد نمیتواند او را نهى کند مگر بهطور کلّى تمتّع از بین برود و در این صورت چون مزاحم حقّ شوهر است زن بدون اجازه او نمیتواند اقدام کند.
باقی ماندن زوجیت بعد از ایست قلبی کوتاه و رفتن به کما
مردی برای مدت کوتاهی (ده دقیقه) از دنیا رفته و با تلاش زیاد پزشکان به زندگی برگشته است ولی به کما رفته است، با توجه به این وضعیت آیا زوجیت همسر او باقی است و باید برای جدا شدن طلاق بگیرد یا اینکه زوجیت فسخشده است؟
در فرض سؤال زوجیت باقی است و احکام زوجیت ادامه دارد و بدون طلاق نمیتواند جدا شد، در آن مدت مرگ واقعی حاصل نشده است.