ادامه اجاره بعد از فوت متولی یا موقوف علیهم در وقف خاص
در وقف خاصی که اجاره داده شده است اگر متولی یا موقوف علیهم فوت کنند تکلیف ادامه اجاره چیست؟
در وقف خاص (مانند وقف بر اولاد) چنانچه متولّى، آن ملك را اجاره دهد و از دنيا برود در صورتى كه اجاره با مراعات مصلحت وقف و طبقات آينده بوده باشد اجاره باطل نمى شود، ولى اگر متولّى نداشته باشد و طبقه اوّل آن را اجاره دهند و در بين مدّت اجاره بميرند، ادامه اجاره نسبت به آينده بدون اجازه طبقه بعد اشكال دارد و هرگاه مستأجر، مال الاجاره تمام مدّت را داده باشد آنچه مربوط به بعد از مرگ طبقه اوّل است گرفته مى شود و به طبقه بعد داده خواهد شد (به شرط اين كه آنها اجاره را اجازه بدهند.)
عدم ابطال وقف به علت غیر شرعی بودن متولی
شخصی جایى را براى عزادارى وقف کرده است که از درآمد آن عزادارى کنند و در زمان حیات، خود متولّى وقف بود و بعد از وفات او اداره اوقاف عدّه اى را به عنوان متولّى تعیین کرده است که اینها مدّعى هستند از طرف فقها هم مأذونند در حالى که معروف است که اینها آدمهاى موثّقى نیستند، آیا این اوقاف بر وقفیّت خود باقى هستند و باید زیر نظر حاکم شرع باشند یا تبدیل به مجهول المالک مى شوند چون که متولّى فعلى آنها غیر شرعى هستند؟
وقف با این مسائل از بین نمى رود بلکه باید از حاکم شرع اجازه گرفته شود.
اولویت متولی منصوص التولیة
در صورتی که واقف برای وقف متولی تعیین کرده باشد و در واقع منصوص التولیه باشد آیا حاکم شرع نیز می تواند دخالت کند و متولی برای موقوفه تعیین کند؟
در صورتى که طبق شرط واقف عمل شود و افرادى به عنوان متولّى تعیین گردند و داراى صلاحیت باشند حاکم شرع یا مقام دیگرى حقّ دخالت براى نصب متولّى ندارد و این مورد از قبیل منصوص التّولیه است.
تعیین یا عزل امام جماعت توسط متولی
آيا متولّى وقف مسجد حقّ تعيين، يا عزل امام جماعت را دارد؟
متولّى نسبت به اين امور در مساجد حقّى ندارد.
صرف نذورات و موقوفات مسجد برای افطاری و مخارج دیگر
آیا از صندوق نذورات مساجد یا از درآمد موقوفات آن میتوان افطاری داد؟ مصرف آن برای روحانی و مداح و خادم مسجد چه حکمی دارد؟
نذروات باید مطابق نیت نذر کننده و موقوفات مطابق وقف نامه مصرف شود.
عدم نیاز مسجد به فرش نذر شده
اگر نذر داشته باشیم که به مسجدی فرش هدیه دهیم ولی بعد متوجه شویم که احتیاج به فرش ندارد آیا میتوانیم پول آن را بهجای مورد نذر بدهیم؟
میتوانید چیز دیگری از احتیاجات مسجد را برای مسجد بخرید.
اختصاص دادن مستغلات بلااستفاده مسجد به خادم مسجد
چنانچه مسجد ساختمانی را داشته باشد اما مورداحتیاج نباشد، آیا میتوان به خادم مسجد که محتاج است اختصاص داد تا از آن استفاده نماید؟
جایز نیست، باید محل دیگرى براى او در نظر گرفته شود و آن محل در حکم وقف است.
عدم وجود فرد جامع دو وصف «اسنّ و ارشد» در بین موقوف علیهم
اگر در بین موقوف علیهم فرد جامع دو وصف «اسنّ و ارشد» وجود نداشته باشد، آیا متولّى فرد اسنّ است، یا فرد ارشد، یا هر دو با هم؟
احتیاط این است که با نظر هر دو، کارها انجام شود.
تعیین متولی بعدی توسط متولی فعلی
هرگاه واقف فردی را به عنوان متولی معین نماید و پس از متولی، شیوه ی ادامه ی تولیت بر موقوفه را مسکوت گذاشته باشد تعیین متولی بعدی بر عهده کیست؟
در صورت سکوت نه واقف حق تعیین متولی بعدی را دارد و نه متولی بلکه باید از حاکم شرع اجازه بگیرند.
قطع شدن نسل متولّی مورد نظر واقف
واقف در وقف نامه خود متولّی را فرزند ذکور نسل بعد از نسل معرفی نموده است پس از اولین فرزند ذکور، فرزند ذکور دیگری وجود نداشته که طبق وقف نامه متولّی شود. در این صورت چه کسی متولی وقف خواهد بود؟
چنانچه نسل ذکور به کلّی منقطع شده و در نسل بعد هم ذکوری نیست و حتّی در وقف نامه ذکور از اناث نیز تصریح نشده باید به یکی از مجتهدین مراجعه شود تا متولّی برای وقف مزبور تعیین نماید.
وقف خاص در صورت نبودن موقوف علیه
باغی در روستا داريم مي گویند اين باغ وقف اولاد ذكور خانواده است اگر اولاد ذکور نباشد تکلیف نسبت به موقوفه چیست؟
اگر آنچه را که می گویند برای شما ثابت شود باید احکام وقف بر آن جاری کرد و هرگاه اولاد ذکور وجود نداشته باشد و در وقف نامه پیش بینی نشده باشد آن باغ به ورثه باز می گردد.
ساخت بنای شخصی در زمین وقف خاصّ یک آبادى
آیا مى توان زمینى را که وقف خاصّ یک آبادى یا شهرک است، و در آن قبرستان بوده، تخریب کرد، و دوباره براى ساخت و سازهاى شخصى استفاده نمود؟
در صورتى که وقف براى دفن اموات باشد نمى توان آنرا تغییر داد ،مگر این که دفن اموات در آن ممکن نباشد در این صورت مى توان براى کارهاى خیر از آن استفاده کرد: مانند مسجد و مدرسه و درمانگاه.
خمس وقف خاص
اگر ملكى را بر افراد معيّنى، وقف کنند، چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد آیا خمس دارد؟
هرگاه ملكى را بر افراد معيّنى، مثلًا اولاد خود وقف نمايد، چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهند.