مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی

زکات یکی از عبادات مالى اسلام است که با شرایط خاصی واجب می‌شود؛ در اهمیت زکات همین بس که خداوند متعال در قریب به سى آیه قرآن کریم پس از دستور به نماز، سفارش به زکات می‌کند؛ گویى رابطه عمیقی بین نماز و زکات است، به‌طوری‌که نماز بى زکات، نماز مقبولى نخواهد بود. همچنین روایات فراوانى در مورد زکات وجود دارد، ازجمله در روایتى آمده است که: «مانع زکات و شخصى که زکات بر او واجب شده و نمی‌پردازد مسلمان از دنیا نمی‌رود»؛ زکات همانند خمس، موارد معیّنى دارد: یک قسم از آن زکات بدن و حیات انسان است که هرسال یک‌مرتبه در روز عید فطر پرداخت می‌شود و تنها بر کسانى که قدرت پرداخت آن را (ازنظر مالى) دارند واجب است و قسم دیگر زکات اموال است که به نُه چیز (گندم، جو، خرما، کشمش، شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره سکه‌دار) تعلّق می‌گیرد.

حدّ مشخصى كه براى هر يك از موارد وجوب زكات‏ در نظر گرفته‌شده است.

زکات در لغت به معنای پاكى از آلودگى می‌باشد و در اصطلاح فقهی به مقدار معينى از اموال خاص انسآن‌که به‌شرط رسيدن به حدنصاب بايد در موارد مشخص خودمصرف شود گفته می‌شود.

زکات در نُه مورد واجب می‌شود:1-گندم 2-جو 3-خرما 4-انگور(كشمش) 5-طلا 6-نقره 7-گوسفند 8-گاو 9-شتربنابراین اگر كسى مالك يكى از اين نُه چيز باشد با توجه به شرايط مندرج در رساله علمیّه، بايد مقدار معيّنى را در مصارف مشخص‌شده صرف كند، ولى مستحب است از سرمايه کسب‌وکار و تجارت نيز همه‌سال زكات بدهد، همچنين ساير غلات (غير از گندم و جو و خرما و كشمش) نيز زكات آن مستحب است.

در اختيار داشتن مال بدون اذن مالك يا حاكم شرع و یا با اذن مالك مشروط به ضامن بودن.

برداشتن و مالك شدن یک‌چیز مجهول‌المالك (با شرایط خاص)، با اين نيت كه در صورت پيدا شدن صاحبش، قيمت آن را به او بپردازد.

درصورتی‌که آنجا جاى عبور و مرور نبوده و رانندگان به‌طورمعمول انتظار عابر پياده‏اى را در آنجا ندارند و آن‌ها خودشان مرتكب بى‏احتياطى شده‏اند، راننده مسئول نيست.

درصورتی‌که جرم استناد به هر دو داشته باشد، به همان نسبت كه استناد دارد، ضامن است.

درصورتی‌که احراز شود کدام‌یک مقصّر بوده، او ضامن است. يعنى چنانچه مباشر دستورات را انجام نداده، مباشر ضامن است و اگر معلّم كوتاهى كرده، او ضامن است و اگر معلوم نشود كدام مقصّر بوده‏اند، ديه در ميان آن‌ها تنصيف مى‏شود.

در مواردى كه ولی و قيّم عرفا بايد آن‌ها را از اين امور محافظت كنند، در صورت كوتاهى كردن ضامن هستند.

به‌اندازه‌ای که سبب خسارت به او نسبت داده شود ضامن است مگر درصورتی‌که سنگ را به گوشه‌ای از جاده که عرفا امن محسوب می‌شود و موجب خسارت نمی‌شود انداخته باشد و سبب خود ماشین محسوب شود.

در صورت اکراه، اضرار به غیر جایز است و ادله اکراه حاکم می‌باشد زیرا بسیارى از موارد اکراه، مشتمل بر اضرار به غیر است; مانند اکراه بر قبول پستى از پست‌های حکومت، ولى مسئله ضمان در جاى خود محفوظ است.

اشکالى ندارد، مشروط به اینکه طبیب در تلاش و کوشش خود کوتاهى نکند.

طبيب و جرّاح براى اين‏كه در مقابل خطا و اشتباهى كه مرتكب مى‏شوند ضامن نباشند مى‏توانند به مريض يا ولی او بگويند كه اگر ضررى بدون توجّه به مريض برسد ضامن نيستند و آن‌ها قبول كنند، در چنين صورتى اگر دقّت و احتياط لازم را بكند و به مريض ضررى برسد، يا بميرد طبيب و جرّاح ضامن نيستند.

گرچه صاحب‌منزل به خاطر تخلّف از مقررات مقصّر است؛ ولى با توجّه به این‌که سيم برق در فرض مسئله به‌طور عادى از دسترس اطفال بيرون بوده و طفل به‌صورت غیرعادی خود را به آن رسانده، كسى در برابر مرگ او ضامن نيست.