نحوه‌ی ارث بردن خنثی
چنانچه یکی از ورثه فرد خنثی باشد، چگونه ارث می‌برد؟
در فرض سؤال بنا بر جنس غالب او عمل می‌شود، بنابراین اگر جنس غالب او مرد است ارث مرد را می‌برد و اگر جنس غالب او زن است، ارث زن را می‌برد.
مانع نبودن وصیت میت نسبت به برخی وراث از سهم بردن آنان از ماترک
شخصى از محل ثلث اموال خويش براى برخى از ورثه‌اش وصیت كرده است، آيا اين وصیت مانع از سهم‌الارث آنها می‌شود؟
وصیت ميّت در ثلث اموالش براى برخى از ورثه، مانع سهم‌الارث آنها نمى‌شود؛ مگر اینکه آن را مشروط به عدم اخذ سهم‌الارث كرده باشد و موصی‌له پذيرفته باشد.
محروم كردن فرزند معتاد از ارث
يكى از فرزندانم، كه متأسفانه معتاد است، داراى عيال و دو فرزند ذكور كبير است كه همه آنها بحمدالله سالم هستند. با توجّه به اینکه يقين دارم پس از مرگم اموالى كه از من به ارث می‌برد را حیف‌ومیل خواهد كرد، آيا اجازه دارم سهم‌الارث ايشان را بنام دو فرزندش كنم تا در آينده و بعد از مرگ من با مشكل مالى مواج نگردند؟
هرگونه بخششى به افراد در حال حيات به‌شرط اینکه تحويل طرف داده شود صحيح است؛ ولى آن فرد معتاد را نمى‌توان از ارث محروم كرد. مگر اینکه چيزى هم به خود او ببخشيد هرچند كم باشد و شرط كنيد كه از سهم‌الارث خود استفاده نكند و او هم اين شرط را بپذيرد.
ترقی قیمت مالی که به‌عنوان ثلث تعیین‌شده
اگر ثلث را به‌عین وصیت كند مثلاً بگويد «فلان منزلم بابت ثلث هزينه شود» درحالی‌که هنگام فوت اين ملك به‌اندازه ثلث يا كمتر بوده، امّا بعد از مدّتى قيمت آن ترقّى كرد و از ثلث بيشتر شد چه حكمى دارد؟
در اينجا بايد همان عين را صرف وصیت كرد و ترقى آن مشكلى ايجاد نمىكند، مثل آن‌که سهم ارث يكى از ورثه بعد از تقسيم رشد و ترقى بيشترى كند، مال را از نو تقسيم نمىكنند. ملاك، ارزش آن در زمان فوت است.
تکلیف گنجی که در زمین مورثی بعد از تقسیم آن پیداشده
اگر در زمین مشاعی مانند زمین ارث بعد از تقسیم، در سهم یکی از شرکا گنج پیدا شود گنج متعلق به مالک همان زمین است یا متعلق به همه؟ اگر احتمال داشته باشد که پدر یا پدربزرگ آن را پنهان کرده‌اند و یا از وجود آن مطلع بوده‌اند چطور؟
درصورتی‌که ثابت شود که پدر یا پدربزرگ آن را پنهان کرده‌اند بین ورثه مطابق قانون ارث تقسیم می‌شود و الا به صاحب زمین می‌رسد؛ البته گنج مهم باید مطابق قوانین عمل شود.
نحوه تقسیم درختان موجود در زمین ارثی
آیا درختی که در زمین ارثی قرار دارد متعلق به همه است یا همان وارث که زمین به اسمش افتاده؟
درخت به‌صورت جداگانه محاسبه و تقسیم می‌شود مگر اینکه همه ورثه کبیر باشند و توافق به تقسیم به این شکل کرده باشند.
سهم‌الارث شخصی که مرگ مغزی شده
آیا به کسی که مرگ مغزی شده ولی هنوز به کمک دستگاه به زندگی‌اش ادامه می‌دهد ارث تعلق می‌گیرد؟ در این هنگام با او چه معامله‌ای می‌شود؟
احتیاط آن است که سایر ورثه سهم او را جدا کنند و با وارثینش بعد از پایان حیاتش مصالحه کنند.
تعلق ثلث به ورثه در صورت نبود وصیت
آیا صحیح است که یک‌سوم مال متوفی متعلق به متوفی است و باید برای او خرج کرد؟ (حتی اگر مخارج کفن‌ودفن کمتر از یک‌سوم باشد)آیا می‌بایست مابقی تا یک‌سوم را برای او خیرات کرد؟ یا اگر در مال ورثه داخل شود حرام است؟
چنین مطلبی صحیح نیست بلکه هر شخص حق دارد تا یک‌سوم اموالش را برای خود وصیت کند. اگر در این مورد وصیت نکرده آن مال متعلق به ورثه است.
وظیفه ورثه نسبت به املاک و اموال مشکوک میت
املاک و زمین‌هایی از پدرانمان به ما ارث رسیده است ولى چگونگى تملّک آنها براى ما روشن نیست، آیا می‌توانیم این زمین‌ها را مانند بقیّه اموال طبق قانون ارث تقسیم کنیم؟
اگر زمین را پدران شما احیا کرده‌اند و قبلاً موات بوده، طبق قانون ارث به ورثه آنها می‌رسد و همچنین اگر خریدارى کرده باشند و اگر هیچ سندى نسبت به سابقه این زمین در دست نیست و شاهد و گواهى نیز وجود ندارد، ملک از آن‌کسی است که در دست اوست یعنى ملک اجداد شما بوده و باید به قانون ارث عمل کنید.
اموالی که متوفی در زمان حیاتش به نام دیگری سند زده
اگر شخصی قبل از مرگ تمام اموال خود را که عبارت از یک باب منزل مسکونی باشد به نام یکی از فرزندان سند زده باشد چه حکمی‌دارد و وظیفه آن شخص و سایر ورثه چیست و آیا مراجع قضایی موظف به احقاق حق مطابق احکام شرعی هستند.
اگر در زمان حیات به نام او کرده و یا اینکه فرزند ساکن آن باشد، سایرین حقی در آن ندارند.
تکلیف پولی که بابت حق کفن‌ودفن در ادارات پرداخت می‌شود
در ادارات دولتى مبلغى به‌عنوان حقّ دفن و کفن به کارمندان اختصاص می‌دهند، لطفاً در این مورد به دو سؤال زیر پاسخ دهید:الف) آیا مبلغ مذکور که بعد از فوت به بستگان تحویل داده می‌شود، جزء اموال میّت و ترکه او حساب می‌شود و بین همه وراث تقسیم می‌شود؟ب) آیا میّت می‌تواند آن را براى شخص خاص یا مصرف خاصی وصیت کند؟
هر مقدار آن در مصرف خاص مصرف‌شده مشکلى ندارد و باقیمانده در حکم اموال میّت است; مگر اینکه در مقررات ادارى ضوابط خاصی براى آن قرار داده شده باشد.
کسر مخارج بیماری متوفی از ماترکش
آیا فرزندان یا بعضی از آنها می‌توانند هزینه‌هایی که برای درمان پدر متوفای خودکرده‌اند را از ورثه و یا اصل اموال مطالبه کنند؟
مخارج بیمارى پدر بر عهده خود اوست و از ترکه برداشته می‌شود مگر اینکه بعضى از فرزندان یا غیر آنها به میل خود آن را پرداخته باشند.
مال الارث بودن دیه و بدل آن
خانمی در اثر تصادف فوت شده است ورثه او دیه را به متهم بخشیده اند و قرار شده مبلغی کمتر از دیه از او دریافت نمایند. آن مرحومه ثلث اموال خود را برای مصرف در مورد معینی وصیت کرده است؛ آیا مبلغی که دریافت می‌شود با توجه به اینکه دیه نیست مثل مال الارث تقسیم می‌شود؟ و آیا ثلث اموال شامل آن نیز می‌شود یا خیر؟
دیه و آنچه به‌جای آن گرفته شود مانند مال الارث است و ثلث از آن نیز خارج می‌شود.
درخواست تقسیم مجدد ارث
ما دو برادر هستیم و باغى از پدر به ما ارث رسیده است که نصف آن حقّ من بوده و نصف دیگرش حقّ برادرم است اکنون من قصد فروش حقّ خود را دارم، ابتدا به برادرم و سپس به همسایه بغل‌دستی خود نیز گفته‌ام و آنها از خریدن این ملک صرف‌نظر کرده‌اند. اکنون می‌خواهم به شخص دیگرى بفروشم ولى برادرم مانع می‌شود و می‌گوید: بیا دوباره زمین را تقسیم کنیم، درحالی‌که 25 سال از تقسیم اولیه که با رضایت انجام شده است می‌گذرد و علّت جلوگیرى ایشان این است درختى است که ریشه و تنه آن در ملک برادرم است امّا اکثر شاخه و برگ‌های آن در ملک من است و مانع از تابش نور خورشید بر زمین من است تکلیف ما چیست؟
در فرض سؤال شما می‌توانید زمین خود را بفروشید و چنانچه قبلاً تقسیم صورت گرفته، تقسیم مجدّد لازم نیست و اگر شاخ و برگ درخت زمین مجاور مزاحم زمین شماست می‌توانید از آن جلوگیرى کنید.
