لازم است فقط به مقدار حاجت و ضرورت توقّف داشته باشد، نه بيشتر; همانگونه كه در صورت امكان در طول مسير رفت و برگشت نبايد در زير سايه اى بنشيند; بلكه مطلقاً در جايى ننشيند، ولى حركت در زير سايه حرام نيست.
لازم است كه معتکف به قصد عبادت در مسجد توقّف كند و نیز تفاوتى بين انواع توقّف و بودن در مسجد نيست؛ بنابراين مى تواند بايستد، يا بنشيند، يا بخوابد، يا راه برود و به طور کلی اینکه توقف به هر شكلى كه باشد مانعی ندارد.
در فرض سؤال، اشكالى ندارد ولى زياد در خارج مسجد توقّف نكند.
خروج معتكف از مسجد در موارد زير جايز است:الف) براى اداى شهادت در دادگاه.ب) براى شركت در نماز جمعه، ولى براى شركت در نماز جماعت با توجّه به اينكه نيازى به اين كار نمى باشد، جايز نيست; زيرا در مسجد جامع معمولا نماز جماعت برپا مى شود. ج) جهت حضور در تشييع جنازه مؤمنين و عیادت مریض؛ هر چند اين امور بر او واجب نشده باشد. د) در ساير ضروريات عرفيّه، يا شرعيّه واجب(مانند غسل)، چه مربوط به امور دنيايى باشد، يا مربوط به امور آخرت. چه به مصلحت خودش باشد، يا مصلحت ديگرى آن را اقتضا كند. و به فتواي ما به طريق اولي در مورد امتحانات سرنوشت ساز هم مجاز است؛ البته به طوري که صورت اعتکاف بهم نخورد مثلا حدود يکي دو ساعت و بیشتر نباشد. ولى در غير موارد مذكور نبايد از مسجد خارج شود.
هرگاه بنابر ضرورتى از مسجد خارج شود و خروجش طولانى گردد، به گونه اى كه صورت اعتكاف از بين برود ( و عرفاً گفته شود كه چنين شخصى معتكف نيست) اعتكافش باطل مى شود.
هرگاه به هنگام اعتكاف محتلم شود، واجب است از مسجد خارج گردد و غسل جنابت كند و نمى تواند داخل مسجد غسل نمايد، زيرا توقّف جنب در مسجد حرام است؛ و اگر خارج نشود اعتكافش باطل مى شود.
اگر محوطه مسجد جزء مسجد نيست نبايد از مسجد خارج شوند.
اگر خروج از مسجد بر معتكف واجب شود (مثلا براى پرداخت بدهى، يا انجام واجب ديگرى كه متوقّف بر خروج از مسجد است،) و از مسجد خارج نشود، مرتكب گناه شده؛ ولى اعتكافش باطل نمى شود.
هرگاه مردى همسر معتكفش را طلاق رجعى دهد، بر زن واجب است كه براى سپرى كردن عدّه طلاق به منزلش بازگردد. بنابراين، اعتكافش باطل مى شود، و چنانچه واجب نامعيّن و غيرمحدود بوده پس از تمام شدن عدّه بايد آن را از سر گيرد. و اگر واجب معيّن و محدود بوده، اقوى بطلان اعتكاف و رعايت عدّه است، مشروط بر اينكه وجوب اعتكاف بخاطر نذر يا اجاره بوده باشد. (هر چند ما در اصل عبادات استيجاريّه اشكال داريم) و اگر به غير نذر و اجاره واجب شده، احتياط تقديم عدّه است، چون اهميّت دارد.
چنانچه بنا بر ضرورتى از مسجد خارج شد، لازم نيست نزديكترين راه را به هنگام رفت و برگشت انتخاب كند، مگر اينكه تفاوت مسيرها بسيار زياد باشد.
الف : احتياط آن است كه اين غسل را در مسجد بجا آورد.ب: چنانچه مدت زیادی که صورت اعتکاف را به هم بزند، خارج از مسجد نبوده ،اعتکاف صحیح است.
خروج از مسجد برای شرکت در مراسم ختم در صورت ضرورت وبه مقدار ضرورت جایز است.
