حکم دیه در صورت بخشش برخی از اولیای دم
اگر برخی از اولیای دم مایل به عفو باشند و برخی از عفو امتناع نمایند و خواهان قصاص باشند، حکم دیه چیست؟
اولیاء دمی که رضایت نداده‌اند می‌توانند دیه خود را بالمناصفه از آن‌ها بگیرند.
جراحت و فوتی که در دو ماه حرام واقع‌شده
جنایت در ماه ذى الحجّه واقع‌شده و مجنىّ علیه در ماه محرّم فوت گردیده است. مادّه 299 قانون مجازات اسلامى بیان می‌کند که: «هرگاه صدمه و فوت هر دو دریکی از ماه‌های حرام واقع شود، سبب تغلیظ است.» آیا در مورد سؤال که صدمه و فوت در دو ماه واقع‌شده، حکم تغلیظ جارى می‌شود؟
در فرض سؤال این مورد از باب تغلیظ است، زیرا هر دو در ماه حرام واقع‌شده است و منظور از مادّه قانونى مذکور نیز همین است.
سوزاندن سهوی دست کودک
مادری بر روی دست پسر هفت ساله اش قاشقی که کنار بخاری بوده را گذاشته و دستش سوخته(اما غافل از این که قاشق داغ است) چقدر باید دیه دهد؟ به چه کسی پرداخت نماید؟(بچه الان مُرده وپدرش هم مرده؛ خواهر برادرهم ندارد، فقط پدربزرگ دارد)
چنانچه بتوانید از پدر بزرگ نسبت به دیه حلالیت بگیرید و الا تکلیفی ندارید.
ایجاد جراحت در ماه غیر حرام و فوت در ماه حرام
شخصى ضربه‌ای در ماه مبارک رمضان بر دیگرى وارد کرده و مضروب در ماه ذى القعدة الحرام فوت نموده است، آیا تغلیظ دیه لازم است یا چون ضربه در ماه غیر حرام واردشده، دیه تغلیظ نمی‌شود؟
درصورتی‌که ضرب و قتل هر دو در ماه‌های حرام واقع شود دیه تغلیظ می‌شود، در غیر این صورت دلیلى بر تغلیظ دیه نیست.
اخذ خسارت عدم النفع علاوه بر دیه
نظر معظّم له در رابطه با اخذ خسارت عدم النفع (از نوع منفعت قریب الحصول، یا متوقّع الحصول) چه است؟ لطفاً حکم مصادیق زیر را بیان فرمایید:الف) راننده‌ای با اتومبیل خود کار می‌کند، در اثر تصادف و خسارت وارده نتوانسته به مدّت 4 ماه کار کند و به نظر کارشناسان 4 ماه هم براى تعمیر و راه‌اندازی خودروى مزبور وقت لازم است، آیا راننده اتومبیل می‌تواند علاوه بر هزینه تعمیر، خسارت عدم النفع متعارف این 4 ماه را از مقصِّر حادثه مطالبه نماید؟ب) هرگاه کسى که حرفه رسمى او طبابت، یا جرّاحى، یا هر شغل دیگرى است، در اثر صدمه بدنى عمدى، یا غیرعمدی، ازکارافتاده شود و به تشخیص کارشناسان تا آخر عمر توانایى کار کردن و کسب درآمد متعارف را از دست بدهد. آیا می‌تواند علاوه بر دیه، درآمد ماهیانه‌اش را در حدّ متعارف از مقصِّر حادثه طلب کند؟ج) شخصى با ارتکاب اعمالى نظیر آدم‌ربایی، طرح شکایت واهى منتهى به بازداشت، ارائه مدارک جعلى به دادگاه و کسب مجوّز براى توقّف عملیات ساختمانى و مانند آن، بدون آنکه صدمه بدنى به‌طرف وارد نماید، او را از کار وزندگی انداخته و موجبات اضرار وى را فراهم نموده است. به‌گونه‌ای که دقیقاً قابل تقویم به مبلغ قابل‌توجهی است. آیا متضرّر می‌تواند بابت مدّتى که نتوانسته کار کند و بازداشت بوده، یا بابت مدّتى که خانه دیرتر براى اجاره آماده‌شده، مطالبه خسارت نماید؟د) آیا اولیاى دم واجب النفقه مقتول که بعد از وقوع قتل از دریافت مستمری و نفقه محروم شده‌اند، می‌توانند تا مدّت زمانى که عرفا و قانوناً مستحقّ نفقه بوده‌اند،علاوه بر دیه، به میزان نفقه معمول مطالبه خسارت نمایند؟ مثلاً همسر مقتول تا زمانى که شوهر ننموده و فرزندان صغیر مقتول تا زمانى که بالغ و متمکّن نشده‌اند، حقّ مطالبه خسارت دارند؟
در مواردى که دیه گرفته می‌شود پرداختن خسارت دیگرى لازم نیست، ولى در مواردى که اتومبیل کرایه خسارت‌دیده، یا شخص کارگر و کارمندى از کار بازداشته شده، یا ساختمانى بی‌جهت توقیف‌شده، در تمام این موارد باید اجرت‌المثل پرداخته شود.
دیه جنین سقط شده در ماه حرام
آیا فرقی بین دیه جنینی که در ماه‌های حرام سقط شده با ماه‌های دیگر وجود دارد؟
فرقی بین آن‌ها نیست و تغلیظ نمی‌شود، تغلیظ خلاف اصل است و به موضع نص کفایت می‌کنیم.
عدم تغلیظ دیه در شب اول ماه رجب
اگر قتلی در شامگاه 30 جمادی‌الثانی رخ دهد آیا ثلث دیه به دیه کامل اضافه می‌شود؟
در شب اول ماه رجب دیه تغلیظ نمی‌شود.
عدم تغلیظ دیه اعضاء در ماه حرام
آیا دیه اعضاء هم در ماه حرام دو برابر می‌شود؟
در فرض سؤال تغلیظ نمی‌شود.
حکم تغلیظ شدن دیه در قتل
لطفاً به سؤالات زیر پاسخ بدهید:الف: آیا تغلیظ دیه در ماه حرام مربوط به قتل خطایی و شبه عمد هم می‌شود یا مختص قتل عمد است؟ب: آیا حکم مذکور مختص مسلمین است، یا شامل اهل کتاب نیز می‌گردد؟ج: آیا جهل قاتل به‌حکم یا موضوع، در تغلیظ دیه تأثیری دارد؟
الف: تغلیظ تنها در مورد قتل عمد بوده (حکم آن به غیر عمد و ختایی تسرّی پیدا نمی‌کند) و در قتل عمد یک‌سوم بر دیه‌ای که توافق کرده‌اند اضافه می‌شود.ب: احتیاط واجب آن است که در مورد اهل کتاب نیز دیه با تغلیظ پرداخت شود.ج: در فرض سؤال تأثیری ندارد.
اختیار تعیین نوع دیه
برخى از اولیاى میّت صغیر و برخى کبیرند. ورثه کبیر خواهان قصاص قاتل هستند که در این صورت باید سهم صغار را از دیه بپردازند، آیا ورثه کبیر می‌توانند نوع دیه را ازنظر جنس و قیمت تعیین نمایند؟ یا براى رعایت غبطه صغار، قیّم آن‌ها، یا دادگاه، باید سهم الدیه صغار را از جنس گران‌تر (مانند گاو گوسفند) تعیین کند؟
تعیین نوع دیه به اختیار کسانى است که می‌خواهند دیه را به صغیر بپردازند.
عدم تغلیظ شدن دیه در صورت تعدّد عامل
در مورد تغلیظ دیه اگر برای یک قتل دو سبب تغلیظ وجود داشته باشد، آیا دو بار تغلیظ در نظر گرفته می‌شود؟
با توجّه به آنچه نوشته‌اید: به فرض که دو عامل باشد یک‌بار بیشتر تغلیظ نمی‌شود.
نحوه پرداخت دیه جنین
دیه جنین باید به چه کسی پرداخت شود؟
باید به ورثه آن بچه داده شود و سقط کننده اگر از ورثه باشد سهمی از آن نمی‌برد.
