şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 792: Namaz qılanın yeri ilə bağlı bir neçə şərt ödənməlidir: Birinci şərt: Yerin halal olması;Vacib ehtiyat budur ki, namaz qılanın namaz qıldığı yer halal olsun. Demək, qəsbi yerdə və ya qəsbi xalça üzərində namaz qılmaq iradlıdır. Başqasının ixtiyarında olan icarəyə götürülmüş yer də belədir. Həmin yerdə icarəçinin icazəsi olmadan namaz qılmaq iradlıdır. Başqasına aid mülk də bu qəbildəndir. Məsələn, bir şəxs vəsiyyət etsə ki, onun malının üçdə biri müəyyən istiqamətdə xərclənsin, o dünyasını dəyişdikdən sonra üçdə bir ayrılanadək həmin yerdə namaz qılmaq olmaz.

Məsələ 793: Bir şəxs məsciddə bir yerdə namaz qılırsa, başqası onun yerini qəsb etsə vacib ehtiyata əsasən, qıldıqları namazları təzələməlidir.

Məsələ 794: Bir şəxs bir yerdə namaz qıldıqdan sonra həmin yerin qəsbi olduğunu bilsə, namazı düzgündür. Bir yerin qəsbi olduğunu bilib sonradan bunu unudan şəxsin də orada qıldığı namaz düzgündür. Amma namaz qılan şəxs özü qəsb etmiş olsa, orada namaz qılması iradlıdır.

Məsələ 795: Əgər bir şəxs bir yerin qəsbi olduğunu bilərsə, amma qəsbi yerdə namaz qılmaqla bağlı məsələdən xəbərsiz olarsa, orada qıldığı namazı vacib ehtiyata əsasən, təzələməlidir.

Məsələ 796: Vacib namazı süvari halda qılmağa məcbur olar şəxs miniyi, yəhəri, üzəngisi qəsbi olsa və suvari halda namaz qılmağa məcbur olmasa, həmin halda qıldığı namaz iradlıdır. Bu hökm müstəhəb namaza da aiddir.

Məsələ 797: Bir şəxs başqası ilə şərikli mülkə malik olarsa, nə qədər ki, payı ayrılmayıb, şərikindən icazəsiz orada namaz qıla bilməz.

Məsələ 798: Xüms və zəkatı verilməmiş pulla mülk alsa, həmin mülkdən istifadəsi haramdır və orada qıldığı namazlar iradlıdır. Mülkün haqqını ödəməyi boynuna götürdüyü halda, həmin məbləği xümsü və zəkatı verilməmiş pulla ödəmək istəsə, vacib ehtiyata əsasən, bu işdən çəkinməlidir.

Məsələ 2450: Yarılacaq meyit müsəlmansa və ona qüsl verilmişsə, ona toxunmaqla qüsl vacib olmaz. Başqa hallarda hər dəfə ölüyə toxunduqdan sonra meyitə toxunmaq qüslü vacib olur. Qüsl vermək məşəqqətə səbəb olarsa, təyəmmüm etmək olar. Amma yarılma işi ətsiz sümükdə və ya qəlb və beyin kimi bir orqanda aparılarsa qüslə ehtiyac yoxdur. Meyit yarılarkən əlcəkdən istifadə edilsə qüsl vacib olmaz.

Məsələ 2452: “Müzaribə” dedikdə bir fərd və ya qrupun sərmayə yatırması, başqa fərd və ya qrupun bu sərmayə ilə işləməsi nəzərdə tutulur. Bu işin gəliri müqavilə şərtlərinə uyğun olaraq bölünür və hər kəs öz payını götürür.

Məsələ 2453: Müzaribənin qızıl və ya gümüş sikkələri ilə aparılması vacib deyil. İstənilən bir malla müzaribə etmək olar. Eləcə də, şərt deyil ki, ticarət sahəsinə sərmayə yatırılsın. İstehsal sahələrinə də sərmayə yatırmaq olar. Bu əsasla fabrik və zavod səhmlərini alıb onların qazancından istifadə etmək düzgün sayılır.

Məsələ 2454: Müzaribədə iki tərəfin payı faizlə hesablanmaya da bilər. Onlar hansısa bir miqdar müəyyənləşdirə bilərlər. Məsələn, filan sərmayə müqabilində 10 min manat qazanc nəzərdə tutula bilər. Bir şərtlə ki, müzaribənin qazancı tə’yin olunmuş miqdardan artıq olsun. Əgər əskik olarsa, müzaribə düzgün deyil.

Məsələ 2455: Bankların şəxslərin pulu ilə həyata keçirdiyi müzaribədə şər’i qaydalar gözlənilərsə və iş təkcə kağız üzərində getməzsə, belə bir müzaribə düzgündür və onun qazancı halaldır.