şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 2060: Əgər bir şəxs həddi-büluğa çatmayan bir qızı onun vəlisinin icazəsi ilə özünə əqd etsə, qızın doqquz yaşı tamam olmayınca, onunla cinsi əlaqədə olması haramdır. Doqquz yaşı olandan sonra da,əgər cismi baxımdan hazır olmasa, (onunla cinsi əlaqədə olmağın)iradı var. Hər bir halda, əgər yaxınlıq edib onu ifza etsə, o qadın ona harm olmur, xüsusi ilə əgər cərrahiyyə əmaliyatı və yaxud dərman vasitəsi ilə yaxşı olub, əvvəlki halına qayıtsa. Bu baxımdan arvadla yaxınlıq məsələsində doqquz yaşın tamam olmasından əlavə, cinsi yaxınlıq üçün cismin inkişaf etməsi də lazımdır. Əgər qadının ifza və naqis olma qorxusu olsa, həddi-büluğa çatmasından asılı olmayaraq, qadınla cinsi əlaqənin iradı var.

Məsələ 2023: İzdivac müstəhəb əməllərdən biridir, lakin bir nəfərin evlənmədiyi halda harama düşmək qorxusu olsa, ona evlənmək vacibdir.

Məsələ 1743: İzdivac etməyə ehtiyaclı olan şəxsin, (izdivac) xərcindən artıq həccə getmək üçün pulu yoxdursa, istitaətli hesab olunmur.

Məsələ 2035: Əgər bir qadın və kişini və yaxud onlardan birini izdivaca məcbur etsələr, lakin nikah oxunduqdan sonra razı olub icazə versə, vacib ehtiyata əsasən, nikah siğəsini yenidən oxumalıdırlar.

Məsələ 1817: Əgər müamilədən sonra malın eyibli olduğunu bilib, tez müamiləni pozmasa,vacib ehtiyata əsasən, onun (müamiləni pozma) hüququ qüvvədən düşür. Lakin, fikirləşmək qədər təxirin olmasının maneəsi yoxdur və müamiləni pozan zaman satıcının hazır olması şərt sayılmır.

Məsələ 2368: Əgər varis ata-anadanbir qardaş və bacı, atadanbir qardaş və bacı, anadanbir bir qardaş və bir bacı olarsa, atadanbir qardaş və bacıya irs çatmır. Mal altı hissəyə bölünür, bir pay anadanbir qardaş və ya bacıya, qalan hissə ata-anadanbir qardaş və bacıya verilir. Qardaşlar bacıya münasibətdə iki pay götürür. Amma anadanbir qardaş və ya bacı birdən artıq olarsa, mal üç hissəyə bölünür. Bir pay anadanbir qardaş və bacı arasında bərabər bölünür, iki pay ata-anadanbir qardaş və bacıya verilir. Hər qardaş iki, bacı isə bir pay götürür.

Məsələ 2368: Əgər varis ata-anadanbir qardaş və bacı, atadanbir qardaş və bacı, anadanbir bir qardaş və bir bacı olarsa, atadanbir qardaş və bacıya irs çatmır. Mal altı hissəyə bölünür, bir pay anadanbir qardaş və ya bacıya, qalan hissə ata-anadanbir qardaş və bacıya verilir. Qardaşlar bacıya münasibətdə iki pay götürür. Amma anadanbir qardaş və ya bacı birdən artıq olarsa, mal üç hissəyə bölünür. Bir pay anadanbir qardaş və bacı arasında bərabər bölünür, iki pay ata-anadanbir qardaş və bacıya verilir. Hər qardaş iki, bacı isə bir pay götürür.

Məsələ 1771: Eyni növdən olmayan malların hər bir vasitə ilə alqı-satqısı, məsələn, 10 kq. düyünü 20 kq. buğdaya satmaq maneəsizdir.

Məsələ 36: Əgər axar suya murdarlıq toxunsa və onun bir hissəsinin qoxusunu, rəngini və ya dadını dəyişərsə murdarın qoxusunu, rəngini və ya dadını götürən hissə murdar sayılır. Axar suyun çeşməyə doğru hissəsi kürrdən az olsa belə pak sayılır. Amma murdardan axıb keçən hissəsi kürrdən az olduqda murdar sayılır; həmin hissə öz halını dəyişməyibsə və çeşmə ilə rabitəsi varsa murdar sayılmır.

Məsələ 58: Əgər su murdar bir şeyə yaxın olduğundan murdarın qoxusunu götürsə, pakdır. Yalnız murdarın əsli ona toxunsa murdarlanar. Bununla belə, ondan çəkinmək daha yaxşıdır.

Məsələ 1767: Əgər o iki malın biri eyibli, digəri eyibsiz, biri keyfiyyətli, digəri keyfiyyətsiz və yaxud ayrı cəhətlərinə görə müxtəlif qiymətli olsalar, misal olaraq, 10 kq. keyfiyyətli buğdanı verib, 15 kq. keyfiyyətsiz buğda alsa, sələm və haramdır. Bu baxımdan, düzəldilmiş qızılı verib, ondan daha çox olan düzəldilməmiş qızıl, düzəldilməmiş mis verib, ondan daha çox sınmış mis və ə’la növ düyü verib, ondan daha çox ikinci, üçüncü dərəcəli düyü alsa, sələm və haramdır. Habelə, eyni növdən olmayan bir şey artıq alsa, məsələn, 10 kq. keyfiyyətli buğda verib, 10 kq. keyfiyyətsiz buğda və əlavə olaraq 10 tuman alsa, sələm və haramdır. Əgər bir şey almasa lakin, müştərinin onun üçün bir işi görməsini şərt etsə, o da sələm və haram sayılır.

Məsələ 1767: Əgər o iki malın biri eyibli, digəri eyibsiz, biri keyfiyyətli, digəri keyfiyyətsiz və yaxud ayrı cəhətlərinə görə müxtəlif qiymətli olsalar, misal olaraq, 10 kq. keyfiyyətli buğdanı verib, 15 kq. keyfiyyətsiz buğda alsa, sələm və haramdır. Bu baxımdan, düzəldilmiş qızılı verib, ondan daha çox olan düzəldilməmiş qızıl, düzəldilməmiş mis verib, ondan daha çox sınmış mis və ə’la növ düyü verib, ondan daha çox ikinci, üçüncü dərəcəli düyü alsa, sələm və haramdır. Habelə, eyni növdən olmayan bir şey artıq alsa, məsələn, 10 kq. keyfiyyətli buğda verib, 10 kq. keyfiyyətsiz buğda və əlavə olaraq 10 tuman alsa, sələm və haramdır. Əgər bir şey almasa lakin, müştərinin onun üçün bir işi görməsini şərt etsə, o da sələm və haram sayılır.