şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 1943: Əgər borc verən şəxs borcunu haqqı çatdığı zamanda tələb etsə, borclu şəxs tez onun borcunu qaytarmalıdır və onu yubatmaq günah sayılır. Lakin, borclu şəxsin oturduğu ev, ehtiyac duyduğu mənzil avadanlıqları və s. əşyalardan başqa bir şeyi olmasa, borc verən şəxs səbr etməli və onu ehtiyac duyduğu əşyalarını satmasına məcbur etməməlidir. Amma, borclu şəxs borcunu ödəmək üçün çalışmalı, ticarət, iş və yaxud şəriət hökmlərinə zidd olmayan hər hansı bir vasitə ilə qazanc ələ gətirərək, borcunu ödəməlidir.

Məsələ 1404: Əgər ardıcıl oruc tutmalı olan günlər arasında üzürsüz olaraq fasilə salsa, (orucların) hamısını əvvəldən başlamalıdır. Lakin, heyz, nifas kimi üzr, yaxud getməyə məcbur olduğu bir səfər qarşıya çıxsa, üzrü aradan getdikdən sonra davam etdirə bilər və yenidən başlaması lazım deyil.

Məsələ 1716: Əgər fəqir hesab edib bir şəxsə fitrə verilsə, sonradan fəqir olmaması mə’lum olsa, o malı geri alıb müstəhəqqə verə bilər. Əgər geri almasa gərək öz malından fitrəni versin. Əgər aradan gedibsə, fitrəni alan şəxs aldığının fitrə zəkatı olduğunu bilsə, gərək onun əvəzini versin. Belə olmadığı halda əvəzini vermək ona vacib deyil. Əgər fitrə verən şəxs fəqir axtarışında səhlənkarlıq etməyibsə ona da bir şey vacib deyil.

Məsələ 1293: Əgər insan vaxtı keçəndən sonra günəş və ayın tam şəkildə tutulduğundan xəbər tutarsa, ayat namazının qəzasını yerinə yetirməlidir. Amma günəş və ay tam tutulmadıqda qəzasını qılmaq vacib deyil.

Məsələ 2202: Həddi-büluğa yetməyən bir uşaq bir mal tapsa, vacib ehtiyata əsasən, onun vəlisi e’lan etməlidir. Belə ki, bir il ərzində onun sahibi tapılmasa, ötən dörd göstərişə əsasən, uşağın məsləhətinə uyğun əməl etməlidir.

Məsələ 2202: Həddi-büluğa yetməyən bir uşaq bir mal tapsa, vacib ehtiyata əsasən, onun vəlisi e’lan etməlidir. Belə ki, bir il ərzində onun sahibi tapılmasa, ötən dörd göstərişə əsasən, uşağın məsləhətinə uyğun əməl etməlidir.

Məsələ 1542: Əgər halal mal haram mala, ayrıd edilə bilməyəcəyi tərzdə qarışsa və haram malın sahibi və miqdarı mə’lum olmasa, bütün malın xümsü verilməlidir və qalan mal ona halal olur.

Məsələ 443: Əgər kişi yaxınlıq zamanı qadının haiz olduğunu başa düşsə, dərhal ondan ayrılmalıdır. Əgər ayrılmasa, günaha yol verib və müstəhəb ehtiyata əsasən, kəffarə ödəməlidir.

Məsələ 443: Əgər kişi yaxınlıq zamanı qadının haiz olduğunu başa düşsə, dərhal ondan ayrılmalıdır. Əgər ayrılmasa, günaha yol verib və müstəhəb ehtiyata əsasən, kəffarə ödəməlidir.

Məsələ 2186: Əgər qasib bir malda bə’zi dəyişikliklər aparıb onu əvvəlkindən yaxşı (formaya) salsa lakin, mal sahibi xüsusi bir məqsədlə, onu əvvəlki formasına salmasını istəsə, bu işi görmək vacibdir. Əgər onda bir eyib yaranmaqla qiyməti əvvəlkindən azalarsa, onun qiymət fərqini sahibinə verməlidir.

Məsələ 2186: Əgər qasib bir malda bə’zi dəyişikliklər aparıb onu əvvəlkindən yaxşı (formaya) salsa lakin, mal sahibi xüsusi bir məqsədlə, onu əvvəlki formasına salmasını istəsə, bu işi görmək vacibdir. Əgər onda bir eyib yaranmaqla qiyməti əvvəlkindən azalarsa, onun qiymət fərqini sahibinə verməlidir.

Məsələ 2201: Əgər bir il e’lan etdikdən sonra malın sahibi tapılmasa və malı əmanət kimi onun sahibi üçün saxlasa və mal aradan getsə, beləki, əgər onu qorumaqda səhlənkarlıq etməyibsə və yaxud ifrata varmayıbsa zamin deyil; əgər sahibi tərəfindən sədəqə versə və sahibi tapıldıqdan sonra sədəqə verməyə razı olmasa, onun əvəzini verməlidir.