şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 1061: Çox şəkk edən şəxs öz şəkkinə əhəmiyyət verməməlidir. Bu şəkkin rəkətin sayı, onun hissələri və ya şərtləri ilə bağlı olmasının fərqi yoxdur.

Məsələ 1062: Əgər bir şəxs bir namazda üç dəfə və ya üç ardıcıl namazda şəkk edərsə, “kəsirüş-şəkk”, yə’ni çox şəkk edən sayılır.

Məsələ 1063: Əgər bir insan xəstəlik, əsəb, müsibət səbəbindən bir müddət çox şəkk edərsə, şəkkinə əhəmiyyət verməməli və göstəriş əsasında hərəkət etməlidir.

Məsələ 1064: Şəkkə əhəmiyyət verməmək dedikdə iki ehtimaldan öz faydasına olanı əsas götürmək nəzərdə tutulur. Məsələn, bir şəxs şəkk edirsə ki, səcdə və ya rükunu yerinə yetirib, onları yerinə yetirdiyini qəbul etməlidir. Bu hissələrin yerinin ötməsinin fərqi yoxdur. Sübh namazını iki və ya üç rəkət qılmasına şəkk etsə, onu iki rəkət qıldığını qəbul etməlidir.

Məsələ 1065: Əgər bir şəxs namazın bir hissəsi ilə bağlı çox şəkk edərsə, (məsələn, Həmd-surədə şəkk) başqa hissələrlə bağlı şəklərinə göstəriş əsasında əməl etməli, yalnız adətən üzləşdiyi şəkkə etina etməməlidir. Eləcə də, bir şəxs müəyyən bir namazda, məsələn, sübh namazında şəkk edərsə, yalnız həmin namazla bağlı şəkkinə əhəmiyyət vermir. Əgər bir şəxs yalnız müəyyən məkanda (məsələn, cəmiyyət arasında) namaz qıldıqda şəkk edərsə, yalnız həmin məkandakı şəklərinə etina etmir.

Məsələ 1066: İnsan şəkk etsə ki, “çox şəkk edən” hökmündədir, yoxsa yox, hələ ki, çox şəkk edən olmadığını qəbul etməlidir. Amma çox şəkk edən olduqdan sonra həmin haldan çıxdığına şəkk etsə, öz şəkkinə əhəmiyyət verməməlidir.

Məsələ 1067: Çox şəkk edən şəxs bir rüknü (məsələn, rükunu) yerinə yetirib-yetirmədiyinə şəkk etsə və ona əhəmiyyət verməsə, sonradan yadına düşdükdə onu yerinə yetirməlidir. Əgər sonrakı rüknə daxil olmayıbsa onu yerinə yetirməsi lazımdır. Əgər sonrakı rüknə başlayıbsa, namazı batildir. Amma həmin hissə rükn olmadıqda və sonradan onu yerinə yetirmədiyini xatırladıqda, sonrakı rüknə keçənədək onu yerinə yetirməlidir. Əgər sonrakı rüknə keçsə geri qayıtmır və namazı düzgündür.

Məsələ 1068: Vasvası şəxslər öz əminliyinə və şəkkinə əməl etməməlidir. Onlar adi fərdlər kimi hərəkət etməli, əmin olub-olmadıqlarını əsas götürməməlidirlər. Əks təqdirdə bir çox hallarda namazları batil olacaqdır.

Məsələ 1069: Əgər imam-camaat rəkətlərin sayı ilə bağlı şəkk etsə, məsələn, bilməsə ki, üç rəkət qılıb, yoxsa dörd rəkət, mə’mumlar rəkətlərin sayını bildikdə bunu işarə ilə imama anladırlar və imam bu işarəyə əsasən hərəkət edir. İmam rəkətlərin sayını bildiyi vaxt mə’mum şəkk edərsə, imama tabe olmalı, öz şəkkinə əhəmiyyət verməməlidir.

Məsələ 1070: İmama işarə üçün rəkətlərin sayı qədər əli dizə vurmaq və ya “Allahu əkbər” söyləmək olar. Ümumiyyətlə, artıq söz və ya namaza xilaf işə yol vermədən hər hansı şəkildə işarə etmək olar. Amma mə’mum imamdan qabaq durub namazını davam etdirməməlidir.

Məsələ 1071: Əgər müstəhəb namazların rəkətlərinin sayında şəkk yaransa namaz qılan şəxs yuxarı və ya aşağı sayı götürməkdə azaddır. Yuxarı say namazı batil etdikdə, aşağı say əsas götürülür. Məsələn, bir və ya iki rəkət namaz qılındığına şəkk yarandıqda, həm bir, həm də iki rəkət əsas götürmək olar. Amma iki və ya üç rəkət namaz qılındığına şəkk yarandıqda, hökmən iki rəkəti əsas götürmək lazımdır.

Məsələ 1072: Rüknlərin artırılıb-azaldılmasının nafilə namazlarına da tə’siri var.