şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 2163: Vacib ehtiyata əsasən, xül’ təlağı siğəsi aşağıda qeyd edilən şəkildə olsun:Əgər ər özü təlaq siğəsini oxumaq istəsə və qadının adı məsələn, Fatimə olsa, deməlidir:زَوجَتِى فَاطِمَةُ خاَلَعتُهَا عَلَى مَابَذَلَت هِىَ طاَلِقُ(Zəvcəti Fatimətu xalə’tuha əla mabəzələt hiyə taliq- yə’ni, “arvadım Fatiməni verdiyi şeylər müqabilində xul’ təlağı verdim və o azaddır.”)Əgər onun vəkili siğə oxumaq istəsə, vacib ehtiyata əsasən, bir nəfər qadın və bir nəfər də kişi tərəfindən vəkil olur, bu halda məsələn, ərin adı Məhəmməd, arvadın adı Fatimə olsa, qadının vəkili deyir: عَن مُوَكِّلَتي فَاطِمَةَ بَذلتُ مَهرَهَا لِمُوَكِّلىِ کَ مُحَمَّدٍ لِيَخلَعَهَا عَلَيهِ)Ən muvəkkiləti Fatimətə bəzəltu məhrəha limuvəkkilikə Muhəmmədin liyəxlə’əha ələyhi)Ondan sonra kişinin vəkili dərhal deməlidir:زَوجَةُ مُوَكِّلىِ خَالَعتُهَا عَلَى مَابَذَلَت هِىَ طَالِقُ(Zəvcətu muvəkkili xalə’tuha əla ma bəzələt hiyə taliqun). (Əgər qadın mehriyyədən başqa şey ərinə bağışlasa, siğə oxuyan zaman onun adını çəkməlidir).

Məsələ 2163: Vacib ehtiyata əsasən, xül’ təlağı siğəsi aşağıda qeyd edilən şəkildə olsun:Əgər ər özü təlaq siğəsini oxumaq istəsə və qadının adı məsələn, Fatimə olsa, deməlidir:زَوجَتِى فَاطِمَةُ خاَلَعتُهَا عَلَى مَابَذَلَت هِىَ طاَلِقُ(Zəvcəti Fatimətu xalə’tuha əla mabəzələt hiyə taliq- yə’ni, “arvadım Fatiməni verdiyi şeylər müqabilində xul’ təlağı verdim və o azaddır.”)Əgər onun vəkili siğə oxumaq istəsə, vacib ehtiyata əsasən, bir nəfər qadın və bir nəfər də kişi tərəfindən vəkil olur, bu halda məsələn, ərin adı Məhəmməd, arvadın adı Fatimə olsa, qadının vəkili deyir: عَن مُوَكِّلَتي فَاطِمَةَ بَذلتُ مَهرَهَا لِمُوَكِّلىِ کَ مُحَمَّدٍ لِيَخلَعَهَا عَلَيهِ)Ən muvəkkiləti Fatimətə bəzəltu məhrəha limuvəkkilikə Muhəmmədin liyəxlə’əha ələyhi)Ondan sonra kişinin vəkili dərhal deməlidir:زَوجَةُ مُوَكِّلىِ خَالَعتُهَا عَلَى مَابَذَلَت هِىَ طَالِقُ(Zəvcətu muvəkkili xalə’tuha əla ma bəzələt hiyə taliqun). (Əgər qadın mehriyyədən başqa şey ərinə bağışlasa, siğə oxuyan zaman onun adını çəkməlidir).

Məsələ 2168: Mübarat təlağı üçün ərin aldığı mal mehriyyədən çox olmamalıdır. Hətta vacib ehtiyata əsasən, (mehriyyədən) az olmalıdır. Ancaq xul’ təlağında hər nə qədər olsa, eybi yoxdur.

Məsələ 2168: Mübarat təlağı üçün ərin aldığı mal mehriyyədən çox olmamalıdır. Hətta vacib ehtiyata əsasən, (mehriyyədən) az olmalıdır. Ancaq xul’ təlağında hər nə qədər olsa, eybi yoxdur.

Məsələ 2167: Qadın xul, yaxud mübarat talağı əsnasında öz malını bağışlamaq fikrindən dönə bilər və əgər dönərsə, (bağışladığı malın hamısını ya da bir hissəsini geri alarsa) bu zaman əri ona qayıda və kəbin oxunmadan onu yenidən özünə arvad edə bilər.

Məsələ 2167: Əgər qadın xul’, yaxud mübarat təlağı əsnasında öz bağışladığı şeyi vermək fikrindən dönə bilər.Bu zaman əri əqd oxumadan yenidən onu özünə arvad edə bilər.

Məsələ 1568: Borclu şəxs, müctəhid və yaxud onun nümayəndəsi məsləhət bildiyi halda, borcunu əldən-ələ verib, öz boynuna alıb, hissə-hissə ödəsin.

Məsələ 1516: İnsan xümsünü vermədiyi maldan istifadə edə bilməz. Yalnız xüms verməyi niyyət etmək kafi deyil. Həmçinin, xümsü boynuna alıb, maldan istifadə edə bilməz. Əgər istifadə etsə, haram iş görmüşdür və o mal tələf olsa, onun xümsünü ödəməlidir.

Məsələ 1573: 12 İmamı (ə) qəbul etməyən seyidə, vacibun-nəfəqəyə, məsələn, insan öz xümsünu seyid arvadına verə bilməz. Əgər arvad çarəsizlik üzündən, kişinin vacibun-nəfəqəsi olmayan şəxslərin xərclərini ödəyirsə, istisnadır.

Məsələ 1486: Hər bir şəxsin xüms ilini hesablamaq başlanğıcı əldə etdiyi ilk qazancdır. Yəni əgər bir şəxs ticarətə, qazanca, sənətə, əkinçiliyə və s. başlasa və əldə etdiyi ilk qazanc günü onun xüms ilidir. Bu vaxtı heç bir məqsəd və niyyətlə nə qabağa və nə də arxaya çəkə bilməz. İlin əvvəlini qabağa çəkmək istəyən şəxs üçün çıxış yolu öz illik hesabını müəyyən edilmiş gündən tez çatdıraraq, xümsünü ödəməsidir. Həmin vaxt onun xüms ili sayılacaq.

Məsələ 1490: Xüms ili olan şəxs ilin ortasında ölsə ilin sonuna qədər onun xərclərini gəlirlərindən azaldıb, qalan hissəsinin xümsünü ödəməlidirlər.

Məsələ 1479: Müstəhəqq şəxslərin xüms və yaxud zəkat ünvanı ilə aldığı şeylərin, illik xərclərindən çox olsa belə, xümsü yoxdur. Lakin, əgər ona bu vasitə ilə verilən maldan müəyyən mənfəət əldə etsə, məsələn, ona xüms kimi verilən ağacdan meyvə əldə etsə, illik xərclərindən artıq qalan hissənin xümsünü verməlidir.