şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 1562: Bir qrup müsəlman ayrı bir qrupun əleyhinə təcavüz etsə, təcavüzkarın qarşısı alınmalıdır ki, Allahın hökmünə baş əysinlər. Əgər müsəlmanlar bu arada qənimət əldə etsələr, onu şəxsi malları hesab edə bilməzlər. Gərək onu saxlasınlar və vaxtında sahiblərinə qaytarsınlar. Bir halda ki, əgər bu qənimətlər onların əlində olduğu halda yenidən təcavüzə və fəsada səbəb olarsa, şəriət hakiminin icazəsi ilə, ondan düzgün istifadə olunar.

Məsələ 1563: Sağlam etnik qrup halında müsəlmanlarla dinc yanaşı yaşayıb, bütün zimmilik şərtlərini qəbul edən zimmi kafir müsəlmandan müəyyən qədər torpaq alsa, gəlirinin beşdə birini adi zəkatın onda biri yerinə ödəməlidir.

Məsələ 1564: Zimmi kafir müsəlmandan aldığı torpaq sahəsini başqa müsəlmana satsa, xüms ləğv olunmur. Həmçinin əgər o, ölsə və bir müsəlman o torpağı irs aparsa,vacib ehtiyata əsasən, onun xümsünü ödəməlidir.Əgər zimmi kafir yeri alan zaman xüms verməyəcəyini, yaxud satıcının onun xümsünü verməsini şərt etsə, onun şərti batildir və xümsü özü verməlidir. Amma əgər satıcının, xüms miqdarını onun tərəfindən verməsini şərt etsə, buna əməl etmək lazımdır.

Məsələ 1565: Əgər bir müsəlman müəyyən bir torpaq sahəsini alver qəsdi olmadan zimmi kafirin mülkünə keçirsə və onun əvəzini alsa, məsələn, onunla qarşılıqlı razılıq əldə etsə vacib ehtiyata əsasən, zimmi kafir onun xümsünü verməlidir.

Məsələ 1566: Xüms iki yerə bölünməlidir: bir qismi İmamın (ə) mübarək payı, ikinci qismi isə seyyidlərindir. Seyyidin payı fəqir, ehtiyaclı yetim və yaxud səfərdə müşkülü çıxan (öz məntəqələrində fəqir olmasa belə) ehtiyaclı seyidlərə verilməlidir. Zamanımızda İmamın (ə) payı ədalətli müctəhidə və yaxud onun nümayəndəsinə verilməli və onlar da onu İmamın razılığı olan müsəlmanların rifahı, xüsusi ilə elmiyyə hövzələrinin (dini mədrəsələr) idarəsi və s. üçün istifadə etsinlər.

Məsələ 1567: İmamın mübarək payını, yalnız adil müctəhidin icazəsi və zəruri hallar riayət edilməklə, məscid, hüseyniyyə, xəstəxana, tibb məntəqəsi, məktəb və s. inşa edilməsi üçün istifadə etmək olar. Lakin, seyidlərin payını yuxarıda qeyd etdiyimiz yerlərdən başqa xərcləmək olmaz.

Məsələ 1568: Borclu şəxs, müctəhid və yaxud onun nümayəndəsi məsləhət bildiyi halda, borcunu əldən-ələ verib, öz boynuna alıb, hissə-hissə ödəsin.

Məsələ 1569: Seyidlərin payını, (vacib ehtiyata əsasən) müctəhidin icazəsi olmadan yuxarıda qeyd edilən seyidlərə vermək olmaz. İmamın (ə) payı da müctəhidin icazəsi olmadan istifadə edilsə məqbul deyil. Müctəhid sonradan qəbul edib icazə versə, istisnadır.

Məsələ 1569: Seyidlərin payını, (vacib ehtiyata əsasən) müctəhidin icazəsi olmadan yuxarıda qeyd edilən seyidlərə vermək olmaz. İmamın (ə) payı da müctəhidin icazəsi olmadan istifadə edilsə məqbul deyil. Müctəhid sonradan qəbul edib icazə versə, istisnadır.

Məsələ 1570: Müctəhid məsləhət bildikdə, çoxlu xüms borcu olan və onu verməyə imkanı olmayan şəxsə İmamın (ə) payını bağışlaya bilər.

Məsələ 1571: Bir şəxs İmamın (ə) payını təqlid etmədiyi müctəhidə o halda verə bilər ki, təqlid etdiyi müctəhid icazə vermiş ola.

Məsələ 1572: Adil olmayan seyidə xüms vermək olar. Lakin, ehtiyat vacibə əsasən, (xüms) aşkar günah etməyən şəxsə verilsin. Günah məqsədi ilə səfər etməyən şəxsin yolda müşkülü çıxdığı halda ona xüms vermək olar; Tövbə edib, yolun davamını günah etməyən şəxsə də xüms vermək olar.