Məsələ 1500: Əksər ailələrdə adətən, qızın cehizliyini tədriclə hazırlayırlar. Bu halda, cehizliyin alınmasından bir il ötdükdən sonra xüms ona vacib olur. Lakin, bəzi məntəqələrdə əvvəlcədən cehizlik hazırlanmadıqda eyb sayılırsa və yaxud cehizliyi birdəfəlik hazırlamaq imkansız olduqda, alınan cehizliyin xümsü yoxdur.
Məsələ 1501: Özləri üçün qabaqcadan hazırladıqları qəbir və kəfənlərin üstündən bir il ötdükdə xümsü var.
Məsələ 1502: Bir dəfə xümsü verilən mala ikinci dəfə xüms gəlməz. Lakin, xümsü verilən mal inkişaf etsə və ya ona bir şey əlavə olunsa xümsü var.
Məsələ 1503: Qeyd edildiyi kimi, Həcc və ya müstəhəb ziyarətlərin xərci həmin ilin gəlirindən sayılsa, xümsü yoxdur. Əgər çarəsizlik üzündən bir neçə il öncə (ziyarətə getmək üçün) ad yazdırıb, pulunu ödəsə, həmin ilin gəlirindən hesab olunur, (o pulun) həm o ildə və həm də sonrakı illərdə xümsü yoxdur.
Məsələ 1504: Kəsb və ticarətdən müəyyən qədər gəlir əldə edən bir şəxsin, xümsü vacib olmayan və yaxud xümsü verilmiş başqa malı da olsa, o iki malı bir-birindən ayırması vacib deyildir. Hər ikisindən xərcləyə bilər və ilin sonunda yalnız keçən ilin xumsu çıxarılmış sərmayəsinə əlavə olanın xumsunu çıxaracaqdır.
Məsələ 1505: Əgər alver və iş gəlirindən bir il üçün lazım olan azuqəni alsa və ilin axırında ondan bir şey artıq qalsa, onun xümsünü verməlidir. Vacib ehtiyata görə, hətta ərzaq mə’mulatları və s. kimi az əhəmiyyəti olan şeylərin hamısını hesablamalıdır. Diqqət yetirilməlidir ki, əgər onun qiymətini hesablayıb, pulunun xümsünü vermək istəsə və qiyməti, aldığı vaxtdakı qiymətdən artıq və ya az olmasından asılı olmayaraq, ilin axırındakı qiymətlə hesab etməlidir.
Məsələ 1506: İl boyu ehtiyac duyduğu avadanlıqları alsa, xümsü yoxdur. Əgər sonradan o avadanlıqlardan ehtiyacsız olsa, xümsünu verməsi lazım deyil. Həmçinin, qadınların yaşı ötməsi ilə onlara lazım olmayan qızıl əşyalarının da xümsü yoxdur. Lakin, ehtiyat müstəhəbbə əsasən, bu avadanlıqların, qızıl əşyalarının xümsünu versin.
Məsələ 1507: Dini tələbələrin və ya qeyrilərinin qazanclarından aldıqları kitablara ehtiyacları olduğu halda, xümsü yoxdur. Amma hazırda bu kitablara ehtiyacları yoxdursa və məqsədləri gələcəkdə istifadə etmədirsə xümsü var. (Əgər il boyu o kitablardan istifadə etməsələr, lakin, o kitabların kitabxanada zəruri hallarda istifadə etmək üçün olması lazımdırsa, ehtiyacdan sayılır.) Həmçinin, il boyu istifadə olunmasa belə, yanğının baş verə biləcəyi ehtimal olunan yerlərdə yanğınsöndürən cihazların və evlərdə məişət xərclərindən hesab olunan tə’cili yardım üçün lazım olan bəzi dərmanların xümsü yoxdur.
Məsələ 1508: Əgər bir ildə qazan əldə etməsə, vacib ehtiyata əsasən, o ilin xərcini sonrakı ilin qazancından azalda bilməz.
Məsələ 1509: Əgər ilin əvvəlində qazancı olmadığı üçün sərmayəsindən xərcləsə və lakin il tamam olmadıqdan öncə bir qazanc əldə etsə, sərmayəsindən götürdüyü miqdarı qazancdan azalda bilər.
Məsələ 1510: Ehtiyac duyulan, az olduqda şəxsiyyətinə uyğun yaşaya bilməyəcəyi təqdirdə, sərmayənin xümsü yoxdur. Yəni həmin və sonrakı ilin gəlirlərindən götürüb, sərmayə edə bilər. Onun xümsünu ödəməklə işinə bir zərər yetişməzsə, bu sərmayənin ticarət, yer, su, əkinçilik üçün əmlak və iş vəsaitləri olmasından asılı olmayaraq, onun xümsünu verməlidir.
Məsələ 1511: Əgər iş və yaxud ticarət əsnasında sərmayənin bir miqdarı aradan getsə və bu, alver zərərlərindən sayılsa, onun miqdarını qazancdan götürə bilər. Lakin ayrı hadisələrə görə zərərə uğrasa (oğurluq və s. kimi), onu qazancdan götürə bilməz. Əgər yerdə qalan sərmayə ilə öz şəxsiyyətinə uyğun ticarət işini davam etdirə bilməsə, istisnadır.
