şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 746: Namaz qılan şəxsin libası vacib ehtiyata əsasən, mübah, halal olmalıdır. İnsan bilərəkdən qəsbi libasla namaz qılsa, (hətta libasda bir sap və ya bir düymə qəsbidirsə) namazını təzələməlidir. Amma libasın qəsbiliyini bilmədən qıldığı namazlar düzgündür. Əgər libasın qəsbi olduğunu bilib sonradan yaddan çıxararsa, (əgər libası qəsb edən özüdürsə yə’ni qəsb edib, sonra onu yaddan çıxarmışsa) həmin libasla qıldığı namazları vacib ehtiyata əsasən, təzələməlidir.

Məsələ 548: Hətta başqa parça tapılmasa da, qəsbi parça ilə kəfənləmək olmaz. Əgər qəsbi parça ilə kəfənlənsə sahibi razılıq verməsə kəfəni çıxarmalıdırlar. Hətta meyyit dəfn olunsa da bu iş görülməlilir. Meyyiti həmən kəfənə bükən şəxs bu işi görməlidir. Ölü heyvanın dərisi, murdar şeylə kəfənləmək olmaz. Vacib ehtiyat budur ki, xalis ipək parça, qızıl saplı parça, əti haram heyvanın yunu və dərisindən hazırlanmış parça ilə kəfənləmək olmaz. Başqa çarə olmasa eybi yoxdur.

Məsələ 2187: Əgər qəsb edilmiş bir torpaqda əkinçilik etsə, yaxud ağac əksə, əkin, ağac və onun meyvələri qasib şəxsindir, lakin qəsb etdiyi torpağın, əkinin və ağacın onda olduğu müddətinin icarə haqqını sahibinə verməlidir. Habelə, iş əsnasında torpaq sahibi o torpaqda əkin və ağacın qalmasına razı olmasa, ona zərər dəyəcəyindən asılı olmayaraq, qasib tez onları yerdən çıxarmalıdır və əgər yerdə bir qüsur tapılsa, qiymət fərqini verməlidir. Qasib torpaq sahibini torpağı ona satmağa, icarə verməyə məcbur edə bilməz və həmçinin, torpaq sahibi qasibi əkin və yaxud ağacı ona satmağa məcbur edə bilməz.

Məsələ 2187: Əgər qəsb edilmiş bir torpaqda əkinçilik etsə, yaxud ağac əksə, əkin, ağac və onun meyvələri qasib şəxsindir, lakin qəsb etdiyi torpağın, əkinin və ağacın onda olduğu müddətinin icarə haqqını sahibinə verməlidir. Habelə, iş əsnasında torpaq sahibi o torpaqda əkin və ağacın qalmasına razı olmasa, ona zərər dəyəcəyindən asılı olmayaraq, qasib tez onları yerdən çıxarmalıdır və əgər yerdə bir qüsur tapılsa, qiymət fərqini verməlidir. Qasib torpaq sahibini torpağı ona satmağa, icarə verməyə məcbur edə bilməz və həmçinin, torpaq sahibi qasibi əkin və yaxud ağacı ona satmağa məcbur edə bilməz.

Məsələ 645: Bir şəxs qəsbi yerdə həbs olunmuşsa, oradakı torpaq və ya daşa təyəmmüm edib namaz qıla bilər.

Məsələ 2175: İnsanın zülm ilə bir şəxsin malınıa, yaxud haqqını ələ keçirməsinə qəsb deyilir. Bu da böyük günahlardan biri sayılır və bu işi görən şəxs Qiyamət günündə ağır əzaba düçar olacaq. İslam peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm)-dən rəvayat olunub ki, hər kəs bir qarış torpağı başqasından qəsb etsə, Qiyamət günü o torpağı onun 7 təbəqəsi ilə boyunbağı kimi onun boynundan asacaqlar.

Məsələ 2175: İnsanın zülm ilə bir şəxsin malınıa, yaxud haqqını ələ keçirməsinə qəsb deyilir. Bu da böyük günahlardan biri sayılır və bu işi görən şəxs Qiyamət günündə ağır əzaba düçar olacaq. İslam peyğəmbəri (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm)-dən rəvayat olunub ki, hər kəs bir qarış torpağı başqasından qəsb etsə, Qiyamət günü o torpağı onun 7 təbəqəsi ilə boyunbağı kimi onun boynundan asacaqlar.

Məsələ 1591: İnsanın qəsb edilmiş və ondan istifadə edə bilmədiyi malın zəkatı yoxdur. Həmçinin, qəsb edilmiş və zəkatı vacib olan vaxtda qəsb edənin öhdəsində olan, lakin sonradan sahibinə qaytarılan əkin sahəsinin zəkatı yoxdur.

Məsələ 1873: Əgər qəssab bir heyvanın başını kəsib, (pullu və pulsuz kəsməsindən asılı olmayaraq,) onu haram etsə, heyvanın qiymətini sahibinə ödəməlidir və bir muzd da tələbkar deyil.

Məsələ 1234: Əgər imam-camaat qəza namazı qılıbsa, ona iqtida etmək olar. Amma namazını ehtiyat üçün qəza edirsə, ona iqtida etməyə irad var.

Məsələ 1196: Qəza namazı olan şəxs müstəhəb namaz qıla bilər. Qəza namazını yövmiyyə namazından qabaq və sonra qılmaq olar.

Məsələ 699: Qəza namazının niyyətini “vaxtında”, yə’ni əda namazına çevirmək, müstəhəb namazının niyyətini vacib namaza çevirmək olmaz. Amma vaxtında qılınan namazın niyyətini qəza namazına çevirmək mümkündür. Əgər qəza namazı həmin günün qəzası olarsa, vacib ehtiyata əsasən, niyyət dəyişilər, qəza namazı başa çatdırıldıqdan sonra vaxtındakı namaz qılınar. Belə bir keçid o zaman mümkündür ki, niyyəti dəyişməyin vaxtı ötüb keçməmiş olsun. Məsələn, namazın niyyətini o zaman sübh namazının qəzasına çevirmək olar ki, dörd rəkətli namazın üçüncü rəkətinə başlanılmayıb.