şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Məsələ 666: Qüsl əvəzinə təyəmmüm edən şəxs sonradan dəstəmazı pozan bir iş görsə, sonrakı namazlar üçün yalnız dəstəmaz almalıdır. Dəstəmaz ala bilməsə onun əvəzinə təyəmmüm edir.

Məsələ 667: Vəzifəsi təyəmmüm olan şəxs bir iş üçün təyəmmüm etsə, nə qədər ki, o təyəmmüm və üzrlü səbəb öz qüvvəsindədir, dəstəmaz və qüsl tələb edən bütün işləri onunla görə bilər. Lakin bu qaydanın bir istisnası var ki, o da vaxtın darlığına görə alınan təyəmmümdür. Bu təyəmmümlə yalnız namaz qılmaq olar.

Məsələ 668: Təyəmmümlə qılınan namazların qəzasını yerinə yetirmək lazım deyil. Amma bir neçə halda müstəhəb ehtiyat budur ki, həmin namazlar təzələnsin:1. Su olmayan və ya suyun zərərli olduğu vaxtlarda özünü cünub etmiş insanın təyəmmümlə qıldığı namazlar.2. İnsanın bilərəkdən su axtarışına getməyib vaxt dar olan zaman təyəmmümlə qıldığı namazlar (sonradan anlayır ki, axtarış aparsaydı su tapardı).3. Yaxında su olmadığını bildiyi halda əlində olan suyu boş yerə işlədən insanın təyəmmümlə qıldığı namazlar.

Məsələ 669: Altı vacib namaz var: “Yövmiyyə” namazları (gündəlik on yeddi rəkət namaz), Allah evinin vacib təvaf namazı, Ayat namazı, meyyit namazı, böyük oğula vacib olan ata-ananın qəza namazları, nəzir, əhd və and vasitəsi ilə vacib olmuş namazlar.

Məsələ 670: Beş vacib yövmiyyə namazı var: Hər biri dörd rəkətdən ibarət olan günorta və ikindi namazları, üç rəkət şam namazı, dörd rəkət xiftən namazı, iki rəkət sübh namazı. Amma səfərdə dörd rəkətli namazlar müəyyən şərtlər ödəndiyi halda iki rəkət qılınır.

Məsələ 682: İnsan namaz vaxtının çatdığına əmin olandan sonra namaza başlaya bilər. Ya da ədalətli bir şəxs namaz vaxtının çatdığını bildirməlidir. Vaxt tanıyan və etibarlı şəxsin azanı da kifayat edər. Əgər başqa yollarla vaxtın çatdığına güclü ehtimal olarsa (istər saatla, istər saatsız) bu bəs edər.

Məsələ 683: Havanın tutqunluğu, zindanda olmaq və ya korluq səbəbindən vaxtın daxil olduğunu müəyyən etmək mümkün deyilsə, güclü ehtimalla namaza başlamaq olar.

Məsələ 684: Yuxarıdakı göstərişlər əsasında namaza başlayan şəxs namazın ortasında vaxtın çatmadığını bilərsə, namazı batildir. Namazı başa çatdırdıqdan sonra da bunu anlayarsa, namazı bütünlüklə vaxtından qabaq qıldığı halda həmin namazı təzələməlidir. Amma namaz arasında və ya namazdan sonra başa düşərsə ki, vaxt daxil olmuşdur, namazı düzgündür.

Məsələ 685: Bir insan diqqətsizlik və ya unutqanlıq səbəbindən vaxtdan xəbər tutmadan namaza başlasa, bu namaz vaxtında qılınmışdırsa düzgündür. Əgər namazı bütünlüklə və ya onun bir hissəsini vaxtından əvvəl qılmışsa, namazı batildir.

Məsələ 686: Namazdan sonra şəkk etsə ki, namazı vaxtında qılmışdır, yoxsa yox, namazı düzgündür. Bir şərtlə ki, namaza başlamazdan öncə vaxtdan xəbərsiz olmasın. Namazın ortasında vaxtın çatmadığına şübhə etsə namazı batildir və vaxt çatdıqdan sonra onu təzələməlidir.

Məsələ 687: Vaxt dar olduqda müstəhəb işlər səbəbindən namazın vacib bir hissəsi vaxtından sonraya düşərsə, müstəhəb işləri tərk etmək lazımdır (qunut və iqamə kimi müstəhəblər).

Məsələ 688: Əgər bir şəxsin bir rəkətlik vaxtı qalmışsa, bütün namazı əda, yə’ni “vaxtında” niyyəti ilə qılmalıdır. Amma namazı belə bir vaxtadək tə’xirə salmaq haramdır. Əgər qürubadək beş rəkət namaz həddində vaxt qalmışsa, günorta və ikindi namazlarını əda, yəni “vaxtında” niyyəti ilə qılsın. O biri namazlar da bu qayda ilə qılınır.