Qədim qəbiristanlıqda yenidən ölü basdırmaq
Bir qəbiristanlıqda dəfn olunan meyyitlərin dəfn olunmasından 100 il keçirsə, yenidən orada ölü basdırmaq olarmı?
Əgər meyyitlərin qalıqları aradan getmişdirsə, eybi yoxdur.
Meyitin xüsusi libasla dəfn olunması
Livanda bəzi müsəlmanlar vəsiyyət edirlər ki, onları toy libasında dəfn etsinlər. Belə vəsiyyət etmək caizdirmi? Caizdirsə, bu vəsiyyətə əməl etmək vəsiyə lazımdırmı?
Əgər o libasda kəfənin şərtləri varsa və ya üçlük kəfəndən əlavə olarsa, israf sayılacaq qədər çox bahalı paltar olmasa, caizdir.
Hamilə qadının necə dəfn olunması
Bətnində 7 aylıq müsəlman uşağı olan müsəlman qadın vəfat etmişdir. Bəziləri deyirlər ki, ananın arxa səmtində ayna qoymaq lazımdır ki, uşağın üzünü qiblə tərəfə əks etdirsin. Bu iş lazımdırmı?
Ananın üzü qibləyə olması kifayətdir. Ayna qoyulmasının mənası yoxdur.
Meyitlə namaz qılan şəxs arasında maneənin olması
Tabutla namaz qılanlar arasında maneənin olması işkal yaradırmı?
Eybi yoxdur. Lakin namaz qılanla meyyit arasında divar və ya pərdə olmamalıdır.
Qadın, yoxsa kişi olması məlum olmayan şəxsin meyit qüslü və namazı
Bir şəxs vəfat etmişdir. Lakin qadın və ya kişi olması məlum deyil. Bu şəxsin namaz və qüslü necə olmalıdır?
Əgər məqsəd xonsadırsa (həm kişilik, həm də qadınlıq əlamətləri olan adam), gərək ona məhrəm olanlar qüsl versinlər. Məhrəmi olmasa qadın və kişilərdən hər biri ona qüsl verə bilərlər. Namazda da ehtiyata əməl etsinlər.
Qadın, yoxsa kişi olması məlum olmayan şəxsin meyit qüslü və namazı
Bir şəxs vəfat etmişdir. Lakin qadın və ya kişi olması məlum deyil. Bu şəxsin namaz və qüslü necə olmalıdır?
Əgər məqsəd xonsadırsa (həm kişilik, həm də qadınlıq əlamətləri olan adam), gərək ona məhrəm olanlar qüsl versinlər. Məhrəmi olmasa qadın və kişilərdən hər biri ona qüsl verə bilərlər. Namazda da ehtiyata əməl etsinlər.
Meyit qüsllərindən birinin yaddan çıxması
Əgər səhvən meyyitə verilməsi vacib olan üç qüslün biri verilməsə, hökmü nədir?
Meyyitə ehtiramsızlığa səbəb olmasa qəbri qazıb meyyiti çıxarmaq və qüslü təkmil etmək caizdir. Lakin bu iş vacib deyil.
Meyit qüslü bitmədən öncə sıçrayan su
Sidr və kafur qatılmış su ilə qüsldən sonra və xalis su ilə qüsl verməzdən öncə meyyitin bədənindən axan su damcıları pakdır, yoxsa nəcis?
Meyyitə verilən üç qüsl bitməmiş meyyit pak olmur.
Uşağın ana qanından qidalanmasında məqsəd
436-cı məsələdə qeyd etmişsiniz ki, “Heyz, hər ayda, bir neçə gün müddətində, qadınların bətnindən xaric olan bir qandır. Nütfə bağlanan zaman uşağın qidasıdır.” Bu məsələ aşağıda şərhi verilən məsələləri nəzərə almaqla elmi meyarlarla müvafiq deyil. Buna görə də xahiş edirik ki, daha artıq izah edəsiniz. Hər bir baliğ qadında yaisəlikdən öncə aylıq adət dövrü adətən aşağıdakı mərhələlərdən ibarətdir:1) Rəhimin (uşaqlığın) həcminin artması dövrü. Bu mərhələdə qadının bətni strogen hörmonlarının ifrazı nəticəsində qalınlaşır. Bətnin divarlarının qalınlaşması onun uşağı qəbul etməsi üçün hazırlaşmasına görədir. 2) Hamiləlik baş verərsə və rüşeym əmələ gələrsə, mövcud rüşeym bətnin borularından keçib bətnə daxil olur. Bu qalın və qanla dolu layı özünə yuva seçir. Rüşeym burada bir müddət qan vasitəsi ilə daşınan qida maddələri ilə qidalanır və inkişaf edir. Həqiqətdə rüşeym qida kimi qanın özündən qidalanmır. Yalnız qan vasitəsilə nəql olunan oksigen və qida maddələrindən istifadə edir. 3) Yuva seçimindən təxminən üç həftə sonra ciftin əsası qoyulur. Burada ciftin vəzifəsi bətnin qalınlaşmış toxumalarından oksigen və qida maddələrini alıb göbək bəndi vasitəsilə rüşeymə ötürməkdir. Habelə rüşeymin həyat fəaliyyətlərindən əmələ gəlmiş karbon qazlarını ananın qanına ötürür. Ciftin digər vəzifəsi isə analıq hormonlarının ifrazıdır ki, bu da aylıq adətin qarşısını alır. 4) Hamiləlik baş verməsə bətnin qalınlaşmış və qanla dolu divarları xarab olaraq sökülməyə başlayır ki, bu da aylıq adət adı ilə məşhurdur. Qanaxma qurtarandan sonra bətnin divarları yenidən rüşeymin qəbul edilməsinə hazırlaşır. Yəni qalınlaşmağa və qanla dolmağa başlayır. Buna görə də qadın hamilə olanda yuxarıda sözü gedən xas hormonların ifrazı üzündən adətən qanaxma keçirmir. (Nəinki, rüşeym o qanı yeyir.) Yəni əsas etibarilə qanaxma baş vermir ki, rüşeym onu yesin. 5) Yuxarıda sadalanan bütün mərhələlərə müxtəlif hormonların ifrazı sayəsində nəzarət olunur. Əgər bu hormonları iynə və ya yemək vasitəsilə qadına təzriq etsək, aylıq qanaxma baş verməyəcəkdir. Bütün bunları nəzərə alsaq qanı hansı şəkildə uşağın qidası adlandırmaq olar?
Burada bətnin divarlarının qan sızdırdığı və rüşeymin onu yediyi nəzərdə tutulmamışdır. Məqsəd budur ki, hamiləlik zamanı qan ananın damarlarında toplanır, cift vasitəsilə və ya digər yolla rüşeymə ötürülür. Qida maddələrini və oksigeni rüşeym həmin ana qanından alır. Necə ki, süd verən zaman adətən aylıq adət baş vermir. Çünki, qanın bir hissəsi südə çevrilib körpənin yeməyi olur. Əgər desək ki, qan uşağın yeməyidir, məqsəd sizin yazdığınız yox, bu mənadır.
Heyzli qadının cənabət qüslü
Qadın cünub (cənabətli) olan halda aylıq adəti çatarsa və ya aylıq adət halında cünub (cənabətli) olarsa həmin halda cənabət qüslü ala bilərmi?
Maneəsi yoxdur. Cənabət qüslü ilə cəbabətdən pak olur. Habelə, müstəhəb qüslləri də yerinə yetirə bilər.
Heyzli qadının cənabət qüslü
Qadın cünub (cənabətli) olan halda aylıq adəti çatarsa və ya aylıq adət halında cünub (cənabətli) olarsa həmin halda cənabət qüslü ala bilərmi?
Maneəsi yoxdur. Cənabət qüslü ilə cəbabətdən pak olur. Habelə, müstəhəb qüslləri də yerinə yetirə bilər.
Heyzli qadınla qüsl almadan öncə yaxınlıq etmək
Heyzlə qan kəsiləndən sonra və qüsl almamışdan qabaq yaxınlıq etmək caizdirmi?
Caizdir. Lakin ehtiyat müstəhəb, bu işi tərk etməkdir.
Mütəmadi şəkildə qan ləkəsi görən qadın
Bir neçə ay mütəmadi şəkildə ləkə görən qadının hökmü nədir? Bunu da əlavə etmək lazımdır ki, həkimlər ehtimal verirlər ki, bu qanlar daxili yaralarla bağlıdır.
Məsələnin iki şəkli var. Əgər bu qanın yara, çiban və uşaqlığın qanı olması sübuta yetsə qüslü yoxdur, və adi haldakı kimi dəstəmaz almalı və namaz qılmalıdır. Lakin bətnin arizələrindən irəli gəlirsə istihazədir. Belə ki, azacıq ləkə görmək həddində az olarsa, hər namaz üçün dəstəmaz alması lazımdır, Qüslü də yoxdur. Bədəni yumalı, namaz qılmalıdır. Əgər qanın cərəyanı olsa, qüsl vacib olur. (Bir qüsl sübh namazı üçün, bir qüsl zöhr və əsr namazları üçün və üçüncü qüsl məğrib və işa namazları üçün.) Əgər qüslün ona zərəri və ya kəskin məşəqqəti varsa təyəmmüm ala bilər.
Cümə qüslünün qəzası
Cümə qüslünün qəzası barədə dəlil-sübut varmı?
Bəli. Bu barədə hədis var ki, şənbə günü günbatana kimi onun qəzasını yerinə yetirmək olar.
