Böyük şəhərlərin hökmləri
“Böyük şəhərlər” deyəndə məqsəd nədir? İranda neçə böyük şəhər var? Böyük şəhərlərdə məsafəni şəhərin axırından hesablamaq lazımdır, yoxsa məhəllənin axırından?
Böyük və kiçik şəhərlər arasına fərq yoxdur. Böyük və kiçik şəhərlər müsafir hökmlərində eynidir, yalnız bu hal istisna olunur ki, bir şəhər o qədər böyüsün ki, onun hər məhəlləsi müstəqil bir şəhər sayılsın. Məsələn, Şemiran və Rey kimi şəhərlər Tehrana bitişik olsalar da müstəqil şəhər sayılırlar. Lakin Tehranın müxtəlif məhəllələri onun bir hissəsi sayılır. Hər məhəlləsi müstəqil şəhər olan hallarda onların arasındakı məsafə müsafir namazının məsafəsidirsə, namaz şikəstə olur. Əks-halda namaz tamamdır. Məsafədə meyar, şəhərin axırıncı evləridir.
Məhcur olmayan borclu şəxsin müamiləsi
Məhcur olmayan borclu bir şəxs, borcdan qaçmaq məqsədi ilə öz əmlakını həqiqi, qeyri-müəvvəzi müamilə etsə, nafizdirmi?
Şəri hakimin hökmü ilə məhcur olmamışdırsa, müamilə batil deyil. Lakin haram bir iş görmüşdür.
İcarə müddəti bitəndən sonra icarəçinin ondan istifadəsi
İcarə müddəti sona çatandan sonra və əmlak sahibinin razılığı olmadan icarəçinin mağazadan və ya yaşayış mənzilindən istifadə etməsinin hökmü nədir? Halbuki İslam quruluşunun mədəni qanununda icarə verənin şəxsi ehtiyacı olmamaq şərti ilə istifadə haqqı icarə edənə verilir, hətta əmlak sahibinin razılığı olmasa belə.
Razılıq olmadan onun istifadəsi caiz deyil; yalnız zərurət və məcburiyyət qarşısında, özü də zərurət və məcburiyyətin təmin olduğu miqdarda olsa, eybi yoxdur.
Kürəkəndən şirbaha almaq
Ana şirbaha (süd pulu, başlıq) ala bilərmi?
Nikah əqdi oxunan zaman əqdin daxilində şərt olaraq qeyd olunarsa, ana bu halda şirbaha ala bilər.
Qadınların idarələrdə çalışmaları
Kişilərin müraciət etdikləri idarələrdə qadınların işləməsi caizdirmi?
İslam qaydalarına riayət etməklə, eybi yoxdur.
Qadının mənzilin işlərini yerinə yetirməsi
Qadın mənzildə öz vəzifələrini yerinə yetirməyə bilərmi? Məsələn, yemək bişirməyə, evi səliqəyə salıb təmizləməyə bilərmi? Kişi qadını belə işləri görməyə məcbur edə bilərmi?
Onu məcbur etməyə haqqı yoxdur. Qadın yalnız öz istəyi ilə bu işləri görə bilər.
Minada gecələməyin zaman müddəti
Hacılar on ikisinə keçən gecə, şəri gecə yarısından sonra Məkkəyə gəlib, on ikinci gün, günortadan sonra yalnız rəmyi-cəmərat üçün Minaya qayıdıb, öz əməllərini yerinə yetirə bilərlərmi?
Minada gecələmək üçün gecənin birinci yarısını, yaxud ikinci yarısını (orada) qalsalar, kifayətdir.
Üzrlü qadınlar üçün Məkkə əməllərini qabağa salmaq
Qadının təvafı qabağa salarkən yerinə yetirdiyi əməllərdə yalnız təvaf öncədən yerinə yetirilir, yoxsa təvaf və səyin hər ikisi qabağa salınmalıdır?
Məkkənin bütün əməlləri qabağa salınır, yəni ziyarət təvafı, ziyarət təvafının namazı, səy, nisa təvafı və nisa təvafının namazını öncədən yerinə yetirir.
Müzaribədə mənfəətin təyin olunmasının səhih olma şərtləri
Bir şəxs bir məbləğdə pulu digərinin ixtiyarında qoyur ki, onunla işləsin və hasil olan qazancı bərabər şəkildə bölsünlər. Pulu alan şəxs, şərikinin olduğuna görə əldə olunan qazancı dəqiq şəkildə hesablaya bilmədiyi üçün bildirir ki, bu pul, yəni məsələn, yüz min tümən onların hər biri üçün ayda təxminən üç min tümən gəlir hasil edə bilər. Belə bir müzaribə səhihdirmi?
Bu müzaribə üç şərtlə səhihdir:1) Müzaribə müqaviləsi hər birinin mənfəətini faizlə təyin etmək əsasında tənzim olunsun. Yəni, məlum olsun ki, hasil olan gəlirin neçə faizi sərmayəçiyə və neçə faizi də işləyən şəxsə aiddir. (Bundan əlavə, zərər dəysə, onu qəbul etməlidir.)2) Mal sahibi qarşı tərəfə vəkalət verməlidir ki, qazanc hasil olandan sonra onun payını nəzərdə tutulan məbləğdə sülh (razılaşma) etsin. 3) Mənfəət hasil olmadıqda isə ödədiyi aylıq pul “ələl-hesab” adı ilə verilməlidir.
Nişanlılıq dövrünün hədiyyələrini tələb etmək
Kürəkən toydan qabaq öz xanımına hədiyyə ünvanı ilə çoxlu bəzək əşyaları, o cümlədən qızıl və s. almışdır. Qızın yaxınlıqdan boyun qaçırdığını fərz etsək, oğlanın bu bəzək əşyalarını tələb etməyə haqqı varmı? Kürəkənin razı olmadığını biləndən sonra qızın bu zinət əşyalarından istifadə etməsi caizdirmi?
Haqqı var və məsələdə fərz olunan halda qızın o əşyalardan istifadə etməsi caiz deyil.
Cümə günü zöhr namazını ucadan qılmaq
Cümə günü zöhr namazının qiraətini ucadan oxumaq caizdir?
Səfərdə olmasa ucadan oxumaq müstəhəbdir. Səfərdə olarsa camaatla qılan halda (ucadan oxumaq) müstəhəbdir, fürada halda isə yox.
