Dayının məhrəmliyinin dəlil-sübutu
Məşhur fətvadan başqa, dayının məhrəm olması dair hansı dəlil var?
Bu məsələ “Nisa” surəsinin 23-cü ayəsində aydın şəkildə qeyd olunmuşdur. Bu ayədə buyurur: وَبَنَاتُ الأَخِ وَبَنَاتُ الأُخْت “... qardaşınızın qızları və bacınızın qızları”Şübhəsiz ki, bacı qızı birinə məhrəm olarsa, dayı da ona məhrəm olacaqdır. Çünki bir tərəfdən bacı qızıdır, bir tərəfdən dayı.
Şəriki tanımağın qeyri-zəruriliyi
Şəriklərin bir-birini tanımaları lazımdırmı?
Müşarikət (şəriklik) əqdində şərikləri tanımaq zəruri deyil. Bu miqdar da kifayət edər ki, şəriklər müəyyən və məlum olsunlar, məsələn, adları dəftərlərdə qeyd olunmuş olsun.
Sərqofli şəklində olan mülkdən alınacaq cərimələr
Neçə illər bundan öncə müəyyən şəxslər mağazaların sərqofli haqqını mağazanın bütün mövcud xüsusiyyətlərini, o cümlədən balkonunu (yarım mərtəbə) görüb, sahibindən almışlar və müamilə şəri və qanuni yolla baş tutmuşdur. 20 ildən çox vaxt keçəndən sonra bələdiyyə idarəsi balkona (yarım mərtəbə) görə bir məbləğdə pul tələb edir. 1) Bu məbləğ pulu kirayəçilər ödəməlidir, yoxsa mağaza sahibinin öhdəsindədir? (Əlavə etmək lazımdır ki, müamilə zamanı yarım mərtəbə şəklində balkon olmasaydı, ya müştəri onu almazdı, ya da müamilə qiyməti fərqli olardı.)2) Əgər müamilə zamanı mağazanın balkonu olmamış və kirayə edən şəxs sonradan sahibinin icazəsi ilə balkonu tikmişdirsə, bu halda bələdiyyə idarəsinin tələb etdiyi pulu kim verməlidir (sahibi, yoxsa kirayəçi) ?
1) Əgər sahibi əvvəlcədən belə halları öz öhdəliyinə götürmüşdürsə və ya ürf (camaat) və ticarət adətləri belə bir öhdəliyi sahibin öhdəsinə qoyurlarsa, bu işi görmək onun öhdəsindədir. Bu iki haldan qeyrisində isə ona heç nə vacib deyil. 2) Bu halda kirayəçinin öhdəsindədir.
İtin paltara toxunması
Əgər it bir kəsin paltarına toxunsa və o, həmin paltarla məscidə daxil olsa, məscidi paklamaq lazımdır?
Paltar və ya itin bədəni nəm olmasa nə paltar nəcis olur, nə də məscid?
Əvvəllər həccini fadis edən şəxsin məhsur olması
Həccini fasid (xarab, yanlış) edən, sonra məsdud və ya məhsur olan şəxsin hökmü nədir?
Vacibdir ki, məsdud və məhsura məxsus olan əməlləri yerinə yetirsin və sonrakı il həcc yerinə yetirsin.
Şərikliyin pozulması
Aldığı maşının qiymətini ödəmək üçün yüz min tümən pula ehtiyacı olan şəxs öz dostuna müraciət etmiş və bu pulu ondan almış və onun pulu qaytarılan zaman öz dəyərini itirməməsi üçün onu maşının altıda bir hissəsinə şərik etmişdir. Bu işin hökmü nədir? Bu müamiləni poza bilərmi?
Əgər maşının altıda bir hissəsinə dair onun müamiləsi ciddi imişsə, müamilə səhihdir və onu öz tərəfindən (bir tərəfli) poza bilməz. Əgər müamilə zahiri imişsə, öz pulunun miqdarından (yüz min tüməndən) artıq bir şey tələb etməyə haqqı yoxdur.
Ağılsız, səfeh işlər görən şəxsin məhcur olması
Bir şəxs səfeh işlər görür. Məsələn, öz pullarını qumarbaz adamlara verir və qumarbazdan bank hesabında pul olmadığı halda bir çek almaqla kifayətlənir. Habelə öz arvad-uşağının evə ehtiyacları olduğu halda, evini başqasına verir: 1) Onu bu təsərrüflərdən saxlamaq olarmı? Şəriət sahibinin bu cür problemlər barəsində nəzəri nədir? 2) Onun uşaqları məhkəməyə şikayət edə bilərlərmi?3) Şəri hakim və Vəliyyi-fəqihin nümayəndəsi özü şəxsən (şikayətçi olmasa) bu istiqamətdə ölçü götürə bilərmi?
1) Yuxarıdakı məsələdə fərz olunanlara görə bu şəxs “səfeh”dir və öz əmlakında birbaşa dəxalət etməyə haqqı yoxdur. 2) Şikayət etməyə haqları var. 3) Şəri hakim və onun tərəfindən bu kimi işlər üçün təyin olunan şəxslər, yuxarıdakı vəziyyətə oxşar hallarda bu barədə ölçü götürə bilərlər.
Minadan xaricdə qurban kəsmək
Səudiyyə dövləti qurban kəsmək üçün Minadan xaricdə bir neçə məkan təyin etmişdir. Hacıların (bununla əlaqədar) vəzifələrini bəyan edin.
Hazırkı qurbangahların əksəriyyəti Minadan xaricdədir. Lakin hazırkı şəraitdə bu qurbangahlarda qurban kəsməyin eybi yoxdur.
Qadınların cümə namazında iştirakları
Qadınların cümə namazında iştirakı məkruhdurmu?
Əsrimizdə və zamanımızda Sanəviyyə (ikinci dərəcəli) ünvanlara nəzər yetirsək, onların cümə namazında iştirakı üstün əməldir.
Namazların qəzalarını yerinə yetirməkdə acizlik
Mənim çox namazlarım qəza olmuşdur. Onların hamısını yerinə yetirməyə gücüm çatmır, vəzifəm nədir?
Keçmiş namazlarınızın qəzasını tədrici şəkildə, bacardığınız qədər qılın.
Nağd müamilənin pulunu uzun müddət ödəməmək
Əgər satıcı, malı nəqd olaraq müştəriyə satarsa və alıcı da səhlənkarlıq üzündən onun pulunu 10-15 ilə qədər saxlayarsa, bu müddət ərzində malın qiyməti bir neçə dəfə artarsa, bu halda satıcı malın özünü alıcıdan tələb edə bilərmi?
Yalnız öz pulunu tələb etməyə haqqı vardır. Lakin uzun müddət keçdiyinə və pulun dəyərinin həddindən çox dəyişdiyinə, ehtiyat vacib budur ki, onu razı salsın və ya qiymət arasındakı fərqi mühasibə etsin.
Maşını şərikli surətdə almaq
Bir şəxs mənə bir qədər pul vermişdir ki, özümdə olan pulla birlikdə maşın alıb hər ay ona qazanc adı ilə müəyyən məbləğdə pul verim. Bu iş caizdirmi? Caiz deyilsə, onu şəri yolu necədir?
Müamilənin şəri şəkildə olması üçün bu formada əməl etmək lazımdır ki, maşının sözü gedən məbləğinin miqdarında pulu, pulun sahibinə təhvil verin, sonra onun maşından olan payını müəyyən məbləğə icarə edin. Hər iki tərəf üçün müddətin sonunda müamiləni pozmaq haqqı verilsin. Sözü gedən müamilə bu şəkildə əncam verilsə, səhihdir.
Vilayət haqqının kürəkənə keçməsi
Ata kürəkənindən müəyyən qədər pul almaqla öz qızına olan vilayət (qəyyumluq, başçılıq) haqqını kürəkənə verə bilərmi?
Atanın vilayət haqqını kiməsə vermək mümkün deyil, nə pulla, nə də pulsuz.
