Təhsil alınan yerdə qalmaq
Tələbələrin 2 illik, 4 illik və ya daha artıq müddətdə təhsil aldıqları yerlər onlar üçün vətən sayılırmı?
Bəli, vətən olmasa da vətən hökmündədir.
Vətən seçmək qəsdi olmadan bir yerdə uzun müddət olmaq
Təxminən 15 ilə yaxın Qumda sakin olan dini tələbələr, bu yeri özlərinə vətən seçməmişlər və daimi iqamət (qalmaq) niyyətləri də yoxdursa, lakin vətənlərinə də nə vaxt qayıdacaqları barədə tərəddüd edir və nə zaman qayıdacaqlarını bilmirlərsə, belə şəxslərin namaz və oruclarının hökmü necədir? Bu məsələdə iranlı və xarici dini tələbələr arasında fərq varmı?
Sualın fərz olunduğu halda, Qum onların hamısı üçün vətən hökmündədir.
İki yerdə təhsil almaq
Ali məktəbin yerləşdiyi məkanla tələbənin sakin olduğu kənd arasındakı məsafə 4 fərsəxdən azdır. Lakin universitetin ikinci şöbəsi şəri məsafədən uzaqda yerləşir. Tələbə ayda bir-iki dəfə ora gedirsə, namaz və orucunun hökmü necədir?
İnstitutun ikinci şöbəsinə gedəndə namaz və orucu qəsr sayılır.
Təhsil aldığı yerdə namaz və orucun hökmü
Tələbənin təhsil aldığı məkan onun yaşadığı yerin dörd fərsəxliyində yerləşir. O, namaz və orucunu necə yerinə yetirməlidir?
Mütəmadi olaraq gediş-gəliş edirsə, namazı tamam qılmalı və orucunu tutmalıdır.
Ali məktəb tələbələrinin on gün qalmaq niyyəti
Təhsil alınan yer vətən sayılmırsa və tələbə 10 gün qalmağı niyyət edibsə, 10 gündən qabaq 2 saatdan artıq tərəxxüs həddindən çıxa bilərmi? Nəzərinizə çatdıraq ki, təhsil binası tərəxxüs həddindən kənardadır, Yataqxana isə şəhərin daxilindədir. Biz tətil günlərindən savayı hər gün tərəxxüs həddindən keçmək məcburiyyətindəyik.
Davamlı surətdə təhsil aldığı yer, tələbə üçün vətən hökmündədir. Namaz və oruc orada tamamdır. 10 gün qalmaq məqsədi lazım (vacib) deyil. Habelə qaldığı yerdən çıxmağın və yaxın məntəqələrə (məsələn, 3 və ya 4 km.) getməyin də eybi yoxdur.
Ali məktəb və dini hövzə tələbələrinin təhsil məkanında qalmaları
Cənab ustadın nəzərinə görə dini və qeyri dini tələbələrin iki il və daha artıq orada qaldıqları və ya qalacaqları məkan, vətən hökmündədirmi? Əgər oradan öz əsil vətənlərinə və ya başqa bir yerə istirahət və əylənmək üçün müvəqqəti səfər edib, yenidən qalmaq istədikləri yerə qayıtsalar, hökmü nədir?
Belə iqamət məkanları vətən hökmündədir.
Vətənlə təhsil aldıqları yer arasında gediş-gəlişdə olan tələbələr
Hər il Məşhəd şəhərindən olmayan tələbələr Məşhəd universitetinə qəbul olurlar. Onlardan bəzisi Xorasan vilayətinin şəhərlərindəndir ki, adətən hər həftə öz vətənlərinə qayıdırlar. Onların təhsil aldıqları yerlə vətənləri arasındakı məsafə şəri məsafədən çoxdur. Təhsil illərində bu gediş-gəlişlər davam edir. Məsələn, şənbədən çərşənbəyə kimi Məşhəddə olur, qalan iki günü isə vətənlərinə qayıdırlar. Bu tələbələrin namaz və orucla bağlı şəri vəzifələri nədir?
Təhsil üçün uzun müddət qaldıqları məkan vətən hökmündədir. Buna görə də bu məsələ kəsirus-səfərə aid deyil. Belə tələbələr həm vətənlərində, həm də təhsil aldıqları yerdə namazlarını tamam yerinə yetirməli və oruclarını tutmalıdırlar. Lakin həftədə bir dəfə bu iki məntəqə arasında etdiyi səfərdə yol boyu əncam verdikləri namaz və orucları müsafir hökmündədir
Hərbi xidmət yeri
Mən Bəndər Abbasda hərbi xidmət edirəm. Lakin vətənim Şirazdır. Məzuniyyət vaxtı hər iki şəhərdə (Bəndər Abbasda və Şirazda) namazlarımı necə qılmalıyam?
Siz Bəndər Abbasda və Şirazda namazlarınızı tamam qılıb oruclarınızı tutun. Yolda isə namaz və orucunuz müsafir hökmündədir.
Böyük şəhərlər
Tehran və bu kimi şəhərlər böyük şəhərlərdən sayılırmı?
Böyük şəhərlərin və kiçik şəhərlərin hökmləri eynidir. Yalnız hər məhəlləsi camaat içində müstəqil bir şəhər sayılan məkanlar bu haldan istisnadır.
Böyük şəhərlərin hökmləri
“Böyük şəhərlər” deyəndə məqsəd nədir? İranda neçə böyük şəhər var? Böyük şəhərlərdə məsafəni şəhərin axırından hesablamaq lazımdır, yoxsa məhəllənin axırından?
Böyük və kiçik şəhərlər arasına fərq yoxdur. Böyük və kiçik şəhərlər müsafir hökmlərində eynidir, yalnız bu hal istisna olunur ki, bir şəhər o qədər böyüsün ki, onun hər məhəlləsi müstəqil bir şəhər sayılsın. Məsələn, Şemiran və Rey kimi şəhərlər Tehrana bitişik olsalar da müstəqil şəhər sayılırlar. Lakin Tehranın müxtəlif məhəllələri onun bir hissəsi sayılır. Hər məhəlləsi müstəqil şəhər olan hallarda onların arasındakı məsafə müsafir namazının məsafəsidirsə, namaz şikəstə olur. Əks-halda namaz tamamdır. Məsafədə meyar, şəhərin axırıncı evləridir.
Qadının vətən məsələsində ərinə tabe olması
Qadın vətən baxımından ərinə tabedirmi?
Əgər qadının məqsədi ərinə tabeçilikdirsə, vətən baxımından ona tabedir.
İki şəhər arasında daim səfərdə olan insan
Qum və Kərəc kimi iki şəhər arasında daim səfərdə olan bir kəs, hər gün vətəni olmayan Kərəc şəhərinin iki fərsəxliyinə, tədris və ya başqa işlər üçün gedir və qayıdırsa, belə bir şəxs Qum, Kərəc və onun ətrafında namazlarını tamam qılmalıdırmı?
Tamam qılmalıdır.
Çox səfər edən ailə
Bir kəsin iş yeri müsafir məsafəsi qədərində vətənindən uzaqda yerləşirsə və hər gün iş yerinə gedib-qayıdırsa, yaxud bir həftə iş yerində qalırsa, onunla birlikdə olan ailəsinin namazlarının hökmü necədir?
Ailəsi müntəzəm olaraq onunla bir yerdədirsə, onların hamısının namazı tamdır.
Dini tələbələrin vilayət mərkəzlərinə səfərləri
Mən Sari şəhərinin əhalisindən olan bir dini tələbəyəm, neçə müddətdir ki, işimlə əlaqədar Rəşt şəhərində çalışmaqdayam. Nə vaxta kimi burada qalacağım məlum deyil. Mən işimlə əlaqədar, habelə minbərə (təbliğə) getmək üçün mütəmadi şəkildə Gilan məntəqəsinin şəhərlərinə getməli oluram. Yaşadığım yerdə on gün qalmağım müstəsna və nadir hallarda baş verir. Buna görə də iqamət qəsdi ilə on gün bir yerdə qalmaq mümkün olmur. Mənin namaz və oruclarım necə olmalıdır?
Sizin vəzifəniz orucu tutub və namazı tamam qılmaqdır. Əgər 10 gün (iqamət qəsdi edib) bir yerdə qalsanız, birinci səfərdə şikəstə olacaqdır.
Çox səfər edən insan üçün qeyri-peşə səfəri
"Kəsirus-səfər" olan şəxsin, səfərlərinin birində hədəfi başqa bir şey olsa, məsələn, həmişə tədrislə bağlı səfərə gedən müəllim, bu dəfə xəstəyə baş çəkmək üçün və həmişə getdiyi yoldan qeyrisi ilə səfər etmişdirsə, (orucun) iftar və (namazın) qəsr baxımından vəzifəsi nədir?
Onun hökmü digər müsafirlər kimi iftar (oruc tutmamaq) və qəsrdir.
