Kişilərə məxsus bəzək əşyalarını alğı-satqısı
Kişilər üçün qızıl bəzək əşyalarının – üzük, boyunbağı və bilərzik kimi – alğı-satqısının hökmü nədir?
Əgər bu kimi qızıl əşyaları adətən kişilərdən qeyri halda istifadə olunmursa, caiz deyil.
Pulsuz əldə olunan torpaq sahəsinin xümsü
Təxminən otuz il bundan qabaq mədəniyyət işçilərindən bir qrupunu məskənlə təmin etmək üçün onlara pulsuz olaraq torpaq sahəsi ayrılmışdı. Lakin üstündən illərlə vaxt keçsə də, o torpaq sahəsinin yerləşdiyi coğrafi mövqeyi orada yaşayış binasının inşası üçün əlverişli olmamasından, bir neçə il keçdikdən sonra onlar çarəsiz qalıb özlərinə ev almalı oldular. Hal-hazırda sözü gedən torpaq sahəsi satılarsa və ya yaşayış binasına çevrilərsə, bu torpağın satışından əldə edilən pula xüms düşürmü?
Ehtiyat vacib budur ki, onun xümsü ödənilsin.
Başqasını naib tutan naib
Atanın bir neçə övladı var. O, özünün bütün əmlakını və mal-dövlətini müsalihə ünvanı ilə iki oğluna vermiş və bağlamışdır ki, öləndən sonra ən çoxu dörd il ərzində onun tərəfindən bir kəsi “həccətul-islam” yerinə yetirmək üçün göndərsinlər. Övladı şərtinə uyğun əməl edərək, dördüncü il öz məntəqəsindən bir kəsi həccə yollamışdır. Bu naib isə başqa şəhərə çatanda özü getməyib, başqa bir kəsi “Miqat həcci” üçün göndərmiş və “Miqat həcci” yerinə yetirilmişdir. Halbuki, mərhumun övladlarının bundan xəbərləri yox idi. (Yeri gəlmişkən, oranın camaatı Miqat həccinin nə olduğunu bilmir, “həcc üçün naib olmaq” - deyəndə “Bələd həcci” başa düşülür.) Sualımız budur ki:1) Naibin ikinci şəxsi naib tutmaq haqqı varmı?2) Mərhumun əvəzinə yerinə yetirilmiş həcc səhihdirmi? (Həcc vəzifəsi) mərhumun boynundan götürülmüşdürmü?3) Atanın bütün mal-dövlətini övladların hamısına deyil, təkcə ikisi ilə müsalihə etməsinin hökmü nədir?4) Şərtə əməl olunubmu? Mərhumun digər övladları iddia edirlər ki, şərtə əməl olunmayıb. Buna görə də onun mirası varislər arasında bölünməlidir.
1) Naibin başqasını naib etməyə haqqı yoxdur. 2)Yerinə yetirilmiş həcc səhihdir və mərhumun öhdəsindən götürülmüşdür. 1) Müsalihə öz qüvvəsində qalır. 2) Oğlu həcc pulunu birinci naibdən almalıdır. Yaxşı olar ki, varislər arasında bölsün.
Mütəcəzzi müctəhidə təqlid
Müctəhidin (başqa şəxsə) təqlid etməsi haramdır. Bu məsələ az miqdarda məsələlərdə müctəhid olan dini alim və tələbələrə də aiddirmi?
Mütləq (tam) və mütəcəzzi (hissə-hissə) müctəhidin hər ikisinə aiddir.
Peyk antenaların alğı-satqısı və quraşdırılması
Peyk antenaların alınması və mənzillərdə quraşdırılmasının hökmü nədir?
Əksər hallarda fəsada səbəb olan belə avadanlıqları mənzillərə gətirmək caiz deyil və bunların alğı-satqısı haramdır.
Vəqf edilən əkin sahəsinin satılması
Vəqf olunmuş əkin sahəsini hansı hallarda satmaq caizdir?
Vəqf olunmuş şeyin eynini (özünü) satmaq caiz deyil. Əgər əkinçilik üçün yararsız olsa və tikinti üçün istifadəyə yararlı olsa, onu tikinti üçün icarə vermək olar. Ondan heç bir şəkildə istifadə etmək mümkün olmasa, onu satıb əhsənə (daha yaxşı məqsədə) çevirməkdən başqa çıxış yolu qalmasa, bu hal istisnadır.
Xüms ilinin meyarı
İşçinin (qulluqçunun) xüms ilində meyar, aldığı ilk məvacibdir, yoxsa başqa bir zaman? Burada nəzərdə tutulan şəmsi ilidir, yoxsa qəməri?
Onun başlanğıcı ilk qazancdır. Qəməri və şəmsi ilinin hər ikisi caizdir.
İstifadəyə yararsız olan hədiyyə və vəqf edilən əşyaların qəbulu
Məscidə gətirilən (vəqf edilən və ya məscidin mülkiyyətinə keçirilən) əşyalar qədimi olarsa və ya münasib olmazsa, ya ondan indiki zamanda istifadə olunmursa, ya da istifadə nəticəsində yararsız hala düşmüşdürsə, belə əşyaları qəbul etməyib qaytarmaq olarmı?
Məscid üçün hədiyyə qəbul etmək vacib deyil, lakin vəqf olunmuşdursa və ya məscidin mülkiyyətinə keçirilmişdirsə, onu qəbul etmək və vəzifəyə uyğun əməl etmək lazımdır.
Namaz qılan qadın və kişilər arasında pərdə salınması
Qədim zamanlardan etibarən qadınlar və kişilər arasında pərdə kimi maneə olardı. İndi bir qrup insanlar deyirlər ki, namaz qılan halda və moizə edən zaman qadınlarla kişilər arasında pərdə və divarın olması lazım deyil. Sizin nəzəriniz nədir?
Qadınların cərgəsi kişilərin arxasında olsa pərdə lazım (vacib) deyil. lakin bir-birinin yanında olsalar ehtiyat vacibə görə pərdə lazımdır.
Ümumi qəbiristanlıqda məqbərənin inşası
Şiraz şəhərinin “Darur-rəhmə” qəbiristanlığında dəfn olunmuş bir şəxs ürfan və seyr-sülük əhli olduğu üçün – istər həyatı zamanı,istərsə də ölümündən sonra – çoxlu tərəfdarlara malikdir. Son zamanlar müridləri onun Xacə Şiraziyə böyük məhəbbəti olduğuna görə onun da qəbri üstündə Hafizin məqbərəsinə bənzər bir məqbərə ucaltmışlar. Bu məqbərə onun ardıclılarının ziyarətgahına çevrilmişdir. Bu iş çoxlarının etirazına səbəb olmuş və bu dəftərxanaya müraciət etmişlər ki, bu məqbərəni götürək. Bu səbəbdən xahiş edirik ki, öz mübarək nəzərinizi yazılı şəkildə buyurasınız.
Ümumi şəkildə vəqf edilmiş və hamıya aid olan qəbiristanlıqdan bu şəkildə istifadə etmək caiz deyil.
Əqdin icra olunmasında vəkilin birdən artıq olması
Kəbin oxumaq üçün kişi və qadın tərəfindən vəkillərin (bir nəfər deyil) ayrı-ayrı adamlar olması lazımdırmı?
Kəbin oxumaq üçün kişi və qadın tərəfindən vəkillərin (bir nəfər deyil) ayrı-ayrı adamlar olması lazımdırmı?
Məscidin köhnə xalçalarının daha yaxşısı ilə əvəz olunması
Məscid üçün alınan və ya vəqf olunan xalçalar hal-hazırda istifadə üçün yararlı olsalar da bir-birlərinə uyğun deyillər. Onların birinin özünə məxsus forması vardır. Sual budur ki, belə xalçaları satıb yerinə eyni şəkilli, daha gözəl və bir-birinə uyğun xalçalar almaq olarmı?
Vəqf olunmuş xalçaları satmaq olmaz. Amma istifadəyə yararsız olarsa, eybi yoxdur.
Vəfat etmiş müctəhidə hansı məsələlərdə təqlid etmək mümkündür
Hansı məsələlərdə dünyadan getmiş müctəhidin fitvasına əməl etmək olar?
Yalnız əməl etdiyi məsələlərdə ona təqliddə qala bilər.
Dəstəmazda əlləri iki dəfə yumağa etiqad bəsləmək
Dəstəmazda sağ əli iki dəfə yumaq lazım olduğuna etiqad bəsləyən şəxsin dəstəmazı səhihdir?
İki dəfənin vacib olmasında səhv etdiyinə baxmayaraq, ikinci dəfə yumağın müstəhəb olması nəzəriyyəsinə görə dəstəmazı səhihdir.
