Şiə kişinin əhli-kitabla evlənməsi
Şiə bir kişinin əhli-kitabdan olan yəhudi, nəsrani, erməni və s. qızla evlənə bilərmi?
Yalnız müvəqqəti evlənmək caizdir.
Nikah əqdində tələb və qəbulu ayrı-ayrı şəxslərin oxuması
Kişi bir müctəhidin müqəllididir ki, tələb və qəbulu (bir nəfər deyil) ayrı-ayrı şəxslərin oxumasını şərt bilir. Qadın isə ayrı bir müctəhidin təqlidçisidir ki, icab və qəbulu bir nəfərin oxumağını kafi bilir. Burada bu iki müctəhidin hansı birinin fətvasına əməl etmək lazımdır
Belə hallarda ehtiyat budur ki, ayrı-ayrı şəxslərin oxumağını şərt bilən müctəhidin fətvasına uyğun əməl olunsun.
Əhli-sünnətin nəzəri ilə bayram etmək
Əhli-sünnət çoxluq təşkil edən və şiələr azlıqda olan şəhərlərdə Qurban və Fitr bayramlarında, əksinə yəqinimiz olmadığı halda onlarla bayram edə bilərikmi? Əgər Nəcəf-Əşrəfdə ay görünərsə və iyirmi doqquz gün oruc tutsalar, digər tərəfdən İstanbulda ay görünmədiyinə görə Əhli-sünnət otuz gün oruc tutaraq Nəcəfdən bir gün sonra bayram etsələr, biz şiələrin vəzifəsi nədir?
Təqiyyə şəraiti və meyarları mövcuddursa, onlarla birgə bayram edə bilərsiniz. Nəcəfdə ay görünərsə, İstanbul üçün kifayətdir.
Qadınlar üçün xüms ili
Xüms ilini təyin etmək yalnız ailə başçısı olan və ailəni təmin edən kişilərə məxsusdur, yoxsa kişilərin himayəsi altında yaşayan, əlinə cüzi miqdarda bir şey gələn evdar qadınlara da aiddir? Bu qadınların əlində olanlara da xüms düşürsə, onların əmlakının təxmisi kişilərlə fərqlidirmi? (Belə ki, bəzi ağalar demişlər ki, ərli qadınlar əllərinə bir şey gələn kimi təxmis etməlidirlər).
Hər kəsin (illik) xərclərindən artıq qazancı olarsa, xüms ili təyin etməlidir. Üstündən bir il keçəndən sonra öz əmlakını təxmis etməlidir.
Məscidin vəqf olunmuş avadanlığının satılması və ya dəyişdirilməsi
Bəzən xalça və digər avadanlıq məscidə vəqf olunur ki, vəqf olunan zamandan və ya ondan sonra camaatın, yaxud fəndə mütəxəssis insanların qənaətinə görə, onların istifadəsi caiz deyil və satılmasının zamanı çatmışdır. Əks halda zaman keçdikcə onun dəyəri azalacaqdır. Belə xalçaların və başqa avadanlıqların satılması, onların yerinə məscid üçün digər xalça və avadanlığın alınması caizdirmi?
Hal-hazırda istifadəyə yararsızdırlarsa və ya onların aradan getməsinə səbəb olursa, onları oxşarla dəyişdirmək caizdir.
Məscidin kanalizasiyasının vəqf olunmuş qəbiristanlıqdan keçməsi
Məscidin rəhbər heyəti bu fikirdədir ki, məscidin ümumi tualetinin kanalizasiyasını boru kəməri vasitəsilə təxminən 35 il ölü dəfn olunmayan köhnə, tərk edilmiş qəbiristanlıqdan keçirsinlər. Zahirən oranın qəbiristan olmasını göstərən heç bir əsər-əlamət yoxdur. Bundan əlavə, nəcasətin də qəbiristan torpaqları ilə heç bir təması olmayacaqdır. Bu iş caizdirmi?
İşkalsız deyil. Yalnız bu halda olar ki, qəbiristanlığın əsər-əlaməti tamamilə aradan getmiş olsun və oranın yeri də vəqf olunmuş olmasın.
Məscidin qədim vəsaitini yenisi ilə əvəzləmək
İndiki zamanda adətən istifadə olunmayan qədim qab-qacaq kimi avadanlıq, məscidə vəqf olunmuşdur. Belə qab-qacağı hal-hazırda onlardan istifadə olunmadığına görə satıb onun pulu ilə buna oxşar qab-qacaq və ya məscidə lazım olan digər avadanlıq almaq olarmı?
Əgər hal-hazırda istifadəyə yararlı deyilsə, onları oxşar qab-qacaqla dəyişmək olar. Məscidin qab-qacağa ehtiyacı yoxdursa, onun digər xərcləri üçün istifadə olunsun.
Xümsü verilməmiş libasda ehram
Ehram paltarını zəkatı və ya xümsü verilməmiş puldan almışlarsa, onunla bağlanan ehram səhihdirmi?
Onunla ehram bağlamaq haramdır.
Vəqf edilən əkin sahəsinin satılması
Vəqf olunmuş əkin sahəsini hansı hallarda satmaq caizdir?
Vəqf olunmuş şeyin eynini (özünü) satmaq caiz deyil. Əgər əkinçilik üçün yararsız olsa və tikinti üçün istifadəyə yararlı olsa, onu tikinti üçün icarə vermək olar. Ondan heç bir şəkildə istifadə etmək mümkün olmasa, onu satıb əhsənə (daha yaxşı məqsədə) çevirməkdən başqa çıxış yolu qalmasa, bu hal istisnadır.
Məscidin əmlakının mülk, yoxsa vəqf olmasında şəkk
Vəqfin və mülkiyyətə keçirməyin hökmlərinin fərqli olduğunu fərz etsək, keçmişdə məscidə verilən əşyaların məscidə vəqf olunduğunu, yoxsa məscidin mülkiyyətinə keçirildiyini bilməsək, bu əşyalar barəsində onlardan hansı birinin hökmü icra olunmalıdır?
Ehtiyat vacib budur ki, onlarla vəqf kimi rəftar edək.
Vəqf olunmasına ehtimal verilən torpaq sahəsində hüseyniyyə inşası
Kəndin bir guşəsində qədim bir məscid yerləşir ki, ətrafında bir qədər sahibsiz (çöllük) və istifadəsiz torpaqlar var. Təxminən 30 il bundan öncə bir neçə uşaq cənazəsi orada torpağa tapşırılıb. Oranın vəqf olunması barədə heç bir sənəd mövcud deyil. Buna görə də “On dörd məsumu (əleyhimuss-səlam) sevənlər” heyəti məhəllə camaatının razılığı ilə bu torpaqların ətrafına hasar çəkmək və orada Hüseyniyyə tikmək qərarına gəlmişdir. Onlar dağılmaqda olan qədim məscidi də təmir edib genişləndirmək fikrindədirlər. Şəriət baxımından bu iş caizdirmi?
O torpaq sahəsinin vəqf olmasına dair heç bir sənəd yoxdursa və Hüseyniyyənin tikilməsi qəbirlərin açılmasına səbəb olmasa, maneəsi yoxdur.
Qüsldə həddən artıq çox su işlətmək
Qüsl almaq üçün çoxlu su tökməyin zərəri varmı? Çox tərləmiş şəxsin tərini yumazdan qabaq etdiyi qüsl səhihdirmi?
Çox su qüslə zərər yetirmir. Lakin israf olsa artıq miqdarı haramdır. Bədənin təri suyun muzaf olmasına səbəb olmazsa eybi yoxdur. Lakin daha yaxşı olar ki, əvvəl tərini yusun, sonra qüsl alsın.
Xüms ilinin meyarı
İşçinin (qulluqçunun) xüms ilində meyar, aldığı ilk məvacibdir, yoxsa başqa bir zaman? Burada nəzərdə tutulan şəmsi ilidir, yoxsa qəməri?
Onun başlanğıcı ilk qazancdır. Qəməri və şəmsi ilinin hər ikisi caizdir.
İmam səhmini ziyarətə xərcləmək
İmamın (əleyhis-səlam) səhminin ziyarətlərə xərclənməsinin hökmü nədir?
Onun şənindəndirsə və israf deyilsə, caizdir.
