şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Əgər mülk onlardan birinin ixtiyarındadırsa, onun dəlil və sübutu irəlidir. Əgər mülk onların hər ikisinin ixtiyarındadırsa, və ya heç birinin ixtiyarında deyilsə, (mülkü) bölməlidirlər.

Qazılar yekdil rəyə malikdirlərsə, maneəsi yoxdur. Lakin fikir ayrılığı olan halda, bir nəfər işi aparmalı və qərar çıxarmalıdır.

Qazının elmi hissi və ya hissə yaxın əsaslardan (meyarlardan) hasil olarsa, hüccətdir.

Bir cinayət işinə bir qazı baxmalıdır. Hərçənd o digərləri ilə məşvərət edə bilər.

Heç bir dəlil və sübutun olmadığını fərz etsək, inkar edən şəxs and içməlidir, ehtiyat budur ki, onun vəlisi də (başçısı da) and içsin.

Əgər düxul (dəllək kəsən yerə qədər daxil olma) gerçəkləşərsə, onun haqqında zina cəsazı tətbiq olunmalıdır.

Şəriət qaydalarına görə onun günahını özünə başa salmaq və ona müdafiə üçün icazə vermək lazımdır. Sonra İslam ədalət meyarlarına, habelə müqəddəs fiqhi hökmlərdə göstərilənlərə uyğun olaraq mühakimə edilməlidir.

Onlar şəri hakimin yanına gedib, öz sənədlərini təqdim etməlidirlər. Əgər and içmək lazım olsa, azyaşlının vəlisi (himayə edən, qəyyum) onların haqqını müdafiə etmək üçün and içə bilər.

Fərdlər arasında fərqlərin mövcud olmasına baxmayaraq müqəddəs şəriət hamı üçün eyni məbləğdə diyə nəzərdə tutmuşdur (qadın – kişi və bu kimi halları istisna etməklə). Səbəbi də bu ola bilər ki, aydın meyarlar olmadan, onların arasındakı fərqi qəbul etmək ictimaiyyət içində saysız-hesabsız çəkişmə və mübahisələrə səbəb ola bilər ki, bunun da ziyanı faydasından artıq olacaqdır.

Bu hökm borclara məxsusdur.

Əgər nəcisi saxlamaq qüvvəsi tamamilə aradan getmişdirsə, buna görə bütöv diyə ödənilməlidir. Sınmış çanağın diyəsində isə ekspertlərə müraciət etməklə onun naqisliyinin faizi müəyyən olunmalı və tamam diyə ilə müqayisədə həmin miqdar ödənməlidir. (Onun neçə faizi aradan getmişdirsə, ona mütənasib şəkildə ödənməlidir.)

Eybi yoxdur.

Sözü gedən qayda bütün hallara şamil olmur. Çünki, bəzi hallarda nəqli dəlillər və icma onun əksini göstərir. Buna görə də nəqli dəlil və icma mövcud olan hallarda həmin halın konkret hökmünə əməl etmək lazımdır.

Müxtəlif İslam firqələrinin alimlərinin cüzi bir hissəsi Quranın təhrif olunduğuna etiqad bəslədiklərini nəzərə almaqla (hərçənd təhqiqatçılar heç bir vəchlə Quran təhrifini qəbul etməmişlər) belə şəxslərə irtidad hökmü verilmir. Amma belə bir şəxs böyük bir səhvə yol vermişdir.

Ehtiyat budur ki, öz aralarında müsalihə (razılaşma) etsinlər.