Zinaya məcbur etmək
Bir şəxs bir qadınla bir kişini zinaya məcbur etsə, onun (məcbur edənin) hökmü nədir?
Ağır şəkildə təzir olunmalıdır.
İstifadəsiz məsciddən idman məkanı kimi istifadə etmək
İsfahanın Mübarəkə rayonunun Xuli Xan kəndində qədim bir məscidimiz var. İslam inqilabından sonra bir neçə yeni və böyük məscid istifadəyə verildiyinə görə, bu məscid tamamilə istifadəsiz qalmışdır. Yeri gəlmişkən, bu məscid üçün vəqf siğəsi də oxunmamışdır. Bir neçə ildir ki, bu kəndin idmançılarından bir qrupu, idman üçün yerləri olmadığına görə bu məsciddən qədim idman növü üçün salon kimi istifadə edirlər. Qədim idman növünün milli və ənənəvi idman növü olduğunu, bu idmanın əvvəlindən axırına qədər “ya Əli” (əleyhis-səlam) zikri, Həzrət Məhəmmədə (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) salavat və bu kimi zikrlərin yad edildiyini nəzərə alsaq, məsciddə idman etmək və ondan istifadə etmək səhihdirmi?
Məscidi heç bir vəchlə məscid olmaqdan çıxarmaq və ya idman salonuna çevirmək olmaz. Lakin orada idmanla məşğul olmaq məscidin rövnəqdən düşməsinə, vəhninə (süstləşməsinə) səbəb olmasa və namaz qılanlara maneçilik törədilməsə, caizdir.
Naməhrəmlərin gördüyü yerdə namaz qılmaq
Qadın naməhrəm kişinin reybə və ləzzət qəsdi ilə ona baxdığı yerdə və ya üz və əllərində zinət ola-ola, onları örtmədən namaz qılarsa, namazının hökmü nədir?
Namazının eybi yoxdur. Lakin ehtiyat vacib budur ki, özünü naməhrəmin gözü qarşısında qərar verməsin.
Birinci ərin qayıtmasından sonra yenidən ərə getmək
Zeyd öz arvadına ric’i talaq verir və onlar bir-birindən ayrılırlar. Kişi bir şəhərdə, qadın isə digər şəhərdə yaşayır. İddə zamanı sona çatmamış kişi nikahına dönür, lakin qadının bundan xəbəri olmur. İddə sona çatandan sonra qadın ərə gedir. Belə bir şəraitdə vəzifə nədir? Yaxud kişi dönür və qadın ona meylli olduğunu göstərsə də, atası və qardaşları qadına dönməyə icazə vermirlər. Hal-hazırda hadisədən neçə il keçməsinə baxmayaraq, qadın ailə qurmamışdırsa, birinci nikah yerindədirmi? Yaxud da kişi israrının heç bir fayda vermədiyini görüb fikrindən dönsə, yenidən talaq oxumağa ehtiyac varmı?
Dönməsi qəti və şübhəsiz olsa, ikinci əqd batildir və uzun zamanın keçməsinin təsiri yoxdur. Habelə fikrindən dönməklə, nikah əqdi qüvvədən düşmür və onların bir-birindən ayrılması üçün talaq lazımdır.
Naməhrəmə baxarkən reybə və ləzzətdə məqsəd
Naməhrəm qadının üzünə və əllərinə (biləkdən aşağı) ləzzət qəsdi olmadan baxmağın eybi varmı? “Ləzzət və reybə qəsdi” dedikdə nə nəzərdə tutulur?
Eybi yoxdur. Reybə dedikdə məqsəd budur ki, günaha düşəcəyindən qorxsun. Ləzzət dedikdə isə məqsəd cinsi ləzzətdir.
Kafirlərin məscidə daxil olması
Kafirin məsciddə girməsinin qarşısını almaq lazımdır?
Ehtiyat vacibə görə kafirlərin məscidə girmələrinin qarşısını almaq lazımdır. Lakin İslam dini və bu kimi məsələlər barəsində araşdırma aparmaq üçün olsa eybi yoxdur.
Talaq iddəsinin fəlsəfəsi
Talaq verilmiş qadınların iddə saxlamalarının fəlsəfəsi nədir? Sonsuz qadınlar və ya uşaqlığı götürülmüş qadınlar bu qanundan müstəsnadırlarmı?
Qadınların iddə saxlamalarının müxtəlif fəlsəfələri vardır və yalnız uşağa qalmaq məsələsinə aid deyil. Ona görə də şəriətin qeyd etdiyi bütün hallarda qadın iddə saxlamalıdır, istər sonsuz olsun, istərsə uşaqlığı götürülmüş olsun, istərsə də fərzən bir neçə ilə öz ərindən ayrı yaşamış olsun. Bütün bu hallarda iddə saxlamalıdır.
Varis bacıoğlu və əmioğludursa
Vəfat etmiş Zeydin varisi anadan bir olan bacısının övladıdır. Digər tərəfdən də əmisi oğlanlarından üçü həyatdadırlar. Zeydin irsi hansı şəkildə bölünməlidir?
Bacısının övladı olduğu təqdirdə əmisi oğlanlarına heç bir irs çatmayacaqdır. Başqa bir varisi yoxdursa, əmlakının hamısı bacısı uşağına çatmalıdır.
Bir uşağa süd verən şəxsin uşaqlarının məhrəmliyi
Əgər bir qadın öz qaynının qızına süd versə, bu iki qardaşın o qızdan başqa digər övladları bir-biri ilə ailə həyatı qura bilərlərmi?
Qardaşı qızının südünü əmən qız o qadının bütün övladlarına məhrəmdir. Lakin bu iki qardaşın digər övladları bir-birləri ilə evlənə bilərlər.
Məscidin bir hissəsinin mədəni-maarif işlərinə ayrılması
Üç mərtəbəli məscidin üçüncü mərtəbəsindən mübarək Ramazan ayını və buna bənzər günləri istisna etsək, namaz üçün o qədər də istifadə olunmur. Bu halda bu məscidin üçüncü mərtəbəsini hissələrə bölüb hər hissəni ayrı-ayrı mədəni-maarif sahələrinə (məsələn, Quran evi, tələbələrin tədqiqat və mütaliə mərkəzi və s.) ayırmaq olarmı?
Səyyar (qeyri-sabit) avadanlıq vasitəsilə hissələrə bölünsə ki, namaz üçün lazım olan hallarda yerini dəyişmək mümkün olsun, habelə dini fəaliyyətlər üçün nəzərdə tutularsa, maneəsi yoxdur.
Talaq iddəsində əqd oxunması
Bir qız cavan bir oğlanla daimi şəkildə nikah bağlamışdır. Ailələrinin dindar olduğundan get-gəl üçün heç bir problem yaranmasın deyə, onlar arasında nikah əqdi oxunmuşdur. Kəbin oxunduqdan sonra nişanlı oğlan qızla təklikdə olan zaman arxadan yaxınlıq edirmişlər. Bir müddət sonra onların işi münaqişə və ayrılıqla nəticələnmişdir. Qız şəri məsələlərə agah olmadığı üçün bu növ yaxınlığın iddəsi olmadığını düşünmüş və elə buna görə də təəssüflər olsun ki, iddə halında digər birisi ilə daimi nikah bağlamışdır. O, bir neçə il ailə həyatından və uşaq dünyaya gətirəndən sonra məsələni başa düşmüşdür. Bu barədə şəriət hökmünü bəyan edin.
Məsələdə fərz olunanlara görə iddə sona çatdıqdan sonra yenidən əqd siğəsini oxumaları ehtiyat vacibdir və əbədi haram deyil.
Pulun pulla müamiləsi
Pulun pulla müamiləsinin hökmü nədir?
Əgər müxtəlif valyutaların mübadiləsi nəzərdə tutulmuşdursa, eybi yoxdur. Lakin eyni pul vahidinin mübadiləsi nəzərdə tutulmuşdursa, məsələn, İran kağız pulunu eyni pulla mübadilə etsələr, belə ki, əsginaslar camaat içində bir-biri ilə fərqli olsalar, misal üçün, iri əsginasları bəzən kiçik əsginaslardan daha çox bəyənsələr, necə ki, müsafirlər üçün daha istifadəlidir, burada da bir mal (əmtəə) şəklində olub, təklif (istehsal) və tələbə (istehlak) tabe ola bilər. (Əlbəttə, belə hallarda aqil adamlar arasında nəzərə alınan bir az fərqlə). Üçüncü şəkli də bundan ibarətdir ki, sələmdən qaçmaq üçün bir miqdar nağd əsginası daha artıq miqdara – bu əsginasların arasında olan fərq nəzərə alınmasa belə – nisyə və müddətli şəkildə satmaq istəsinlər. Belə müamilənin işkalı var və həqiqətdə alğı-satqı adı verilən sələmli borcdur.
Qızılın qızılla müamiləsi
Qiymət artımı ilə qızılın qızıla satılmasının hökmü nədir? Bu kimi müamilələrin şəri cəhətdən həlli yolu nədir?
Belə hallarda qızılı satmaq üçün ən yaxşı yol budur ki, ayrı-ayrılıqda iki müamilə bağlansın. Məsələn, 1 kq qızılı bir milyon yüz min tümən nəqd pula satsınlar və alver məclisində pulu alıb qızılı versin, sonra 1 kq qızılı ki, bir ilin başında təhvil veriləcək, bir milyona ondan alsın. Nəticə bu olacaq ki, qızılın sahibi bu iki müamilə ilə öz qızılını il başında yüz min tümən əlavə pulla alacaqdır.
Falçılığı özünə peşə seçmək
Bəzi şəxslər xaricdə (zahirdə) “Cameud-dəəvat”dan fala baxmaqla, bürclər vasitəsilə gələcəkdən, keçmişdən və müraciət edənlərin xəstəliklərindən xəbər verir və belə deyirlər: “Sənin filan problemlərin var və ya olacaq, filan qədər verməlisən ki, təsirli bir dua yazım”. Onlar qızlar və oğlanlar arasında, ər-arvad arasında məhəbbət duası, dəlilər üçün, cin toxunan insanlar üçün dua yazaraq, külli miqdarda pul alırlar və bundan əlavə, cümə və camaat namazlarında da iştirak edirlər. Buyurun ki, bu işlərin müqabilində pul almağın hökmü nədir?
Belə işlərin müqabilində pul almaq caiz deyil.
