İtin paltara toxunması
Əgər it bir kəsin paltarına toxunsa və o, həmin paltarla məscidə daxil olsa, məscidi paklamaq lazımdır?
Paltar və ya itin bədəni nəm olmasa nə paltar nəcis olur, nə də məscid?
Təlim namazı
Fərizə (vacib) namazları təlim niyyəti ilə qılmaq olarmı?
Qürbət qəsdi olsa, eybi yoxdur.
İstifadəsiz məsciddən idman məkanı kimi istifadə etmək
İsfahanın Mübarəkə rayonunun Xuli Xan kəndində qədim bir məscidimiz var. İslam inqilabından sonra bir neçə yeni və böyük məscid istifadəyə verildiyinə görə, bu məscid tamamilə istifadəsiz qalmışdır. Yeri gəlmişkən, bu məscid üçün vəqf siğəsi də oxunmamışdır. Bir neçə ildir ki, bu kəndin idmançılarından bir qrupu, idman üçün yerləri olmadığına görə bu məsciddən qədim idman növü üçün salon kimi istifadə edirlər. Qədim idman növünün milli və ənənəvi idman növü olduğunu, bu idmanın əvvəlindən axırına qədər “ya Əli” (əleyhis-səlam) zikri, Həzrət Məhəmmədə (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) salavat və bu kimi zikrlərin yad edildiyini nəzərə alsaq, məsciddə idman etmək və ondan istifadə etmək səhihdirmi?
Məscidi heç bir vəchlə məscid olmaqdan çıxarmaq və ya idman salonuna çevirmək olmaz. Lakin orada idmanla məşğul olmaq məscidin rövnəqdən düşməsinə, vəhninə (süstləşməsinə) səbəb olmasa və namaz qılanlara maneçilik törədilməsə, caizdir.
Qətldə şübhəli bilinən şəxsdən qisas almaq
Bir şəxs iki "kalaşnikov" gülləsi ilə qətlə yetirilmişdir. Qətldə şübhəli bilinən şəxslər dörd nəfərdir. Onlardan üçünün əlində "kalaşnikov" tipli avtomat silah olsa da hal-hazırda aradan çıxıb gizlənmişlər. Lakin yaxalanan birinin əlində "brunov" tipli silah tutulmuşdur. Belə olduqda qan sahibləri dördüncü şəxsdən qisas alınmasını tələb edə bilərlərmi? Ümumiyyətlə, burada hansı növ hökm verilməlidir?
Şəriət qanunlarına əsasən onun qətl törətdiyi sübut olunmasa, ondan qisas almağa haqları yoxdur.
Bir uşağa süd verən şəxsin uşaqlarının məhrəmliyi
Əgər bir qadın öz qaynının qızına süd versə, bu iki qardaşın o qızdan başqa digər övladları bir-biri ilə ailə həyatı qura bilərlərmi?
Qardaşı qızının südünü əmən qız o qadının bütün övladlarına məhrəmdir. Lakin bu iki qardaşın digər övladları bir-birləri ilə evlənə bilərlər.
Kafirlərin məscidə daxil olması
Kafirin məsciddə girməsinin qarşısını almaq lazımdır?
Ehtiyat vacibə görə kafirlərin məscidə girmələrinin qarşısını almaq lazımdır. Lakin İslam dini və bu kimi məsələlər barəsində araşdırma aparmaq üçün olsa eybi yoxdur.
Təhsil alınan yerdə qalmaq
Tələbələrin 2 illik, 4 illik və ya daha artıq müddətdə təhsil aldıqları yerlər onlar üçün vətən sayılırmı?
Bəli, vətən olmasa da vətən hökmündədir.
Pulun pulla müamiləsi
Pulun pulla müamiləsinin hökmü nədir?
Əgər müxtəlif valyutaların mübadiləsi nəzərdə tutulmuşdursa, eybi yoxdur. Lakin eyni pul vahidinin mübadiləsi nəzərdə tutulmuşdursa, məsələn, İran kağız pulunu eyni pulla mübadilə etsələr, belə ki, əsginaslar camaat içində bir-biri ilə fərqli olsalar, misal üçün, iri əsginasları bəzən kiçik əsginaslardan daha çox bəyənsələr, necə ki, müsafirlər üçün daha istifadəlidir, burada da bir mal (əmtəə) şəklində olub, təklif (istehsal) və tələbə (istehlak) tabe ola bilər. (Əlbəttə, belə hallarda aqil adamlar arasında nəzərə alınan bir az fərqlə). Üçüncü şəkli də bundan ibarətdir ki, sələmdən qaçmaq üçün bir miqdar nağd əsginası daha artıq miqdara – bu əsginasların arasında olan fərq nəzərə alınmasa belə – nisyə və müddətli şəkildə satmaq istəsinlər. Belə müamilənin işkalı var və həqiqətdə alğı-satqı adı verilən sələmli borcdur.
Məscidin bir hissəsinin mədəni-maarif işlərinə ayrılması
Üç mərtəbəli məscidin üçüncü mərtəbəsindən mübarək Ramazan ayını və buna bənzər günləri istisna etsək, namaz üçün o qədər də istifadə olunmur. Bu halda bu məscidin üçüncü mərtəbəsini hissələrə bölüb hər hissəni ayrı-ayrı mədəni-maarif sahələrinə (məsələn, Quran evi, tələbələrin tədqiqat və mütaliə mərkəzi və s.) ayırmaq olarmı?
Səyyar (qeyri-sabit) avadanlıq vasitəsilə hissələrə bölünsə ki, namaz üçün lazım olan hallarda yerini dəyişmək mümkün olsun, habelə dini fəaliyyətlər üçün nəzərdə tutularsa, maneəsi yoxdur.
Naməhrəmə baxarkən reybə və ləzzətdə məqsəd
Naməhrəm qadının üzünə və əllərinə (biləkdən aşağı) ləzzət qəsdi olmadan baxmağın eybi varmı? “Ləzzət və reybə qəsdi” dedikdə nə nəzərdə tutulur?
Eybi yoxdur. Reybə dedikdə məqsəd budur ki, günaha düşəcəyindən qorxsun. Ləzzət dedikdə isə məqsəd cinsi ləzzətdir.
Yaxınlığa razı olmayan qadının talağı
Mənim həyat yoldaşın İslam hökmlərinə qarşı laqeyddir və yaxınlıq etməyə razı olmur. Hal-hazırda o bakirədir. Mən ona talaq verə bilərəmmi? Onun talağı hansı növdəndir və mehriyyəsinin hökmü necədir?
Yaxşı olar ki, bir müddət ona qarşı səbir və təmkinlə yanaşasınız, ona öyüd-nəsihət verəsiniz və mehr-məhəbbətinizi ona göstərəsiniz. Bəlkə bu yolla onun rəftar və davranışı dəyişdi və iş talaqla nəticələnmədi. Vacib və haram olmayan əməllərlə bağlı çox da tələbkarlıq etməyin. Müsbət nəticə əldə etməsəniz, ondan ayrıla bilərsiniz. Yazdığınız kimi bu qadın naşizə (inadkar, sözə baxmayan) və bakirədirsə, nəfəqə almaq haqqı yoxdur. Əgər talaq almaq istəsə, talağı xül’idir: mehriyyəni və bu kimi bir şey bağışlamaqdan başqa, habelə, ərin razılığından başqa yolla mümkün olan deyil.
Hörmətsizlik üzündən qəbrin açılmasının caizliyi
Bir möminin qəbrinin yanında tualet tikilmişdir. Bu iş nəticəsində hətta orada bir Quran surəsini oxumaq belə mümkün deyil. Tualeti ayrı məkana keçirmək üçün məsul işçilərə müraciətlərin heç bir faydası olmadı. İcazə verirsiniz ki, qəbri açıb meyyiti başqa məkana köçürək?
Onlara təzyiq göstərin ki, tualeti başqa məkana köçürsünlər. Məsullara deyin ki, bu iş şəriət baxımından səhih deyil. Çünki möminin qəbrinə hörmətsizlik sayılır. Əgər bu vəziyyətin davam etməsi meyyitin hörmətsizliyinə səbəb olarsa onun digər məkana köçürülməsi caizdir.
Oğurluq ittihamı
Əgər bir şəxs başqasına oğurluqda (və yaxud silahlı oğurluqda) ittiham edərək böhtan atsa, amma məhkəmə iclasında öz iddiasını sübut edə bilməsə və müttəhim qanuni şəkildə bəraət qazansa, şəriət baxımından böhtan atan şəxsin cəzası nədir?
Belə bir şəxs təzir olunmalıdır və onun (cəzanın) miqdarını şəri hakim təyin etməlidir.
Gizlində haram işlər qörənlər
Ayrı-ayrı şəxslər öz mənzillərində, xəlvətdə və başqalarına maneçilik yaratmadan aşağıda sadalanan haram işlər görürlər. İcazəli qazı haram iş törətdiklərinə görə belə fərdləri təzir edə bilərmi? Yoxsa belə bir iş görməyə şəri əsas yoxdur? 1) Əxlaqsız video filmlərə tamaşa etmək; 2) Günah musiqilərin lent yazılarını dinləmək; 3) Əcnəbi qadınların əxlaqsız, intim xarakterli şəkillərini saxlamaq; 4) Qumar alətlərini evdə saxlamaq və onlardan şəxsi istifadə.
Qazı belə hallar üçün də icazəli olarsa və belə hallar barəsində adi yollarla dəlil-sübutlar (elm) əldə edərsə, təzir etmək lazımdır. Amma əgər bu kimi ölçülər fəsadlarla nəticələnəcəksə, onu məxfi saxlamaq lazımdır. Əgər məhkəməyə çağırmaq, xəbərdarlıq etmək, nəsihət vermək və öhdəlik (iltizam) almaqla bu işdən çəkinərsə, həmin miqdarla kifayətlənmək lazımdır.
