Ehtiyat budur ki, kəbin siğəsini razılaşdırılmış mehriyyə əsasında təkrarən icra etsinlər.
Kəbin oxumaq üçün kişi və qadın tərəfindən vəkillərin (bir nəfər deyil) ayrı-ayrı adamlar olması lazımdırmı?
Bu nikah qızın məsləhətinə deyilmişsə, batildir və qız talaqsız ərə gedə bilər. Lakin qız həddi-buluğa çatandan sonra razılıq veribsə, onu poza bilməz.
Əgər livat işini edənin həddi-buluğa çatmasında şübhə varsa, həmin oğlan uşağının bacısı, anası və ya qızı ona haram olmur.
“Muatat evlənmə” adında bir şey mövcud deyil. Belə bir nikah batildir.
Kişi qadının tərəfindən vəkil olub kəbini oxuya və öz tərəfindən qəbul edə bilər. Məsələn, desin ki, “öz qadın müvəkkilim olan filankəsi filan zaman və filan məbləğ mehriyyə əsasında öz müvəqqəti əqdimə keçirtdim”. Sonra desin, “qəbul etdim”. Əgər ərəb dilində oxuya bilirsə, ərəb dilində oxusun, əgər oxuya bilməsə fars dilində oxusun. Qadın da kişinin tərəfindən vəkil ola bilər.
Siğənin icra olunması tərəflər üçün anlaşılan hər hansı dillə oxunsa, caizdir. Yalnız nikah və talaq siğələrində ehtiyat budur ki, siğə ərəb dilində oxunsun, bu şərtlə ki, onun mənasını bilsinlər. Buna görə də siğəni icra edən şəxs ərəb dili ilə tanış olmasa, onu öz dilində də icra edə bilər.
Əgər sözü gedən nikah əqdi əvvəlcədən qızın məsləhətinə olmamışdısa, əqd bünövrədən batildir. Əgər onun məsləhət olduğunu fərz etsək, qızın bundan artıq gözləməsi onun həddən artıq məşəqqətinə səbəb olursa, oğlanın vəlisi (qəyyumu) bu qızın talaq siğəsini icra edə bilər. Sonra kiminlə istəsə, evlənə bilər.
Kişinin düz dediyinə və müvəqqəti kəbin oxuduğuna yəqini olsa, kəbin batildir, kişi və qadın bir-birindən irs aparmırlar. Lakin uşaqları onlardan irs aparırlar. Amma kişi bu kəbinin batil olmasını bilirdisə, bu halda uşaqlar yalnız qadından irs aparırlar, kişidə yox. Kişi barəsində isə zina cəzası icra edilməlidir və hər bir halda qadının mehrul-mislini (mövcud mehriyyə dəyərini) ödəməlidir.
Tibbi məqsədlər üçün böyrək alıb-satmaq caizdir, lakin daha yaxşısı budur ki, pulu onun (böyrəyin) özünün müqabilində yox, şəxsin böyrəyi götürmək üçün verdiyi icazənin müqabilində alsınlar.
Əgər sözü gedən əmlak qanuni yolla əldə olunmuşdursa, onu sahibindən və ya sahibinin varislərindən almaq olmaz, habelə əgər şübhəli olarsa (da almaq olmaz). Amma əgər şəri dəlillərlə onun qeyri-qanuni olması sübuta yetərsə, bu halda onun əsil sahibi məlumdursa, əsil sahibinə vermək lazımdır, əgər məchulul-malikdirsə (maliki naməlumdursa), şəri hakimin vasitəsilə fəqirlərə çatmalıdır.
Əgər alıcılar pulun qalanını ödəməkdə səhlənkarlıq etmiş, malik isə pulu qəbul edib, sənədlərin rəsmiləşdirilməsinə hazır imişsə və zamanın ötməsi səbəbindən qiymətlər arasındakı fərq nəzərə çarpacaq dərəcədə çox artmışsa, satıcının razılığın əldə etməlidirlər. Lakin yer sahibi səhlənkarlıq etmişsə, o məbləğdən artığını istəməyə haqqı yoxdur.
Əsil sahibinin, yəni pul sahibinin malıdır.
Sizin bu işiniz bir şəkildə səhihdir ki, satıcı malın qiymətinə bir şey artırmadan, öz adi mənfəətlərindən bir hissəsini vasitəyə təhvil versin. Məsələn, malı adətən 10 faizlə satırlar, lakin bu halda on faiz mənfəətin bir hissəsini vasitəyə təhvil verirlər. Amma məbləğdən əlavə qeyri-həqiqi faktura tənzim etmək, haramdır və Allah taala ruzi verəndir.
Şəriət baxımından, müəssisə sahibinin haqqını ödəməlidirlər və bu işlə onun haqqını tapdalamağa haqları yoxdur.
