Hücum edəni qətlə yetirməyin şəriət hökmü
İnsana hücum edən bir adamı və yaxud evə oğurluğa girən oğrunu öldürmək olarmı?
Əgər onu öldürməkdən başqa bir yol olmasa, bu iş caizdir və onun qanı hədərdir (qisası yoxdur).
Şərab içənin cəzası
Şərab içən adamı lənətləmək caizdirmi? Onun cəzası nədir?
Aşkarda şərab içən şəxsi lənətləmək caizdir. Onun cəzası 80 şallaqdır.
Məhsul almaq şərtilə verilən borc
Bir şəxs problemlərə görə digərindən pul alsa və pul verən belə desə: “Bu şərtlə sənə pul verirəm ki, məhsul yığılan zaman buğdanın hər kiloqramını filan qiymətə mənə satasan” və fərz etsək ki, məhsul yığımının vaxtı çatmayıb, qiymət də qeyri-müəyyəndir, bu halda pul almağın hökmü nədir?
Bu borc və bu müamilə batildir.
Hicabın zəruriliyi
Hicab məsələsi İslamda önəmli bir məsələsi sayılır. Digər tərəfdən İslam qanun-qaydaları İslam respublikasında, xüsusilə də dindar şəhərlərdə, o cümlədən müqəddəs Qum şəhərində riayət olunmalıdır. Allaha şükürlər olsun, müqəddəs Qum şəhərində bu günə kimi bu qanunlara riayət olunmuşdur. Amma təəssüflər olsun ki, son günlərdə bu müqəddəs şəhərdə nalayiq əməllərin şahidi oluruq ki, bu müqəddəs şəhərin məqam və mənzilətinə layiq deyil. Dəfələrlə şahidi olmuşuq ki, bu nalayiq əməlləri nəqliyyat vasitələrində, xüsusilə də Həzrət Məsumənin (ələyha salam) mütəhhər hərəminin önündən keçən gəlin aparan maşın karvanlarında görürlər. Ümumiyyətlə, müqəddəs məkanlarda, o cümlədən Pərvərdigarın və həzrət Bəqiyyətullahil-əzəmin (əccələllahu taala fərəcəhuş-şərif) lütf və mərhəmətində olan “Cəmkəran” məscidində belə hadisələr baş verməkdədir. Bu hadisə olduqca təəssüfləndirici, kədərlidir. Çünki sözü gedən bu nalayiq hərəkətlərə yol vermək bu şəhərin məqam və mənzilətinə əsla layiq deyil. Böyük mərcəyi-təqlidlərin daim inqilab və İslamın köməyinə, fəryadına tələsdiklərinə və öz möhkəm cavabları ilə zülm və zorakılıq, haqsızlıq dünyasının cavabını qətiyyətlə verdiklərinə görə bu qərara gəldik ki, həzrət ustadın müqəddəs Qum şəhərində baş verən bu hadisələr barəsində olan aydın fitvasını öyrənək.
Şübhəsiz, hicab İslamın danılmaz (zəruri) prinsiplərindəndir. İslam fəqihlərinin hamısı bu barədə yekdil nəzərdədir. Hər bir hicabsızlıq və ya pis hicablılıq halları müqəddəs şəriətə ziddir. Xüsusilə də dindar şəhərlərdə, daha çox müqəddəs şəhərlərdə bunlara daha artıq riayət olunmalıdır. Hicabsızlığın və naqis hicab geyməyin günahı bu məkanlarda daha çoxdur. Şübhəsiz, hər yerdə, xüsusilə bu məkanlarda çadra geyinmək daha yaxşıdır.
Əmr sahibinin qatildən qisas alınması ilə bağlı izni
Qatildən qisas almaq üçün vəliyyi-əmr və ya onun nümayəndəsinin icazəsinə ehtiyac varmı? Bu icazə verilmədiyi təqdirdə qatillə əlaqədar vəzifə nədir? İcazə verilən zamana qədər, hətta on illər keçsə belə, qatil həbsdə qalmalıdır, yoxsa dərhal azad olunmalıdır? İkinci halda hansı formada təzminat alınmalıdır?
Vəliyyi-əmrin icazəsi lazım deyil. Qazının çıxardığı hökm kifayətdir. Qazı olmasa, möminlər içində adil olan şəxslər şəri hakimin əvəzinə izn verə bilər. Şəri hakim icazə versə, amma qan sahibi razı olmasa, ona son xəbərdarlıq ediləcəkdir ki, ya qisas alsın ya da qatilin razı olduğu təqdirdə diyə alsın. Əgər bunların heç birinə razı olmasa, vəzifə aydın olana kimi vəsiqə (təzminat) təqdim etməklə qatili azad etmək olar.
Həcdə sünni imam camaata iqtida etmək
Həcc mövsümündə camaat Əhli-sünnətdən olan imam camaata iqtida edirlər. Vaxt geniş olan təqdirdə (namazı) təkrar yerinə yetirmək lazımdırmı?
Onların namazı səhihdir və təkrar qılmaq lazım deyil.
Təxirdən dəyən zərəri almaq üçün əqdin daxilində şərt qoymaq
Əgər borcun təxirlə ödənilməsindən dəyən zərər, “lazım” müqaviləyə əlavə olunmuş şərt şəklində olarsa, onu almaq caizdirmi?
Əgər digər “lazım” əqdin daxilində şərt olunarsa, caizdir.
Varis bacıoğlu və əmioğludursa
Vəfat etmiş Zeydin varisi anadan bir olan bacısının övladıdır. Digər tərəfdən də əmisi oğlanlarından üçü həyatdadırlar. Zeydin irsi hansı şəkildə bölünməlidir?
Bacısının övladı olduğu təqdirdə əmisi oğlanlarına heç bir irs çatmayacaqdır. Başqa bir varisi yoxdursa, əmlakının hamısı bacısı uşağına çatmalıdır.
Bəhayi olmuş müsəlmanın əmlakının bölünməsi
Bir neçə müsəlman övladı olan müsəlman bir şəxs bəhailiyi qəbul edib bəhai qadınla evlənərsə, vəfat etdiyi surətdə müsəlman və bəhai övladlarının, eləcə də bəhai arvadının irs payı hansı şəkildə bölünməlidir?
Onun əvvəlcədən sahib olduğu və ya sonradan əldə etdiyi əmlakın hamısı müsəlman varislərinə çatır.
Həddi-buluğa çatmayan uşağın ifadəsi
Həddi-buluğa çatmamış iki uşaq yerli dildə “kəpər” deyilən yay evində oturmuş və ya oynayırmışlar. Onlardan biri kəpərdən düşür və bədən üzvlərində qüsur əmələ gəlir. Yaralanmış uşaq iddia edir ki, o biri uşaq onu itələyib yerə salmışdır. Əleyhinə iddia olunan uşaq isə bunu inkar edir. Hadisənin şahidi olan və həddi-buluğa çatmamış bir neçə uşaq da ya iddiaçının, ya da əleyhinə iddia olanın lehinə şəhadət verirlər:1) Həddi-buluğa çatmamış uşağın verdiyi ifadə qəbul olunurmu?2) Müttəhim və iddianı inkar edən uşağın özü və ya vəlisi (qəyyumu) and içə bilərmi?3) Müttəhim və onun vəlisi andı qaytara bilərmi?
1) Sözü gedən şəhadət qəbul olunmur. Yalnız qətllə nəticələnən işlərdə bu şəhadət qəbul oluna bilər. Lakin yaxşı olar ki, öz aralarında müsalihə etsinlər (razılığa gəlsinlər).2 və 3) Yuxarıdakı cavabdan məlum oldu.
Təxirdən dəyən zərəri kafirlərdən almaq
Bu kimi zərərləri kafirlərdən almaq caizdirmi?
Əmlakı bizim üçün halal olan kafirlər barəsində, maneəsi yoxdur.
Camaat namazının başqa məsciddə təkrarı
İmam camaat, camaat namazının digər məsciddə digər camaatla yenidən qılınmasını caiz bilən bir müctəhidə təqlid edir. Lakin ikinci məscidin məmumları bu işi caiz bilməyən digər bir müctəhidin müqəllidləridir. İkinci məscidin məmumları o imama iqtida edə bilərlərmi?
Ona iqtida edə bilməzlər. Lakin onların xəbəri yoxdursa, imama bu barədə onlara izahat vermək lazım (vacib) deyil.
Vasvası olan imam camaat
Vasvası olan, məsələn, bir sözü bir neçə dəfə təkrar edən imam camaata iqtida etmək caizdirmi?
İşkalsız deyil. Lakin diqqət yetirmək lazımdır ki, ehtiyata riayət etmək məqsədi ilə bir-iki dəfə təkrar etmək vasvasılığa dəlil ola bilməz.
Allaha və Allahın Rəsuluna (səlləllahu əleyhi və alihi) nalayiq sözlər iddiası ilə qətl
Əgər bir şəxs digərini qətlə yetirsə, sonradan “onu Allaha, peyğəmbərə və ya imamlara (ə) nalayiq söz dediyinə görə öldürmüşəm” –deyə iddia etsə, bu iddia, dəlil və sübut olmadan qəbul olunurmu?
Nüfuzlu və etibarlı deyil. Əgər bunu sübut etməsə, qisasa (edama) məhkum olacaqdır.
