Ehtiyat vacibdə digər müctəhidə müraciət etmək
Xahiş edirik, sizin buyurduğunuz ehtiyat hallarında mərcəyi-təqlidlərin hansına müraciət etməyimizi təyin edəsiniz.
Elmi mərkəzlərdə olan tanınmış mərcəyi-təqlidlərin birinə müraciət edə bilərsiniz.
Ehtiyata əməl etməkdə vəfat etmiş müctəhidlərin nəzərləri
Ehtiyata əməl edən şəxs vəfat etmiş müctəhidlərdən verilmiş hökmləri də nəzərə almalıdır?
Əgər məqsəd mütləq ehtiyatdırsa, gərək bütün nəzəriyyələrə baxsın. Lakin məqsədi mərcəiyyət ehtimalı verilən müctəhidlər arasında ehtiyatdırsa, təkcə diri olan alimlərin nəzərlərini öyrənmək, onun üçün kifayətdir.
Pis yola düşmüş ananın uşaqları saxlamaq haqqı
Əgər bir şəxs özünün qeyri-qanuni əlaqəsi olan və 75 şallaq zərbəsinə məhkum edilən pozğun arvadına talaq versə və üç yaşında qızı da varsa, müqəddəs şəriət baxımından bu pozğun qadın uşağı saxlamağı öz öhdəsinə götürə bilərmi?
Əgər uşağın pozulmaq (tərbiyəsiz böyümək) təhlükəsi varsa, uşağı belə anaya tapşırmaq olmaz.
Toy mərasimində dəf çalmaq
Toy və başqa məclislərdə dəf çalmağın hökmü nədir?
Dəf çalmağın hökmü sair musiqi alətlərinin hökmü kimidir və toy məclisləri ilə qeyri-toy məclisləri arasında (ehtiyat vacibə görə) heç bir fərq yoxdur.
Müsabiqədə iştirak edənlərdən alınan məbləğlər
Tehran məscidlərinin birindəki müqavimət qərargahı, aşağıdakı formada müsabiqə təşkil etmişdir: 30 elmi-mədəni sualın 25-inə cavab verən bir şəxs, qərargaha yüz tümən hədiyyə verməklə püşk atmaq yolu ilə müxtəlif hədiyyələrin sahibi olacaqdır. Hədiyyələrin siyahısı müsabiqə kağızında qeyd olunmuşdur. Müsabiqəni təşkil edənlər qərara almışlar ki, maya dəyərini kəsr etməklə yerdə qalan pullardan müxtəlif hədiyyələr alınsın. Lakin təəssüflər olsun ki, hədiyyə olunmuş pullar bu malların miqdarında deyildi. Rəhbərlər yerdə qalan qismi öz ciblərindən verməlidirlər, yoxsa hədiyyə olunmuş pulların miqdarında mükafat vermək kifayətdir?
Bu kimi müsabiqələr bünövrədən işkallıdır. Yalnız bu pulu sualların kağızlarını satmaq müqabilində alsalar, eybi yoxdur və bu halda müqaviləyə əsasən əməl olunmalıdır.
Tərkibində spirt olan maddələr
Tərkibində spirt olan hər maye haramdır?
Əgər camaatın nəzərində müskir – məstedici deyildirsə, eybi yoxdur.
Vəty olunmuş heyvanın nəsli
Bir neçə il bundan qabaq bir qoyunla hələ hamilə olmamışdan və doğmamışdan qabaq yaxınlıq edilmişdir. Hal-hazırda bu işdən bir neçə il keçir və o qoyunun balaları da vardır. Lakin nə qoyunun özü məlumdur, nə də onun quzuları. Əgər yaxınlıq edilmiş qoyunu püşk yolu ilə ayırıb kəssə və ətini yandırsa, onun qoyunlar arasında olan nəsilləri də halal olacaqdırmı? Belə ki, qoyunlardan hansılarının onun nəslindən olması da məlum deyildir. Bundan əlavə, əgər məsələn, yaxınlıq edilmiş o qoyun ağ idisə, bu şəxs bütün qoyunlar arasında püşk atmalıdır, yoxsa yalnız ağ qoyunlar arasında? Bu hadisədən bir neçə il keçibsə, püşk atma quzulara və bir illik qoyunlara da şamil olurmu?
Ehtiyat vacibə əsasən həmin heyvanın balaları da onun hökmündədirlər və onlar üçün də eyni şəkildə püşk atılmalı və əməl olunmalıdır.
Şərab içənin cəzası
Şərab içən adamı lənətləmək caizdirmi? Onun cəzası nədir?
Aşkarda şərab içən şəxsi lənətləmək caizdir. Onun cəzası 80 şallaqdır.
Təxirə görə ödənişlərin şəriət baxımından düz olmaması
Borcun təxirlə qaytarılmasından əmələ gələn xəsarət və ziyan, şəridirmi?
Bu ziyan və xəsarət şəri deyil.
Diri müctəhidin icazəsi olmadan vəfat etmiş müctəhidə təqlid
Bir kəs diri müctəhidin icazəsi ilə meyyitə təqliddə qalsa, yerinə yetirdiyi əməllərin hökmü nədir?
"Meyyitə təqliddə qalmaq" məsələsində diri müctəhidə təqlid etməlidir. Belə ki, onun hazırkı müctəhidinin fitvası (meyyitə) təqliddə qalmağın caiz olmasıdırsa, keçmişdə əməl etdiyi əməllər səhihdir.
Əmr sahibinin qatildən qisas alınması ilə bağlı izni
Qatildən qisas almaq üçün vəliyyi-əmr və ya onun nümayəndəsinin icazəsinə ehtiyac varmı? Bu icazə verilmədiyi təqdirdə qatillə əlaqədar vəzifə nədir? İcazə verilən zamana qədər, hətta on illər keçsə belə, qatil həbsdə qalmalıdır, yoxsa dərhal azad olunmalıdır? İkinci halda hansı formada təzminat alınmalıdır?
Vəliyyi-əmrin icazəsi lazım deyil. Qazının çıxardığı hökm kifayətdir. Qazı olmasa, möminlər içində adil olan şəxslər şəri hakimin əvəzinə izn verə bilər. Şəri hakim icazə versə, amma qan sahibi razı olmasa, ona son xəbərdarlıq ediləcəkdir ki, ya qisas alsın ya da qatilin razı olduğu təqdirdə diyə alsın. Əgər bunların heç birinə razı olmasa, vəzifə aydın olana kimi vəsiqə (təzminat) təqdim etməklə qatili azad etmək olar.
Varislər ər, ata, ana və bir qızdan ibarətdirsə
Əhməd Fatimə adlı bir qadınla daimi nikah bağladı. Onların mehriyyəsi bir milyon tümən dəyərində təyin olundu və onun iki yüz min tümən məbləğində olan hissəsi nağd şəklində ödənildi. Yerdə qalan hissəsi isə Əhməd tərəfindən səkkiz yüz min məbləğində çek kimi Fatimənin adına yazıldı. Bu çek müəyyən şərtlərə uyğun olaraq əmanət şəklində mənim əlimdədir. Sözü gedən xamın bir neçə müddətdən sonra vəfat etdi və hal-hazırda həyatda olan birinci ərindən bir qız övladı da var. Bu qız onun atasının yanında yaşayır. Mərhumun atası, cənab Əhmədin mərhum üçün yazdığı çekin ona verilməsi barədə təklif irəli sürür. Əlavə etmək lazımdır ki, mərhumun ata-anası sağdır və mərhumun bir neçə qardaş-bacısı da var. Bu müqəddiməni nəzərə almaqla aşağıdakı suallara cavab verin:1) Mərhumun varisləri kimlərdir?2) Hal-hazırda mərhumun atasının yanında yaşayan qızının bu çekdən olan payı nə qədərdir?3) Şəri baxımdan bu çeki mərhumun atasına verə bilərəmmi ki, o da mərhumun həyat yoldaşına versin? 4) Şəri baxımdan mənim bu çeki saxlamaqla, onların yazdıqları şərtlərlə və hakim (münsif) olmağımla əlaqədar vəzifəm nədir?
1) Onun varisi həyat yoldaşı, ata-anası və o bir qızdır (qadının başqa uşağının olmamağı şərtilə). Həyat yoldaşı onun əmlakının dörddə birini irs olaraq götürür. Yerdə qalanları isə aşağıdakı şəkildə bölünür: Ata və ananın hər birinə irsin altıda biri çatır. Altı payın beşdə ikisi isə qıza çatır. 2 və 3) Çekin məbləği varislərin hamısına aiddir. Atanın isə yalnız öz payını bağışlamaq haqqı vardır. Sizin çeki müəyyən bir şəxsə təhvil verməyə haqqınız yoxdur, onun hamının ixtiyarına verməlisiniz. 4) Siz varislərin hamısına xəbər verməlisiniz ki, çekin müqəddəratını həll etsinlər.
Hücum edəni qətlə yetirməyin şəriət hökmü
İnsana hücum edən bir adamı və yaxud evə oğurluğa girən oğrunu öldürmək olarmı?
Əgər onu öldürməkdən başqa bir yol olmasa, bu iş caizdir və onun qanı hədərdir (qisası yoxdur).
Bəhayi olmuş müsəlmanın əmlakının bölünməsi
Bir neçə müsəlman övladı olan müsəlman bir şəxs bəhailiyi qəbul edib bəhai qadınla evlənərsə, vəfat etdiyi surətdə müsəlman və bəhai övladlarının, eləcə də bəhai arvadının irs payı hansı şəkildə bölünməlidir?
Onun əvvəlcədən sahib olduğu və ya sonradan əldə etdiyi əmlakın hamısı müsəlman varislərinə çatır.
