Bir məktubda üçdən artıq sual yazmayın

Sualınızı qısa, xülasə şəklində bir neçə sətirdə bəyan edin. Uzun-uzadı ifadələr yazmaqdan çəkinin

Yuxu yozma, istixarə və buna bənzər suallar verməyin

captcha
انصراف
انصراف
Sıralama: Alifba Yeni məsələlər Çox baxılanlar

Atanın uşağı tərbiyə etmək hüququnun götürülməsi

Əgər uşağı saxlamaq (hizanət) hüququna əməl etmək, digərinin həddən artıq məşəqqətə düşməsinə səbəb olarsa, məsələn, uşağı iki ildən sonra anasından alıb ataya təhvil verməyin, onun dözülməz bir məşəqqətə düşməsinə səbəb olarsa, – bu məşəqqət adətən analara aid olan ayrılıq dərdinin üstünə əlavə olur – yaxud da uşağı saxlamaq hüququna əməl etmək əxlaqi problem və fəsada səbəb olarsa və uşağın əxlaqsızlığa düşmək (tərbiyəsiz böyümək) təhlükəsi yaranarsa, bu halda uşağı saxlamaq hüququ yenə də öz qüvvəsindədir, yoxsa məşəqqət və fəsad hökmü ilə qüvvədən düşəcəkdir?

Şəriət hakimi uşağın atasının yanında qalacağı təqdirdə fəsad və pozğunluqla üzləşəcəyini müəyyən etsə, onun uşağı saxlamaq hüququ öz qüvvəsindən düşəcəkdir.

Qruplar: Uşağı saxlamaq

Vəty olunmuş heyvanın nəsli

Bir neçə il bundan qabaq bir qoyunla hələ hamilə olmamışdan və doğmamışdan qabaq yaxınlıq edilmişdir. Hal-hazırda bu işdən bir neçə il keçir və o qoyunun balaları da vardır. Lakin nə qoyunun özü məlumdur, nə də onun quzuları. Əgər yaxınlıq edilmiş qoyunu püşk yolu ilə ayırıb kəssə və ətini yandırsa, onun qoyunlar arasında olan nəsilləri də halal olacaqdırmı? Belə ki, qoyunlardan hansılarının onun nəslindən olması da məlum deyildir. Bundan əlavə, əgər məsələn, yaxınlıq edilmiş o qoyun ağ idisə, bu şəxs bütün qoyunlar arasında püşk atmalıdır, yoxsa yalnız ağ qoyunlar arasında? Bu hadisədən bir neçə il keçibsə, püşk atma quzulara və bir illik qoyunlara da şamil olurmu?

Ehtiyat vacibə əsasən həmin heyvanın balaları da onun hökmündədirlər və onlar üçün də eyni şəkildə püşk atılmalı və əməl olunmalıdır.

Qruplar: Vəty olunmuş heyvanlar

Yaxınlıq olunmuş heyvan

Bir nəfər şəriət hökmünü bilməməzlik üzündən bir neçə il bundan öncə bir heyvanla yaxınlıq etmişdir. İndi məsələni başa düşmüşdür və ehtimal verir ki, qoyunun sahibi onu satmış və ya o qoyun tələf olmuşdur. Sual budur ki, bu şəxsə bir qoyunu kəsib yandırmaq vacibdirmi? Əgər vacibdirsə və bəzi səbəblərə görə bu işə imkanı çatmırsa, tövbə etdiyi təqdirdə qoyunların süd və ətlərindən istifadə edə bilərmi? Belə bir adam üçün qoyunu kəsib yandırmaq (o qoyunun sağ olması ehtimalı varsa) mümkün olmasa, bu şəxs adildirmi?

Əgər o qoyunun tələf olmasına və ya əl çatmayan bir şəxsə satıldığına yəqini varsa, hal-hazırda boynunda heç bir vəzifə yoxdur. O, ciddi şəkildə öz işindən tövbə etməli və keçmiş əməlindən tamamilə uzaqlaşmalıdır. Əgər ədalət və Allahdan qorxma səciyyəsi onda adət halını alarsa, imam camaat ola bilər. Lakin o qoyunun hələ də sürünün içində olmasını ehtimal verirsə, püşk atmalıdır. Bu şəkildə ki, qoyunları iki hissəyə bölməli və onların arasında püşk atmalıdır. Sonra yenə (püşk düşən) o hissəni iki hissəyə bölüb axırda bir qoyun yerdə qalana qədər yenidən püşk atmalı və o qoyunu kəsib ətini yandırmalıdır. Əgər bu qoyun onun öz malı deyilsə, onu pulla almalıdır. Yalnız bir hal istisna ola bilər ki, bu işin mühüm bir problem və çətinlikləri olmuş olsun.

Qruplar: Vəty olunmuş heyvanlar

Müsabiqədə iştirak edənlərdən alınan məbləğlər

Tehran məscidlərinin birindəki müqavimət qərargahı, aşağıdakı formada müsabiqə təşkil etmişdir: 30 elmi-mədəni sualın 25-inə cavab verən bir şəxs, qərargaha yüz tümən hədiyyə verməklə püşk atmaq yolu ilə müxtəlif hədiyyələrin sahibi olacaqdır. Hədiyyələrin siyahısı müsabiqə kağızında qeyd olunmuşdur. Müsabiqəni təşkil edənlər qərara almışlar ki, maya dəyərini kəsr etməklə yerdə qalan pullardan müxtəlif hədiyyələr alınsın. Lakin təəssüflər olsun ki, hədiyyə olunmuş pullar bu malların miqdarında deyildi. Rəhbərlər yerdə qalan qismi öz ciblərindən verməlidirlər, yoxsa hədiyyə olunmuş pulların miqdarında mükafat vermək kifayətdir?

Bu kimi müsabiqələr bünövrədən işkallıdır. Yalnız bu pulu sualların kağızlarını satmaq müqabilində alsalar, eybi yoxdur və bu halda müqaviləyə əsasən əməl olunmalıdır.

Qruplar: İdman müsabiqələri

Varislər ər, ata, ana və bir qızdan ibarətdirsə

Əhməd Fatimə adlı bir qadınla daimi nikah bağladı. Onların mehriyyəsi bir milyon tümən dəyərində təyin olundu və onun iki yüz min tümən məbləğində olan hissəsi nağd şəklində ödənildi. Yerdə qalan hissəsi isə Əhməd tərəfindən səkkiz yüz min məbləğində çek kimi Fatimənin adına yazıldı. Bu çek müəyyən şərtlərə uyğun olaraq əmanət şəklində mənim əlimdədir. Sözü gedən xamın bir neçə müddətdən sonra vəfat etdi və hal-hazırda həyatda olan birinci ərindən bir qız övladı da var. Bu qız onun atasının yanında yaşayır. Mərhumun atası, cənab Əhmədin mərhum üçün yazdığı çekin ona verilməsi barədə təklif irəli sürür. Əlavə etmək lazımdır ki, mərhumun ata-anası sağdır və mərhumun bir neçə qardaş-bacısı da var. Bu müqəddiməni nəzərə almaqla aşağıdakı suallara cavab verin:1) Mərhumun varisləri kimlərdir?2) Hal-hazırda mərhumun atasının yanında yaşayan qızının bu çekdən olan payı nə qədərdir?3) Şəri baxımdan bu çeki mərhumun atasına verə bilərəmmi ki, o da mərhumun həyat yoldaşına versin? 4) Şəri baxımdan mənim bu çeki saxlamaqla, onların yazdıqları şərtlərlə və hakim (münsif) olmağımla əlaqədar vəzifəm nədir?

1) Onun varisi həyat yoldaşı, ata-anası və o bir qızdır (qadının başqa uşağının olmamağı şərtilə). Həyat yoldaşı onun əmlakının dörddə birini irs olaraq götürür. Yerdə qalanları isə aşağıdakı şəkildə bölünür: Ata və ananın hər birinə irsin altıda biri çatır. Altı payın beşdə ikisi isə qıza çatır. 2 və 3) Çekin məbləği varislərin hamısına aiddir. Atanın isə yalnız öz payını bağışlamaq haqqı vardır. Sizin çeki müəyyən bir şəxsə təhvil verməyə haqqınız yoxdur, onun hamının ixtiyarına verməlisiniz. 4) Siz varislərin hamısına xəbər verməlisiniz ki, çekin müqəddəratını həll etsinlər.

Qruplar: Ər-arvad

Mal tələf olarkən təqas etmək

Bir şəxs İrana səfər edərkən, sərhəddən keçməzdən öncə başqa bir şəxs ondan bu səfərdə onunla yoldaş olmasınıd istəyir. “Xosrəvi” gömrüyündə səfər vəsaitlərini yoxlayanda məlum oldu ki, vəsaitlərin içində çoxlu miqdarda idxalına qadağa qoyulmuş mallar var. Onların hamısını gömrük müsadirə etdi. Birinci şəxsin isə yalnız bir neçə İtalyan sumbatası olmuşdur və gömrük məmuru sumbataların da ikinci şəxsə aid olduğunu güman edib, onları da müsadirə etmiş və birinci şəxsin xahiş və təmənnalarının heç bir faydası olmamışdır. Birinci şəxs əlacsız qalıb sumbataların pulunu ona borclu olan ikinci şəxslə sumbataların qiymətinin əvəzində təqas etmişdir (almışdır). Bu işin eybi varmı?

Əgər qaçaq malın sahibi birinci şəxsə aid olan və qaçaq olmayan malın da aradan getməsinə səbəb olarsa, zamindir və təqas etmək olar.

Qruplar: Təqas

Üzvlərin hədiyyə olunması haqda vəsiyyət

Bir şəxs ölümündən sonra öz bədən üzvlərini bu üzvlərə ehtiyacı olan xəstələrə köçürülməsini vəsiyyət edərsə, varisləri bu işin qarşısını ala bilərlərmi?

Varislərin buna mane olmalarının bu məsələyə heç bir təsiri yoxdur. Bu üzvlər xəstələrin canının xilas olması üçün lazımdırsa, onları götürmək caizdir. Habelə göz kimi böyük əhəmiyyətə malik üzvlərdə də belədir.

Qruplar: Üzvlərin hədiyyə olunması

Fond tərəfindən zəhmət haqqı almaq

Bir neçə nəfər bir-birinin köməyi və həmkarlığı ilə xeyriyyə fondu təşkil etmiş və üzv olan şəxslərə borc pul verirlərsə, onlardan əmək haqqı adı ilə alınan faizlər halaldırmı? Əlavə etmək lazımdır ki, belə bankların məvacib verilməsi lazım olan bir işçisi yoxdur. Buna görə də əldə olunan gəlir, halal olmaq şərti ilə hansı yerlərdə istifadə oluna bilər?

Əmək haqqı deyəndə, bankın və ya xeyriyyə fondlarının işçilərinə və s.-ə məvacib adı ilə cari hesabların saxlanılması, qorunması və göstərdikləri sair xidmətlər üçün çəkdikləri zəhmət müqabilində verilən zəhmət haqqı nəzərdə tutulur. Belə ki, bu məqsədlə artıq məbləğ alınaraq, məvacib adı ilə işçilərə və digər məxariclərə sərf olunarsa, maneəsi yoxdur. Lakin yazdığınız şəkildə işkalı vardır.

Qruplar: Məvacib

Hüquq ağacı

Şəriət məsələləri

قرآن و تفسیر نمونه
مفاتیح نوین
نهج البلاغه
پاسخگویی آنلاین به مسائل شرعی و اعتقادی
آیین رحمت، معارف اسلامی و پاسخ به شبهات اعتقادی
احکام شرعی و مسائل فقهی
کتابخانه مکارم الآثار
خبرگزاری رسمی دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مدرس، دروس خارج فقه و اصول و اخلاق و تفسیر
تصاویر
ویدئوها و محتوای بصری
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی مدظله العالی
انتشارات امام علی علیه السلام
زائرسرای امام باقر و امام صادق علیه السلام مشهد مقدس
کودک و نوجوان
آثارخانه فقاهت