şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Əgər bu sözü iki şahidin olduğu bir yerdə demişsinizsə, o qadın da adət (heyz) halında olmamışdırsa, pak olandan sonra onunla yaxınlıq etməmişsinizsə, kəffarə verməlisiniz. Onun kəffarəsi iki ay oruc tutmaqdır ki, onun otuz bir günü ardıcıl şəkildə (arada fasilə olmadan) olmalıdır. Oruc tutmağa gücünüz çatmasa, 60 miskinə yemək verməlisiniz. Amma iki adil şahidin şahidliyi ilə olmamışdırsa, heç bir kəffarəsi də yoxdur və bu söz təsirsizdir. Qeyd etmək lazımdır ki, kəffarə lazım olan surətdə kəffarə verməyənə qədər (qadın sizə) halal olmayacaqdır.

Ərlərinin vəfat etdiklərinə yəqin əldə etsələr, evlənmək caizdir. Qeyri halda bu şəkildə yaşamaq onlar üçün ağır məşəqqətə səbəb olursa, şəriət hakimi onların talaqlarını verə bilər. Məşəqqətin olmadığı təqdirdə isə şəriət hakiminin göstərişi ilə dörd il müddətində onlar barəsində tədqiqat aparılmalıdır. Müsbət nəticə verməsə və əsər-əlamət tapılmasa, şəriət hakimi onların talağını oxuyacaqdır.

Dönməsi qəti və şübhəsiz olsa, ikinci əqd batildir və uzun zamanın keçməsinin təsiri yoxdur. Habelə fikrindən dönməklə, nikah əqdi qüvvədən düşmür və onların bir-birindən ayrılması üçün talaq lazımdır.

Peşmançılığın faydası yoxdur və dönməklə o qadın onun arvadı olur. Ayrılmaq istəsə yenidən talaq verməlidir.

Arvadına talaq vermiş kişi pul alıb dönə bilər. Əgər verdiyi talaq rici talaq deyilsə, yenidən əqd oxunmasına ehtiyac var.

Qabaqkı nikahın iddəsi bu kimi işlərlə aradan qalxmır. İddə sona çatmamış onun yenidən evlənməsi səhih deyil və iddə saxlamadan heç bir kəslə nikah əqdi bağlaya bilməz.

Nikah əqdi batildir. Lakin onlar bir-birinə əbədi olaraq haram olmurlar. İkinci ər barəsində “şübhəli yaxınlıq”la bağlı iddə sona çatmalıdır, yalnız bundan sonra digər şəxslə evlənməyə haqqı vardır. Amma ikinci ərlə evlənməsi üçün şübhəli yaxınlıqla bağlı iddəyə ehtiyac yoxdur.

“Zinəti verməyi, bəzənməyi tərk etmək” mənasını verən “hidad”, vəfat iddəsi zamanı lazımdır. Lakin zinəti tərk etmək, paklıq və təmizliyi tərk etmək mənasında deyil. Sözü gedən şərtin heç bir etibarı yoxdur. Bu qadın iddə sona çatandan sonra evlənsə daha yaxşıdır.

Bunun yolu yalnız talaqdır. İddə zamanı onunla evlənə bilər, bu şərtlə ki, talaq rici olmasın. Əgər talaq ricidirsə, iddə tamam olandan sonra onu öz müvəqqəti əqdinə keçirə bilər.

Məsələdə fərz olunanlara görə iddə sona çatdıqdan sonra yenidən əqd siğəsini oxumaları ehtiyat vacibdir və əbədi haram deyil.

Qadınların iddə saxlamalarının müxtəlif fəlsəfələri vardır və yalnız uşağa qalmaq məsələsinə aid deyil. Ona görə də şəriətin qeyd etdiyi bütün hallarda qadın iddə saxlamalıdır, istər sonsuz olsun, istərsə uşaqlığı götürülmüş olsun, istərsə də fərzən bir neçə ilə öz ərindən ayrı yaşamış olsun. Bütün bu hallarda iddə saxlamalıdır.

Əgər İslam dinini qəbul etmənizdən iki il keçirsə, İslamı qəbul etdiyiniz zamandan sizin iddəniz başlamışdır. Ərinizin bu işdən xəbəri var idisə və sizin iddəniz zamanında müsəlman olmamışdırsa, iddəniz sona çatmış və o ərinizdən ayrılmışsınız. Talağa da ehtiyac yoxdur.

Zinadan hamilə olan qadının iddəsi yoxdur və zina edən şəxslə və qeyrisi ilə nikah bağlaya bilər. Əgər onun talağını versə, iddəsi iqra ilədir və yaxud 3 aydır və doğuş meyar deyil. Yaxınlıq baş verməmiş təmizliyə (tohre qeyri-müvaqəə) gəldikdə isə, hamilədə bu şərt lazım olmadığına görə, ona talaq verə bilər. Buna görə də aybaşı olmursa, üç ay gözləyib sonra ərə gedə bilər.

Axırıncı yaxınlıqdan sonra üç ay gözləməli, sonra talaq siğəsi icra olunmalı, sonra isə üç ay iddə saxlamalıdır.

Bir dəfə adət dövrünü keçirmişdirsə, daha iki ay iddə saxlamalıdır. İki dəfə adət dövrü keçirmişdirsə, bir ay iddə saxlamalıdır.