Vəhdəti-vücudun batil olmasına dair sənəd
Xahiş edirik ki, bu əqidənin puç və batil bir məslək olduğunu isbat edən bir faktı bəyan edəsiniz?
"Ürvətul-vusqa"ya, onun haşiyələrinə və şərhlərinə baxın.
Valideyn üçün xidmətçi tutmaq
Atanın qayğısına qalmaq – ehtiyac halında – onun övladlarına vacibdirmi?
Ehtiyat vacib budur ki, onun qayğısına qalmaq, qulluq etmək üçün lazım olan pulu ödəsinlər və ya şəxsən onun qayğısına qalsınlar.
Həyat yoldaşının müalicə xərcləri
Xəstənin müalicəsi camaat arasında hər bir insanın ilkin və zəruri ehtiyaclarından sayıldığını nəzərə alsaq, xəstə zövcənin dava-dərman xərcləri də onun nəfəqəsindən sayılırmı?
Normal və adi şəkildə müalicə olunması nəfəqədən sayılır.
Fond tərəfindən zəhmət haqqı almaq
Bir neçə nəfər bir-birinin köməyi və həmkarlığı ilə xeyriyyə fondu təşkil etmiş və üzv olan şəxslərə borc pul verirlərsə, onlardan əmək haqqı adı ilə alınan faizlər halaldırmı? Əlavə etmək lazımdır ki, belə bankların məvacib verilməsi lazım olan bir işçisi yoxdur. Buna görə də əldə olunan gəlir, halal olmaq şərti ilə hansı yerlərdə istifadə oluna bilər?
Əmək haqqı deyəndə, bankın və ya xeyriyyə fondlarının işçilərinə və s.-ə məvacib adı ilə cari hesabların saxlanılması, qorunması və göstərdikləri sair xidmətlər üçün çəkdikləri zəhmət müqabilində verilən zəhmət haqqı nəzərdə tutulur. Belə ki, bu məqsədlə artıq məbləğ alınaraq, məvacib adı ilə işçilərə və digər məxariclərə sərf olunarsa, maneəsi yoxdur. Lakin yazdığınız şəkildə işkalı vardır.
Heyvanın başını kəsərkən Quran ayələrini səsləndirmək
Heyvanların başını kəsərkən Quran ayələrinin səsləndirilməsi və Allah zikrinin yada salınması kifayət edirmi, yoxsa mütləq heyvanların başını kəsən adamın özü Allahın adını çəkməlidir?
Ehtiyat vacib budur ki, heyvanın başını kəsən adam özü desin.
İki nəfər arasında qətl şübhəsi
İki nəfər qəsdən adam öldürmək məqsədi ilə üçüncü şəxsə tərəf atəş açırlar. Güllələrin biri hədəfə dəyir və həmin şəxs vəfat edir. Lakin bu güllənin onların hansı birinin tüfəngindən açıldığı məlum deyil. Buna görə də onların ikisindən biri mütləq qatildir və hər ikisindən qisas almaq mümkün deyil. Püşkatma metodundan da istifadə etmək olmur. Çünki hadisə “dəry” qaydasının icra olunduğu yerdir və “püşkatma” belə yerdə çətin məsələdir. (Necə ki, əmlak məsələlərində də icra olunmur.) Çünki burada “ədl və insaf” qaydası hakimdir. Xahiş edirik ki, şəri hökmü bəyan edəsiniz.
Burada diyə münasəfə ilə (yarı-yarı) bölünməlidir.
Heyvanın başını almaz ucluqlarla kəsmək
Heyvanların başını sürətlə və asanlıqla kəsmək üçün olan dəzgahın fırlanan çarxları (bıçaqları) kütləşməsin deyə, almaz layını xüsusi yapışqanla onların iti uclarına möhkəm yapışdırırlar və nəticədə heyvanların başı polad və dəmir vasitəsilə deyil, almaz vasitəsilə kəsilir, baxmayaraq ki, dəmir almazdan 1 millimetr məsafədədir. Heç bir zərurətin olmadığı və vaxtın və ixtiyarın mövcud olduğu təqdirdə bu şəkildə kəsilən heyvanlar halaldırmı?
Eybi yoxdur və halaldır.
İndiki zamanda ənfalın hökmü
Ayələrin və hədislərin zahirinə əsasən ənfal, dünyanın hər yerində olan bütün səhralara, çöllərə, dağlara, meşələrə, dənizlərə və s. şamil olur. Lakin hazırkı şəraitdə beynəlxalq coğrafi sərhədlər bütün ölkələr tərəfindən qəbul olunduğu halda, ənfal da bu sərhədlər çərçivəsində məhdudlaşırmı?
Ənfal hədislərinin zahiri mənası, hətta onların əksəriyyətinin aşkar buyruqları göstərir ki, yer üzündə olan bütün mənfəətlərə şamil olur. Lakin aydındır ki, İslam hakimi və vəliyyi-fəqih müsəlmanların məsləhətlərinə müvafiq olaraq beynəlxalq qanunları nəzərə ala bilər.
Bir məntəqədən köçüb-gəlmiş insanların başqa məntəqədə şərik olmaları
250-300 ailə başqa bir vilayətdən bir məntəqəyə köçürlər və orada daimi olaraq məskunlaşırlar. Onlar bu məntəqənin keçmiş həriminin (ümumi torpaqlarının) mənafeyində də şərikdirlərmi?
Onlar yerli camaatın ümumi rəyinə (ürfünə, adətinə) uyğun olaraq əməl etməlidirlər.
Başqalarının otlaq sahəsindən istifadə
Kənd əhalisini arasında əkin sahələri olmayan və ya əkin sahəsi çox kiçik olan bir qrup sakin kəndin hərimini (ümumi torpaqlarını) öz aralarında bölüşdürmüşlər. Sual budur ki, torpağı olmayan və yaxud az torpaq çatan şəxslər torpağı çox olan sakinlərin örüşündən istifadə edə bilərlərmi?
Əgər torpağı bölüşdürmüşlərsə və bölgü ilə razılaşmışlarsa, ona müvafiq olaraq əməl etməlidirlər. Onların hər birinin payı yerli əhalinin bu barədə adətinə uyğun olaraq olmalıdır.
Vəfat etmiş şəxsin malının üçdə birinin istifadəsi üçün ən yaxşı yol
Bir şəxs vəsiyyət etmişdir ki, “mənim əmlakımın üçdə birini Quran və sünnətə əsasən ən yaxşı sayılan və ondan yaxşısı mümkün olmayan yerdə xərcləyin”. Sizin bu barədə mübarək nəzəriniz nədir? Onun pulu harada xərclənsin?
Elmi-dini hövzələr üçün və bu hövzələrdə tədrislə, təbliğlə, xalqın irşadı ilə, əmr be məruf və nəhy əz münkər ilə məşğul olan təqvalı insanlar üçün xərcləyin. Hədisdə deyilir ki: وما اعمال البرّ کلّها و الجهاد فى سبیل الله، عند الامر بالمعروف والنهى عن المنکر، الا کنفثه فى بحر لجّى “Yaxşı və saleh əməllərin hamısı, (hətta) Allah yolundan cihad belə, əmr be məruf və nəhy əz münkərin müqabilində ağız suyunun dərin okeanın müqabilində olduğu kimidir.”
Nəfəqə şamil olan hallar
Adətən qadınların hamısının ehtiyacı olan şeyləri nəfəqə olaraq arvadı üçün tədarük etmək ərə vacibdirmi? Yoxsa yalnız yemək, ev və paltar vacibdir?
Həqiqi mənada ehtiyac duyulan və kişinin almağa imkanı çatan şeylər, kişiyə vacibdir.
Vəsiyyətnamə tənzimlənən zaman varislərin iştirakı
Sülhnamə (razılıq sənədi) və yaxud vəsiyyətnaməni tənzim edərkən varislərin hamısının orada olması vacibdirmi?
Varislərin orada hazır olmaları vacib deyil, lakin vəsiyyət əmlakın üçdə birindən artıq hissəsinə aid olarsa, artıq hissə üçün varislərin razılığı şərtdir.
Gəlin və kürəkən
Bir şəxs öz həyat yoldaşının vəfatından sonra yenidən evlənmiş və onun birinci qaynanası da ikinci dəfə ərə getmişdir. O, hələ də öz birinci qaynanası ilə məhrəmdirmi? Talaq halında necə? Əgər bir şəxsin oğlu ölsə və gəlini ikinci dəfə ərə getsə və ya gəlini talaq alıb başqası ilə evlənsə, yenə də birinci qayınatasına məhrəmdirmi?
Qaynana hər bir halda məhrəmdir. Gəlin də hər bir şəkildə qayınatasına məhrəmdir.
