Ovlanmış balığın qarnında olan ölmüş balığın hökmü
Ovlanmış balığın qarnında ölmüş kiçik balıq olarsa, halal hökmündədir, yoxsa haram?
İşkalsız deyil. Ehtiyat, ondan çəkinməkdir.
Balığın elektriklə ovlanması
Son zamanlar balıqçılardan bir qrupu balığı elektrik vasitəsilə ovladıqlarını söyləyirlər. Ovlanmış balıq suda ölür və onun ölmüşünü sudan çıxarırlar. Sual bundan ibarətdir ki, halallıq və ya haram olma baxımından belə bir balığın hökmü nədir?
İşkalı var. Yalnız sudan kənarda öldüyü hal istisnadır.
Şirin sularda yaşayan xərçəng və şahmeyqu
Zoologiya mütəxəssislərinin dediklərinə görə ölkəmizin cənub sularında “Şahmeyqu” deyilən uzun xərçəng, habelə Ənzəli bataqlıqlarının şirin sularında və ona bağlı çaylarda, eləcə də ölkə daxilində olan bəzi şirin sularsa “Şirin su xərçəngi” deyilən bir növ uzun xərçəng yaşayır ki, bədən quruluşuna görə meyquya (xırda dəniz xərçənglərinə) çox oxşarlıqları var. Zahiri quruluşuna görə “Şahmeyqu” və “Şirin su xərçəngi” ilə dəniz və çayların kənarında yaşayan, girdə və yastı bədən quruluşuna malik olan adi məşhur xərçənglər arasında böyük fərq vardır. Bunlar halaldır, yoxsa haram?
Şəriət hökmü bu kimi hallarda mövzunun xalq arasında təsdiqlənməsinə tabedir. Ona xərçəng deyilirsə, haramdır, amma əgər krevet (rubiyan, meyqu) adı ilə məşhurdursa halaldır. Bu mövzunu aydınlaşdırmaq üçün balıqçılara müraciət edin.
Sədəf əti
Şəriət risalələrində sədəf və onun hökmü barəsində heç bir şey yoxdur və bu fəndə mütəxəssis ekspertlərin dediklərinə görə sədəfin daxilində olan ət ən keyfiyyətli ətlərdəndir və “ləhmən təriyyən”in ən gözəl və bariz nümunəsidir. Onun saysız-hesabsız faydaları var. Bəzi hallarda həkimlər bir çox xəstəliklərin müalicəsi üçün onu tövsiyə edirlər. Xahiş edirik, əlacsız olan hallarda, ixtiyar və müalicə hallarında onun hökmünü bəyan edəsiniz.
Yalnız zərurət (əlacsız) olan hallarda eybi yoxdur.
Meyqunun halal olma şərtləri
Geniş şəkildə ovlanan, əti yeyilən və meyqu (krevet) adı ilə məşhur olan ərbiyan (rubiyan) barəsində buyurmuşlar ki, onun pulcuğu var. Bu, (pulcuqlu olmaq nəzəri) meyqunun bütün növlərinə aiddirmi? Çünki, Şahmeyqu adi ilə (onun xarici adı Labisterdir) məşhur olan bir meyqu (krevet) var ki, ərbiyanın bütün xüsusiyyətləri onda gözə dəyir. Yalnız bu fərqlə ki, onun cüssəsi böyükdür. Sual belədir ki, yalnız bir növ ərbiyan halaldır, yoxsa vahid xüsusiyyətlərə malik olmaqla ərbiyan və meyqu adlanan heyvanların hamısı halaldır?
Ərbiyan növləri arasında heç bir fərq yoxdur. Lakin adi ərbiyanlar kimi pulcuğu olması gərəkdir.
Yeyilməsi haram olan su heyvanlarının alveri
Yeyilməsi haram olan heyvanlar hətta sudan diri halda çıxarılsa da, murdar hökmündədirmi? Alğı-satqısı haramdırmı? ( Çünki, onlardan digər məqsədlər, o cümlədən qaramal və toyuq yemi kimi bəzən də sənayedə istifadə olunur.)
Onların digər mənfəətlər (məqsədlər) üçün alğı-satqısının eybi yoxdur.
Partlayıcı maddələrlə ov etmək
Bəziləri qumbara və sair partladıcı maddələrdən istifadə etməklə balıq ovlayırlar. Belə ki, baş verən partlayış dalğasının nəticəsində balıqlar suyun üzərinə çıxır və balıqçılar onları suyun üzündən yığırlar. Belə balıqlar halaldırmı?
Əgər balıqlar dənizdən diri və ya yarımcan halda tutulsa, halaldırlar.
Ovlanmış heyvanın halal olması yolları
Ov etməklə aradan gedən (ölən) heyvan hansı hallarda halaldır?
Əgər heyvana çatıb başını kəsmək üçün kifayət qədər vaxt olmazsa, güllə onun bədənini yaralamış və ondan qan çıxmışdırsa, halaldır. Bu şərtlə ki, digər şərtlər, o cümlədən şikar edən zaman Allahın adının çəkilməsi, şikar edənin müsəlman olması da bununla yanaşı olsun. Amma heyvanın başını kəsmək üçün kifayət qədər vaxtı olsa və onun başını kəsməkdə laqeydlik göstərsə (nəticədə ölsə), haramdır.
Heyvanların başını kəsməzdən öncə onları elektriklə şoka salmaq
Heyvanların başlarını kəsməzdən öncə onları elektrik şokuna salsalar, belə ki, bu heyvanlar başı kəsilməzdən öncə və sonra heç bir hərəkət etməzsə və ya azacıq hərəkət edərsə, bu variantların hamısında onlardan qan çıxdığını və ya çıxmadığını fərz edəriksə bunlar halaldır, yoxsa haram və murdar? Onların alğı-satqısı və əvəzində alınan pulun hökmü nədir?
Heyvana elektrik şoku veriləndən sonra sağ olarsa və şəriət baxımından düz kəsilərsə halaldır və onun yeyilməsi, alğı-satqısı caizdir, lakin onun daxilində olan qanlardan çəkinin.
Heyvanların başını kəsməzdən öncə ağrıkəsici iynələrdən istifadə etmək
Əti halal olan heyvanın başını kəsməzdən qabaq az ağrı çəksin deyə, onu iynə vurmaq və ya başqa bir vasitə ilə keyləşdirilirsə, bu iş caizdirmi?
Heyvan şokdan və keyləşəndən sonra sağ qalarsa, eybi yoxdur və heyvanın az əzab çəkməsinə səbəb olan hər bir iş müstəhəbdir.
Heyvanın başını dəzgahla kəsmək
Heyvanların başını kəsmək üçün müasir texniki avadanlıqdan istifadə etmək caizdirmi?
Şəriətdə deyilən şərtlərin hamısına malik olsa, eybi yoxdur.
Dəmirlə heyvanın başını kəsmək
Heyvanın başını kəsərkən, kəsici alətin mütləq dəmirdən olması lazımdır, yoxsa hər bir kəsici metal (filiz) kifayətdir?
Hər bir kəsici metal (alət) ilə caizdir.
Heyvanın başını kəsən adamın Bismillah deməsi
Heyvanın başını kəsərkən, kəsən adamın yerinə başqasının “bismillah” deməsi caizdirmi? Heyvanın başını kəsəndə yalnız “bismillah” kəlməsi kifayətdirmi?
“Bismillah” demək kifayətdir və heyvanın başını kəsən şəxsin özü onu deməlidir.
Stil bıçaqla heyvanın başını kəsmək
Heyvanın başını kəsərkən lazım olan şərtlərdən biri də heyvanın başının dəmir alətlə kəsilməsidir. İndiki zamanda evlərdə adətən stildən olan bıçaqlardan istifadə olunduğunu, dəmirdən olan bıçaqların dəbdən düşdüyünü və camaatın da bu stil bıçaqlarla heyvanların başını kəsdiklərini nəzərə alsaq, onun hökmünü bəyan edin.
Eybi yoxdur.
