Dovşan əti
Dovşan ətinin yeyilməsinin hökmü nədir?
Mütləq (qeydsiz-şərtsiz) olaraq haramdır.
Heyvanın erkəklik vəziləri
Heyvanın erkəklik vəzilərini (xaya) yeməyin hökmü nədir?
Haramdır və ehtiyat vacib budur ki, uşaqlara da yedizdirilməsin.
Tovuz quşunun əti
Həzrət Əli (əleyhis-səlam), barəsində uzun bir xütbə oxuduğu və xütbəsində onu quşa bənzətdiyi tovuzun ətini yeməyin hökmü nədir?
Tovuzun, istər ağ olsun, istərsə qara, əti haramdır. Onun qəribəliklərini şərh etmək ətinin halal olmasını sübuta yetirmir. Necə ki, həzrət yarasanın da qəribəliklərini bəyan etmişdir.
İdxal olunan sosiska
Xarici ölkələrdə idxal edilən sosiskaların hökmü nədir? Onlar haramdır, yoxsa halal?
İslam qaydaları ilə başı kəsilməyən heyvanların ətindən istifadə olunan yeyinti məhsulları haramdır.
Yaxınlıq olunmuş heyvan
Bir nəfər şəriət hökmünü bilməməzlik üzündən bir neçə il bundan öncə bir heyvanla yaxınlıq etmişdir. İndi məsələni başa düşmüşdür və ehtimal verir ki, qoyunun sahibi onu satmış və ya o qoyun tələf olmuşdur. Sual budur ki, bu şəxsə bir qoyunu kəsib yandırmaq vacibdirmi? Əgər vacibdirsə və bəzi səbəblərə görə bu işə imkanı çatmırsa, tövbə etdiyi təqdirdə qoyunların süd və ətlərindən istifadə edə bilərmi? Belə bir adam üçün qoyunu kəsib yandırmaq (o qoyunun sağ olması ehtimalı varsa) mümkün olmasa, bu şəxs adildirmi?
Əgər o qoyunun tələf olmasına və ya əl çatmayan bir şəxsə satıldığına yəqini varsa, hal-hazırda boynunda heç bir vəzifə yoxdur. O, ciddi şəkildə öz işindən tövbə etməli və keçmiş əməlindən tamamilə uzaqlaşmalıdır. Əgər ədalət və Allahdan qorxma səciyyəsi onda adət halını alarsa, imam camaat ola bilər. Lakin o qoyunun hələ də sürünün içində olmasını ehtimal verirsə, püşk atmalıdır. Bu şəkildə ki, qoyunları iki hissəyə bölməli və onların arasında püşk atmalıdır. Sonra yenə (püşk düşən) o hissəni iki hissəyə bölüb axırda bir qoyun yerdə qalana qədər yenidən püşk atmalı və o qoyunu kəsib ətini yandırmalıdır. Əgər bu qoyun onun öz malı deyilsə, onu pulla almalıdır. Yalnız bir hal istisna ola bilər ki, bu işin mühüm bir problem və çətinlikləri olmuş olsun.
Vəty olunmuş heyvanı ayırd etmək üçün püşk atılması
Bir qoyunla yaxınlıq edilsə və o, sair qoyunların içində olub hansı birisi olduğu dəqiq məlum olmasa, onun üçün bu şəkildə püşk atmaq caizdirmi: məsələn, qoyunların üstünə birdən yüzə qədər nömrə yapışdırsın, sonra birdən yüzə kimi rəqəmlər yazılan kağızları zənbilin içərisinə atsın, bu kağızlardan birini götürsün, qoyunların üzərinə yapışdırılmış nömrələrlə tətbiq etsin və o qoyunu kəsib ətini yandırsın?
Hədisdə deyilənlərə əsasən, qoyunları iki dəstəyə bölməli və bu iki dəstədən birini püşk yolu ilə ayırmalı, sonra yenidən püşk düşəni iki dəstəyə bölməli və bir qoyun qalana kimi bu yolla əməl etməlidir. Lakin yazdığınız şəkildə də püşk atmanın eybi yoxdur. Çünki, hədisdə deyilənlər püşk atmanın bir növünü bəyan edir.
Vəty olunmuş heyvanın nəsli
Bir neçə il bundan qabaq bir qoyunla hələ hamilə olmamışdan və doğmamışdan qabaq yaxınlıq edilmişdir. Hal-hazırda bu işdən bir neçə il keçir və o qoyunun balaları da vardır. Lakin nə qoyunun özü məlumdur, nə də onun quzuları. Əgər yaxınlıq edilmiş qoyunu püşk yolu ilə ayırıb kəssə və ətini yandırsa, onun qoyunlar arasında olan nəsilləri də halal olacaqdırmı? Belə ki, qoyunlardan hansılarının onun nəslindən olması da məlum deyildir. Bundan əlavə, əgər məsələn, yaxınlıq edilmiş o qoyun ağ idisə, bu şəxs bütün qoyunlar arasında püşk atmalıdır, yoxsa yalnız ağ qoyunlar arasında? Bu hadisədən bir neçə il keçibsə, püşk atma quzulara və bir illik qoyunlara da şamil olurmu?
Ehtiyat vacibə əsasən həmin heyvanın balaları da onun hökmündədirlər və onlar üçün də eyni şəkildə püşk atılmalı və əməl olunmalıdır.
Püşk atmaq imkanı olmayanlar
Əgər heyvanla yaxınlıq edən adam bir çox səbəblər üzündən, məsələn, kasıblığa görə, yaxud abır-heysiyyətinin tökülməsindən qorxduğuna görə ya da qoyunlarının sayının çox olduğundan onların arasında püşk atmağa imkanı olmadığına görə püşk ata bilməsə, bunun üçün başqa bir yol vardırmı? Bundan əlavə, əgər bu adam bu işi görməsə və başqa əməllərində də ehtiyatlı olub günahdan qorunsa, adildirmi?
Bunun üçün püşk atmaqdan başqa yol yoxdur və mütləq öz vəzifəsinə əməl etməlidir. Əks halda adil deyil. Yalnız ondan mühüm bir fəsadın meydana gəldiyi hal istisnadır.
Vəty olunmuş heyvanın zəmanəti
Zeyd neçə il bundan öncə Əmrin heyvanı ilə günah iş (vəty) görmüşdür. Heyvanın sahibi onun satmış və pulu alıb xərcləmişdir. Heyvanın harada olması, sağ yoxsa ölmüş olması məlum deyil. İndi zaman ötdükdən sonra o, günahını başa düşmüşdür və tövbə etmək istəyir. Sualı budur:1) O heyvanın qiymətini onun sahibinə və ya vərəsəsinə zamindir, ya xeyr? 2) Zeydin həddi-buluğa çatıb-çatmamağı və ya məninin tökülüb-tökülməməyinin hökmdə bir fərqi varmı?3) Həddi-buluğa çatıb-çatmadığında şəkk etdiyi halda vəzifə nədir?4) Əgər zamindirsə, heyvanın qoyun, keçi və s. kimi adətə görə əti yeyilən heyvan olması, yaxud adətə görə əti yeyilən heyvan olmamasının (məsələn, at, ulaq və s.) hökmdə bir fərqi varmı?5) Qiymətinin ödənməsi vacibdirsə, onun ödənmə səbəbini müqabil tərəfə söyləməlidirmi? Çünki, etiraf etməyin fəsad yaranmasına, xəcalətə səbəb ola biləcəyi mümkündür.
1) Zamindir və onun qiymətini ödəməlidir. 2) Əgər həddi-buluğ və mükəlləf olmasa bu hökm onun barəsində qüvvədə deyil. 3) Həddi-buluğda şəkk etdiyi surətdə həddi-buluğa çatmamasına hökm olunur.4) Hər iki halda onun qiymətini sahibinə ödəməlidir. Lakin ikinci halda heyvan tapılarsa, onu digər şəhərə aparıb satmalıdırlar. Pulu isə günah işi görən adama çatacaqdır.5) Elan etmək lazım deyil.
Sədəf əti
Şəriət risalələrində sədəf və onun hökmü barəsində heç bir şey yoxdur və bu fəndə mütəxəssis ekspertlərin dediklərinə görə sədəfin daxilində olan ət ən keyfiyyətli ətlərdəndir və “ləhmən təriyyən”in ən gözəl və bariz nümunəsidir. Onun saysız-hesabsız faydaları var. Bəzi hallarda həkimlər bir çox xəstəliklərin müalicəsi üçün onu tövsiyə edirlər. Xahiş edirik, əlacsız olan hallarda, ixtiyar və müalicə hallarında onun hökmünü bəyan edəsiniz.
Yalnız zərurət (əlacsız) olan hallarda eybi yoxdur.
Dovşan əti
Dovşan ətinin yeyilməsinin hökmü nədir?
Mütləq (qeydsiz-şərtsiz) olaraq haramdır.
Xərçəng və dəniz tısbağası
Xərçəng və dəniz tısbağasının əti halaldırmı?
Xərçəng və tısbağanın əti haramdır. Lakin meyqunun (krevet) eybi yoxdur.
Tovuz quşunun əti
Həzrət Əli (əleyhis-səlam), barəsində uzun bir xütbə oxuduğu və xütbəsində onu quşa bənzətdiyi tovuzun ətini yeməyin hökmü nədir?
Tovuzun, istər ağ olsun, istərsə qara, əti haramdır. Onun qəribəliklərini şərh etmək ətinin halal olmasını sübuta yetirmir. Necə ki, həzrət yarasanın da qəribəliklərini bəyan etmişdir.
Heyvanın qeyri-qaitlə qidalanması
Heyvanın (qaitdən başqa) nəcasətlə qidalanmasının, məsələn, quşların qidalanması üçün qandan istifadə olunmasının hökmü nədir?
Heyvanın qaitdən başqa digər nəcasətlərlə qidalanması onun ətinin və südünün haramlığına səbəb olmur. Lakin ondan pəhriz etmək daha yaxşıdır.
Donuz və ya it südü içmiş qoyun
Qoyun itin südünü içərsə əti haram və nəcis olurmu?
İt südü barəsində bunu demək olar ki, hərçənd qoyun onu çox içsə və sümükləri möhkəmlənsə belə, (onun ətinin) haram olmasına dair dəlil yoxdur. Lakin (qoyunun) donuz südünü içməsi barəsində; hər vaxt bu miqdarda ondan içsə, həm öz əti, həm də özündən sonrakı nəsillərin əti haram olacaqdır. Amma bu miqdardan az olsa, əti məkruhdur. Yaxşı olar ki, 7 gün onu bağlasınlar və pak yemək versinlər.
