Zənn, güman və vasvasılıq
Vasvası olan şəxslər öz ehtimal və gümanlarına əməl etməlidirlərmi? (Bu ehtimal və gümanlar güclü olsa necə?)
Ehtimal və güman meydana gəlməsə də belə, adi camaatın əməl etdikləri miqdarla kifayətlənməlidirlər.
Köçəri tayfaların qadınlarına baxmaq
Çadırlarda yaşayan və adətən, baş tüklərinin bir qismi görünən qadınların üzlərinə baxmağın naməhrəm kişi üçün hökmü nədir? Qeyd etmək lazımdır ki, onlar belə geyinməyə adət etmişlər və heç bir öyüd-nəsihətə, xəbərdarlığa da qulaq asmırlar.
Əgər ləzzət almaq və reybə qəsdi olmasa, eybi yoxdur.
Tələbənin tibbi kitablardakı şəkillərə baxması
Tibbi kitablarda mövcud olan və tələbələrə tədrisi zəruri olan və bəzən də təhrik edici olan çılpaq şəkillərə baxmağın hökmü nədir?
Ləzzət və reybə qəsdi olmadan eybi yoxdur. Əgər belə halət öz-özünə meydana gəlsə, yalnız zəruri hallarda və zəruri olan miqdarda baxsınlar.
Talağı verilmiş və ya dünyadan getmiş arvadın şəkillərinə baxmaq
Ərlə arvad bir yerdə fotoşəkil çəkdirirlər, lakin kişinin və qadının kamil və kifayət qədər hicabı yoxdur. Sonra kişi və ya qadın dünyadan gedir və ya bir-birindən ayrılırlar. Ölümdən və ya boşanandan sonra keçmişdə çəkdirdikləri şəkillərə baxa bilərlərmi?
Vəfat hallarında eybi yoxdur, lakin boşanma hallarında baxmasınlar.
Daimi nikahdan sonra zina
Bir qızla bir oğlan zina etmişlər. Oğlan bu əməldən sonra başqa bir qızla evlənmişdir. Amma evləndikdən sonra da bu əməli (zinanı) həmin qızla təkrar etmişdir. Oğlanın ikinci qızla evlənəndən sonra etdiyi bu zina, möhsinə zina sayılırmı?
Evlənəndən sonra əlaqədə olmuşdursa və bu əməli birinci qızla davam edirsə, möhsinə zina sayılır.
Kişilər üçün mənini ayırd etməyin şərtləri
Həzrət İmamın (quddisə sirruhuş-şərif) risaləsində oxudum ki, əgər insandan məni gəlsə, istər ixtiyarla olsun, istərsə ixtiyarsız; istər şəhvətlə olsun, istərsə şəhvətsiz, cünub (cənabətli) olur. Hal-hazırda mən əsgərəm. Xidmət etdiyimiz hərbi hissədəki tualetlər çox qaranlıqdır. Bir müddət olar ki, bövl vaxtı və ya bövldən sonra məndən ixtiyarsız məni çıxır. (Bu barədə əminəm). Həzrət İmamın (rizvanullah taala ələyh) fitvasına görə mən cünub (cənabətli) oluram. Problem burasındadır ki, gecələr bövlü dəqiq görmək olmur. Əgər məndən məni gəlməsinə şəkk etsəm, qüsl almalıyam ya yox? Əlavə etməliyəm ki, burada hamamların qızdırıcı cihazı yoxdur. (Çünki yalnız gecələr hamama gedə bilərik.) İndi də qışdır. Gecə su soyuq olur. Bir neçə dəfə hamama getdim, böyrəklərimə soyuq dəydi. Hamama getmək də bir qədər zəhmətlidir. Xahiş edirəm yazasınız ki, mən nə etməliyəm? Sözü gedən hallarda cünub (cənabətli) sayılırammı?
Mənini tanımaq üçün əlamətlər var. Onları öyrənmək üçün "Tozihul-məsail"- imizin 361-ci məsələsinə müraciət edin. Yeri gəlmişkən, insandan rütubət çıxarsa və bunun məni və ya başqa rütubət olduğunu bilməsə (yəni məzi, vəzi və vədinin hər üçü pakdır, qüslü yoxdur və dəstəmazı da batil etmir,) bu halda əgər sıçrayış və şəhvətlə olsa (yəni ləzzət almaq və xoşallanmaq) o rütubət məni hökmündədir. Amma bövldən sonra gələn yapışqan rütubət məni deyil. Hər yerdə şəkkiniz olsa qüsl almaq vacib deyil. Hər vaxt məni gəlməsinə yəqin əldə etdinizsə, isti su olmadığına görə və ya digər səbəblərdən qüsl ala bilməsəniz, qüsl yerinə təyəmmüm alın. Bədəninizi paklayın. Pak paltarlarla namazınızı qılın. Bunun müddəti çox olsa belə, sizin üçün işkalı yoxdur.
Namaz qılmaq mümkün olmayan məscidin sökülməsi
Bir məscid 60-70 il bundan qabaq inşa edilmişdir. Lakin məkan baxımından münasib yerdə deyil. Yəni qışda o qədər soyuq olur ki, məhəllə camaatının məscidə getməyə və namaz qılmağa gücləri çatmır. Bu məscid bir nəfərin torpaq sahəsinin yanındadır. Onun özü vəfat edib. Lakin övladları iddia edirlər ki, məscid məhəllənin ərbabları tərəfindən zor gücünə tikilmişdir. Halbuki, onlar məscidin ətrafındakı sahibsiz torpaqları və məscidin öz torpağını abad etmişlər. Belə ki, onlar məscidin qapısına kimi əkin sahəsi düzəltmişlər. Bu səbəbdən məhəllə camaatı bir müddət olar ki, münasib bir yerdə yeni məscid tikiblər. Qabaqkı məscid isə xarabalığa çevrilmişdir. Camaatın onun qarşısında vəzifələri nədir? Bu məscidi söküb yerinə ağac əkə və ağaclardan əldə olunan mənfəəti yeni məscidə sərf edə bilərlərmi? Xatırladırıq ki, məhəllə əhalisinin sayı çox deyil ki, onların iki məscidi olsun.
Məscidi sökmək olmaz. Özü uçub xarab olarsa və avadanlığı təhlükə altına düşərsə, onları digər məsciddə istifadə etmək olar. Əgər uçub dağılandan sonra torpağı tam yararsız vəziyyətdə olsa, o torpaqlardan başqa məscidin mənfəəti üçün istifadə etməyin eybi yoxdur. Ətrafdakı torpaq sahiblərinin dedikləri şəri sənəd olmadan etibarsızdır.
Şərab içən şəxsin əməlləri
Spirtli içki içmək insanın ağıl və şüurunun aradan getməsinə səbəb olurmu? Əgər olursa, bir şəxs belə bir çirkin iş görərsə, törətdiyi əməllər qarşısında zamindirmi? Tövbə etdiyi təqdirdə Allah-taala onu bağışlayarmı?
Şərab içmək sözsüz, insanın ağlında öz mənfi təsirini qoyur, onu zəiflədir. Lakin həmişə dəliliyə səbəb olmur. Əgər tövbə etsə və bu işi tərk etsə, inşallah, günahları bağışlanar. Amma sərxoş halda etdiyi əməllərə görə məsuliyyət daşıyır.
İrs qruplarının hamısı üçün qisas haqqı
İrsdə ikinci və üçüncü qrupların qisas almaq haqqı varmı?
Əmlakdan irs aparanların hamısının qisas almaq haqları var. Yalnız ər-arvadın qisas haqları yoxdur. Amma diyədə şərikdirlər.
Hicaba riayət etmədiyinə görə kötəkləmək
Bir kişiyə məhrəm olan qadınlardan biri şəri hicaba laqeydlik göstərirsə, onu qane etmək üçün müxtəlif metodlardan istifadə edərsə və heç bir müsbət nəticə əldə etməzsə, kişinin bu işə görə onu vurmağa haqqı varmı?
Şəriət hakiminin icazəsi olmadan “əmr be məruf və nəhy əz münkər” adı ilə vurmaq caiz deyil.
Zinanı sübut etmək üçün tibbi ekspertizanın rəyi
Şəriət hakimi zinanı və yaxud livatı sübuta yetirmək üçün ekspert həkimin verdiyi qərara əsaslana bilərmi? Yəni, dəqiq elmi analiz üçün müttəhimləri ekspert həkimin müayinəsinə göndərə bilər, yoxsa belə hallarda cəzanı tətbiq etmək üçün dəlilləri şəxsən özünün görməsi lazımdır?
Ekspertizanın qərarı təklikdə kifayət deyil.
Nəziri həyata keçirmək mümkün olmadıqda
Bir şəxs nəzir etmişdir ki, hər il 10 gün oruc tutsun. Lakin hal-hazırda qocalığına görə buna gücü çatmır. Onun vəzifəsi nədir?
Onun bu yaşlarına dair nəzir etməsi səhih deyil.
Sinif otağında hicaba riayət etməyin lazımlığı
Lövhədə yazı yazdığı zaman qadının şəriətdə icazə verilən miqdardan artıq görünən üzünə, saçlarına və əllərinə baxmağın hökmü nədir? (Təbii ki, müəllimin başa salmağı və tələbələrin başa düşmələri üçün.)
Hicaba elə riayət olunmalıdır ki, üz və əllərdən artıq (miqdar) görünməsin.
İstixarəyə əməl etməmək
İstixarə etdikdən sonra ona əməl etmək vacibdirmi?
İstixarəyə əməl etmək vacib deyil, lakin imkan daxilində əksinə əməl olunmasın. Amma (bu işi görmək istəsə) onu müəyyən bir müddət təxirə salsın, sonra ona əməl etsin.
Nəzirin sərf olunma yerlərinin dəyişdirilməsi
Bir şəxs bir neçə il bundan öncə nəzir etmişdir ki, onun istəyi yerinə yetəcəyi təqdirdə öz ümumi hamamından əldə etdiyi gəlirinin bir qismini Əmirəl-möminin Əliyə (əleyhissəlam) vəqf etsin və mübarək Ramazan ayının 19, 20, 21-ci gecələrində iftar süfrəsi versin. O, neçə-neçə illər bu üç gecədə iftar süfrəsi vermişdir, bir halda ki, bu yemək həqiqi sahiblərinə və ehtiyacı olanlara çatmamışdır. Bundan əlavə, nəzir edən şəxs də öz nəziri üçün siğə oxuduğunu və ya onu dildə dediyini dəqiq bilmir. Bütün bunları nəzərə almaqla, icazə verirsinizmi ki, bu iş ümumxalq mənfəətli işlərdə xərclənsin? Məsələn, imkansız oğlan və qızların evlənməsi üçün verilsin və ya eyni miqdarda yemək quru (xam) şəkildə fəqir camaat arasında paylansın, yaxud da pul bütövlükdə İmdad Komitəsinə təhvil verilsin. Pulun miqdarı təxminən 100 min tüməndir. Xahiş edirik ki, bizə yol göstərəsiniz.
Əgər nəzir siğəsini, hətta Fars dilində olsa belə, oxumuşdursa, onu dəyişdirmək caiz deyil. Lakin əgər oxumamışdırsa, dəyişməyin maneəsi yoxdur.
