şəri hökmlərə və fiqhi məsələlərə cavab mərkəzi

Caiz deyil. Allah taala onun üçün bir çıxış yolu yaradana qədər səbirli olmalıdır.

Üzvün sahibinin icazəsi ilə caizdir.

Əgər camaatın öncədən bu işlərdən xəbərləri varsa və bu işlərə razı olaraq qurbanlıq kəsirlərsə, eybi yoxdur. Əgər xəbərləri yoxdursa, ətləri əzadarlıq xərclərinə sərf etmək lazımdır.

Kişinin onu çəkindirməyə haqqı yoxdur. Amma cinsi ləzzətlər tamamilə aradan gedərsə, bu halda ərin hüquqlarına maneə törətdiyinə görə, qadın onun icazəsi olmadan nəsə bir müstəhəb əməllə məşğul olmağa haqqı yoxdur.

“Zinəti verməyi, bəzənməyi tərk etmək” mənasını verən “hidad”, vəfat iddəsi zamanı lazımdır. Lakin zinəti tərk etmək, paklıq və təmizliyi tərk etmək mənasında deyil. Sözü gedən şərtin heç bir etibarı yoxdur. Bu qadın iddə sona çatandan sonra evlənsə daha yaxşıdır.

Matəm mərasimində təbil, sinc və s.-dən istifadə etməyin hökmü nədir?

Belə bir şəraitdə lazımdır ki, Əhli-beyt (ə) davamçıları və Hüseyn (ə) məktəbinin aşiqləri bu mərasimləri sual altına alacaq hər bir işdən çəkinsinlər və onun yerinə elə mərasimlər qursunlar ki, Hüseynçi hədəflərə hər şeydən artıq aydınlıq gətirsin. Əgər keçmişdə görkəmli fəqihlərin bir hissəsi öz zamanlarında bir çox dəlillərə görə bu işlərin bəzisinə icazə vermişlərsə, bizim zamanımızda olsaydılar, şübhəsiz, başqa bir nəzərdə olardılar. Allah taala bizim hamımızı o böyük və fədakar şəxsiyyətlərin qoyduqları məktəbin davamçılarından etsin!

Duxul kifayətdir.

Başqa kişiyə ərə getməyə haqqı yoxdur. Yalnız o halda ərə gedə bilər ki, onun ölümünə yəqin etmiş olsun, yaxud şəriət hakiminə müraciət etmiş olsun ki, sözü gedən şəxs barəsində araşdırma aparmağa göstəriş versin və şəri mərhələləri keçəndən sonra onun talağını versin.

Bunun yolu yalnız talaqdır. İddə zamanı onunla evlənə bilər, bu şərtlə ki, talaq rici olmasın. Əgər talaq ricidirsə, iddə tamam olandan sonra onu öz müvəqqəti əqdinə keçirə bilər.

Törətdiyi əməl iqrar və etiraf yolu ilə sübuta yetərsə, şəri hakim onun cəzasını yüngülləşdirə və ya ona güzəştə gedə bilər. Əgər dəlil-sübut yolu ilə olsa, cəza hökmü öz qüvvəsində qalır.

Maidə surəsinin 42-ci ayəsindən aydın olur ki, müsəlman qazı bu iki yoldan birini seçməlidir; ya onların qəbul etdikləri təqdirdə İslam hökmlərinə uyğun cəza versin, ya da onların məhkəmə işini öz qazılarına həvalə etsin. Çoxsaylı hədislər də bu mətləbə dəlalət edir, habelə ”hüdud” və “cihad” bölümlərində fəqihlərimizin fitvaları da bunu təsdiqləyir. Amma müsəlman qazının onların öz dinlərinə uyğun olaraq hakimlik etməsi və onu səhih qələmə verməsini (hansı ki, bizim nəzərimizdə onların dinləri təhrif olunmuş və qüvvədən düşmüşdür) nə dəlillərdən əldə etmək olar, nə də böyük alimlərin fitvalarından. Yuxarıda deyilənlərdən pərhiz etmək üçün yeganə yol budur ki, özlərinin səlahiyyətli bildikləri bir qazı İslam hökumətinin nəzarəti altında onların qayda-qanunlarına əsasən hakimlik etsin. Diqqətə və ədalətə riayət etmək üçün isə əvvəldə onların dini hökmləri mütəxəssislərdən istifadə etməklə qanun çərçivəsinə salınmalı və müxtəlif hallarla bağlı (şəxsi münasibətlərdə) tənzim olunmalıdır ki, hər hansı sui-istifadə halları irəli gəlməsin.

Əri itkin düşmüş qadın barədə bir neçə hal mümkündür:1) Əgər bir xəbər gələnə qədər gözləyərsə, eybi yoxdur və onun nəfəqəsi ərinin malından ödənilməlidir.2) Əgər vəli və ya başqası tərəfindən (xərclərinə) kömək edən olsa, gözləməlidir. Yalnız ağır məşəqqət və ya mühüm bir zərər meydana çıxan halda, şəriət hakimi onun talağını verə bilər. 3) Bu iki haldan başqa hallarda şəriət hakiminə müraciət edə bilər. O, 4 il müddətində onun itdiyi məntəqələrdə axtarış aparacaq. Heç bir məlumat əldə etmədiyi təqdirdə öncə onun vəlisinə talaq təklifi verəcəkdir. O, talaq verməsə, hakimin özü talaq verəcək, sonra qadın talaq iddəsi saxlayacaqdır. (Hərçənd rici talaq iddəsi saxlaması ehtimalı güclü olsa da, mümkün olan qədər ehtiyat tərk edilməməlidir.) Bundan sonra ərə gedəcəkdir. Qız iddədə olan zaman birinci əri tapılıb qayıtsa, ərə getməyə üstünlük verilir. İddədən sonra gəlsə – hətta qadın yenidən ərə getməmişsə – talaq öz qüvvəsindədir. Yalnız iki tərəfin razılığı və yeni oxunan əqdi ilə qayıtmaq imkanı vardır.

Ehtiyat budur ki, bu qoyunlardan matəm mərasimində iştirak edənlərə yemək hazırlamaq üçün istifadə olunsun. Yalnız nəzir edənlərin başqa hədəfləri olduğu məlum olan hal istisnadır (onların nəzir etdikləri istiqamətdə sərf edilməlidir).

Belə hallarda ali məktəblərin rəhbərliyi ilə həmahəng tədbir töküb bu kimi halların qarşısını almaq lazımdır ki, tələbələr problemlə üzləşməsinlər və müəllimlər də öz şəri vəzifələrinə əməl etsinlər.